Η σκλήρυνση κατά πλάκας (MS) είναι μια χρόνια εκφυλιστική νόσος του νευρικού συστήματος, άγνωστης ακόμα αιτιολογίας. Εμφανίζεται σε 2,3 εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως, κυρίως σε γυναίκες ξεκινώντας στις ηλικίες των 20 με 40 ετών. Στην πάθηση αυτή το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται προς τα νεύρα καταστρέφοντας την μυελίνη, μια ουσία που εξασφαλίζει την ομαλή μετάδοση του νευρικού σήματος. Τα αποτελέσματα αυτής της δυσλειτουργίας επηρεάζουν το κεντρικό αλλά και το περιφερικό νευρικό σύστημα δημιουργώντας την χαρακτηριστική σπαστικότατα των μυών οδηγώντας σταδιακά σε μειωμένη κινητικότητα και επιδείνωση της ισορροπίας και του συντονισμού των κινήσεων.
Δυστυχώς, αυτά είναι μόνο λίγα από τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν όσοι νοσούν από MS καθώς η διαταραχή του νευρικού συστήματος επηρεάζει και πολλές άλλες λειτουργίες εκτός από τον έλεγχο της κίνησης, καθοδηγούμενες από το αυτόνομο νευρικό σύστημα και αφορούν πχ. τη ρύθμιση της πίεσης, των καρδιακών παλμών, τον έλεγχο της αναπνοής, τη ρύθμιση της θερμοκρασίας του σώματος, μέχρι και συναισθηματικές διαταραχές που αλλάζουν τη συμπεριφορά και την ψυχική διάθεση του ασθενή με MS.
Τα σημαντικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο ασθενής εκτός από τα κινητικά (σπαστικότητα, κακή ισορροπία, δυσκαμψία), είναι:
- η χρόνια κόπωση (33-75% των ασθενών),
- ο πόνος,
- διαταραχές της όρασης, της συνείδησης και των αισθήσεων.
Φαίνεται ότι υπάρχουν πολλές μορφές άσκησης οι οποίες βοηθούν στην καλύτερη λειτουργία συνολικά του οργανισμού, με σημαντικότερες αυτές που περιλαμβάνουν εξάσκηση της νευρομυϊκής συναρμογής (ασκήσεις ισορροπίας, σύνθετες κινήσεις) μέσω είτε ατομικών είτε ομαδικών προγραμμάτων άσκησης. Ασκήσεις με τις μεθόδους της yoga ή pilates ή με τη συμμετοχή σε ομαδικά προγράμματα και σε διάφορα σπορ βοηθούν με πολλούς τρόπους. Επίσης η κλασσική άσκηση με αντιστάσεις (ενδυνάμωση) βοηθά όχι μόνο στην βελτίωση της δύναμης και της μυϊκής αντοχής αλλά και στη μείωση της κόπωσης, στη βελτίωση της ισορροπίας και της νευρομυϊκής συναρμογής. Ακόμα και η σπαστικότητα των μυών ελαττώνεται με την ήπια άσκηση κάτι που μπορεί να γίνει είτε με το ποδήλατο είτε με κίνηση στο νερό (aqua aerobic).
Προτεινόμενες μορφές άσκησης για αθλούμενους με MS
Οι μελέτες που διερεύνησαν τα αποτελέσματα της άσκησης σε ασθενείς με MS προτείνουν την μεικτή άσκηση η οποία συνδυάζει αερόβια μορφή (10-40 λεπτά ποδήλατο, κολύμπι, περπάτημα ή τρέξιμο για τους προπονημένους, ήπιας μέχρι μέτριας έντασης στο 60-80% της μέγιστης καρδιακής συχνότητας) και ενδυνάμωση (2-4 σετ, 8-15 επαναλήψεις, 2-3 φορές/εβδομάδα) σε μια προπόνηση. Για τις ασκήσεις ενδυνάμωσης μπορεί να χρησιμοποιηθούν μηχανήματα, λάστιχα, ελεύθερα βάρη ή το βάρος του σώματος ως αντίσταση. Επιπλέον για την συνολική λειτουργικότητα ενθαρρύνεται η καθημερινή φυσική δραστηριότητα όπως οι εργασίες στο σπίτι, η κηπουρική κτλ. Αυτό που θα πρέπει να προσέχουν όμως πολύ οι ασθενείς με MS είναι η σωστή ενυδάτωση, το διάλειμμα και η ξεκούραση κατά τη διάρκεια και μετά από κάθε προπόνηση.