Μπορεί να μας ταλαιπωρεί και να μας παιδεύει, αλλά ο βήχας αποτελεί τον πλέον αποτελεσματικό μηχανισμό άμυνας του αναπνευστικού μας συστήματος.
Τύποι βήχα
Ξηρός: Ο βήχας μπορεί να είναι ξηρός, δηλαδή χωρίς εκκρίματα, όπου νιώθουμε ότι κάτι μας γδέρνει τον λαιμό. Συνήθως ο βήχας χωρίς απόχρεμψη οφείλεται σε παράγοντες που ερεθίζουν τους βρόγχους, π.χ. αλλεργικά αίτια όπως η σκόνη και η γύρη, ή σε ξένο σώμα.
Παραγωγικός: Οι εκκρίσεις συνοδεύουν πάντα τον παραγωγικό βήχα. Συνήθωςο βήχας με πτύελα συνοδεύει τις φλεγμονώδεις παθήσεις του αναπνευστικού συστήματος, με το χρώμα των πτυέλων να είναι ενδεικτικό του είδους της λοίμωξης. Όταν είναι ανοιχτόχρωμα, σχετίζονται με ιώσεις (κοινό κρυολόγημα, βρογχίτιδα), ενώ τα πρασινοκίτρινα είναι ενδεικτικά μικροβιακής λοίμωξης (μικροβιακή πνευμονία).
Οξύς: Παρουσιάζεται ξαφνικά, συνήθως σηματοδοτώντας την έναρξη μιας αναπνευστικής λοίμωξης, και χαρακτηρίζεται οξύς, εν αντιθέσει με τον χρόνιο, όταν διαρκεί λιγότερο από 3 εβδομάδες.
Χρόνιος: Ξεπερνά σε διάρκεια τις 3 εβδομάδες και αποτελεί σύμπτωμα διαφόρων νόσων που χρήζουν διερεύνησης (αλλεργική ρινίτιδα, άσθμα, βρογχεκτασίες κ.τ.λ.).
Φταίει το κρυολόγημα
Πρόκειται για το συνηθέστερο σενάριο, όπου ο αιφνίδιος και οξύς βήχας αποτελεί προάγγελο του κοινού κρυολογήματος ή άλλης ιογενούς λοίμωξης, όπως η γρίπη. Στην περίπτωση αυτή συνυπάρχουν και άλλα συμπτώματα ανάλογα με
την ίωση, όπως καταρροή, πυρετός, αδυναμία.
Ναι: Για την ανακούφιση του ασθενούς απαιτούνται άφθονα υγρά, χυμοί, καθώς και ζεστά ροφήματα, ενώ τα αντιπυρετικά συνιστώνται σε περίπτωση που ο πυρετός είναι υψηλός. Τα υγρά βοηθούν στη ρευστοποίηση και την αποβολή των εκκριμάτων.
Εάν ο βήχας είναι έντονος και μας ταλαιπωρεί, τότε θα πρέπει να απευθυνθούμε στον γιατρό μας για τη λήψη αποχρεμπτικών ή αντιβηχικών ανάλογα με την περίπτωση (τα αντιβηχικά δεν χορηγούνται στη χρόνια βρογχίτιδα και το άσθμα). Τα αποχρεμπτικά μπορεί να λειτουργούν βοηθητικά, πρωταρχικής όμως σημασίας είναι η επαρκής λήψη υγρών.
Όχι: Στη λήψη αντιβιοτικών με την πρώτη εμφάνιση του πυρετού, ούτε στη χρησιμοποίησή τους για την καταπολέμηση του βήχα.
Προσοχή! Πολλές φορές ο βήχας είναι το μόνο σύμπτωμα που εξακολουθεί να επιμένει μετά από ένα κρυολόγημα, γεγονός που οφείλεται στην υπερευαισθησία του βλεννογόνου του αναπνευστικού συστήματος.
Ο βήχας μπορεί να επιμένει για 7-10 ημέρες ή και περισσότερο, ανάλογα με την ευαισθησία μας. Μια επίσκεψη στον πνευμονολόγο, ωστόσο, θα μας βοηθήσει να αποκλείσουμε το ενδεχόμενο να υπάρχει κάτι πιο σοβαρό (π.χ. άσθμα).
Ο τσιγαρόβηχας
Για πολλούς καπνιστές το πρωινό ξύπνημα συνοδεύεται με βήχα και απόχρεμψη, καθώς οι πνεύμονες προσπαθούν να αποβάλουν τις εκκρίσεις που έχουν συσσωρευτεί στους βρόγχους κατά τη διάρκεια της νύχτας.
Η υπερπαραγωγή βλέννας και η προσπάθεια του οργανισμού να την αποβάλει οφείλονται στην ερεθιστική δράση του καπνού στον βλεννογόνο του αναπνευστικού συστήματος.
Ναι: Στη διακοπή του καπνίσματος. Χάρη σε αυτήν ο τσιγαρόβηχας θα υποχωρήσει μέσα σε 2-3 εβδομάδες και η αναπνευστική λειτουργία θα αρχίσει να βελτιώνεται σταδιακά.
Όχι: Στα αντιβηχικά σιρόπια, γιατί ο σκοπός δεν είναι να κατασταλεί ο βήχας, αλλά αντιθέτως ο οργανισμός να αποβάλει την περιττή βλέννα.
Βήχετε όταν ξαπλώνετε;
Εάν ο βήχας σας επιδεινώνεται όταν βρίσκεστε σε ύπτια θέση, με αποτέλεσμα να δυσκολεύει τον ύπνο σας, τότε ο ένοχος μπορεί
να είναι η οπισθορρινική έκκριση, όπου οι φλεγμονώδεις εκκρίσεις της μύτης, αντί να αποβάλλονται, ρέουν προς τα πίσω και προκαλούν αντανακλαστικό βήχα. Ο ένοχος μπορεί να είναι μια ρινίτιδα αλλεργικής ή μικροβιακής αιτιολογίας, η οποία δεν έχει αντιμετωπιστεί σωστά ή και καθόλου.
Ναι: Στον καλό καθαρισμό της μύτης πριν από την κατάκλιση, για την ελαχιστοποίηση των εκκρίσεων. Είναι σημαντικό να επισκεφθείτε τον ειδικό γιατρό -τον ΩΡΛ-, για τον εντοπισμό
των αιτίων της ρινίτιδας και τη σωστή αντιμετώπισή της.
Μήπως είναι άσθμα;
Ένα από τα πλέον χαρακτηριστικά συμπτώματα του άσθματος είναι ο βήχας, που συνήθως είναι ξηρός. Μάλιστα, ο ξερόβηχας αυτός επιδεινώνεται τα ξημερώματα, γύρω στις 5 π.μ., ενώ ενδέχεται να προηγείται ή να συνυπάρχει και με άλλα συμπτώματα, όπως δύσπνοια και αίσθημα βάρους στο στήθος, ή να εμφανίζεται σε συνδυασμό με εξωγενείς παράγοντες (γύρη, υγρασία, ερεθιστικές ουσίες κ.ά.).
Ναι: Επισκεφθείτε τον πνευμονολόγο, ο οποίος μετά τις κατάλληλες εξετάσεις (π.χ. σπιρομέτρηση, δοκιμασία βρογχοδιαστολής κ.τ.λ.) θα σας χορηγήσει την ενδεδειγμένη αγωγή (εισπνεόμενα βρογχοδιασταλτικά και κορτικοστεροειδή).
Όχι: Αποφύγετε τα αντιβηχικά, που καταστέλλουν τον βήχα και καλύπτουν το πρόβλημα.