Πρωταθλητισμός Πόνος: Οι επίπονες προπονήσεις μπορεί να οδηγούν σε μείωση του πόνου, αναφέρουν ειδικοί. Ο εγκέφαλος των αθλητών ίσως επεξεργάζεται τον πόνο διαφορετικά, εκτιμούν. Πολλοί αναρωτιούνται πώς οι αθλήτριες και οι αθλητές, ιδίως υψηλού επιπέδου όπως αυτές και αυτοί που συμμετέχουν στους Ολυμπιακούς Αγώνες, αντέχουν τον πόνο των προπονήσεων και των αγωνισμάτων.
Ο εγκέφαλος και η επίδραση των προπονήσεων φαίνεται πως κρύβει τις απαντήσεις, όπως προκύπτει από άρθρο του Medscape. «Θα μπορούσαμε να πούμε ότι οι κορυφαίοι αθλητές έχουν μια πιο φιλική σχέση με τον πόνο από ό,τι ο μέσος άνθρωπος», δήλωσε ο Jim Doorley, αθλητικός ψυχολόγος της Ολυμπιακής και Παραολυμπιακής Επιτροπής των ΗΠΑ. Στην πραγματικότητα, ένα συντριπτικό σύνολο δεδομένων δείχνει ότι οι αθλητές υψηλού επιπέδου έχουν μεγαλύτερη ανοχή στον πόνο και χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να «υποκύψουν» στον πόνο.
Ορισμένες μελέτες δείχνουν ότι έχουν επίσης υψηλότερο κατώφλι πόνου, που σημαίνει ότι χρειάζονται περισσότερες επίπονες διαδικασίες για να αρχίσουν να αισθάνονται πόνο. Έχουν επίσης και χαμηλότερη ευαισθησία στον πόνο, που σημαίνει ότι βαθμολογούν τον πόνο τους με, ας πούμε, 4 όταν για άλλους το ίδιο επίπεδο πόνου είναι στο 9!
Χημικές ουσίες του εγκεφάλου και φόβος
Στον εγκέφαλό μας υπάρχει ένα ενσωματωμένο φαρμακείο «ενδογενών» παυσίπονων, συμπεριλαμβανομένων των ενδορφινών (η έτοιμη μορφίνη μας) και των κανναβινοειδών (που μοιάζουν πολύ με τις χημικές ουσίες που προκαλούν ευεξία στην κάνναβη), αναφέρει το άρθρο. Έρευνες δείχνουν ότι κατά τη διάρκεια και μετά από μια σκληρή προπόνηση, ο εγκέφαλος απελευθερώνει αυτά τα οπιοειδή, μειώνοντας τον πόνο όχι μόνο κατά τη διάρκεια της προπόνησης – το γνωστό και ως «runner’s high» – αλλά και για περίπου 30 λεπτά μετά. Η πιο έντονη άσκηση ενισχύει και παρατείνει αυτό το αποτέλεσμα, γνωστό ως υποαλγησία που προκαλείται από την άσκηση.
Αν και η επιστήμη είναι νέα και οι έρευνες ποικίλουν, ορισμένοι θεωρούν ότι αν ο εγκέφαλος υποβάλλεται επανειλημμένα σε πόνο μέσω της προπόνησης, στέλνει συνεχώς σήματα στον νωτιαίο μυελό και βελτιώνεται στη μείωση του πόνου, ένα φαινόμενο που ονομάζεται εξαρτημένη διαμόρφωση του πόνου. «Αν χτυπήσετε το δάχτυλο του ποδιού σας, προφανώς αυτό πονάει πραγματικά και ίσως χοροπηδάτε με το ένα πόδι», δήλωσε ο Nils Niederstrasser, λέκτορας και ερευνητής του πόνου στο Πανεπιστήμιο του Πόρτσμουθ στο Ηνωμένο Βασίλειο. «Αλλά ας πούμε ότι στη συνέχεια χτυπάτε το κεφάλι σας στον τοίχο. Κατά πάσα πιθανότητα, αυτό θα είναι λιγότερο έντονο επειδή το σώμα σας έχει ήδη στείλει τα ανασταλτικά σήματα».
Όσο περισσότερο προπονείται ένας αθλητής, τόσο περισσότερα από αυτά τα ανασταλτικά σήματα στέλνει ο εγκέφαλός του, τόσο πιο πολύ ρυθμίζεται το σύστημα. Στην ουσία, ο πόνος σκοτώνει τον πόνο, σύμφωνα με τον Niederstrasser. Ο εγκέφαλος του αθλητή μπορεί επίσης να επεξεργάζεται τον πόνο με τρόπους που δεν είναι ακόμη πλήρως κατανοητοί. Σε μια γερμανική μελέτη, οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν λειτουργική απεικόνιση μαγνητικού συντονισμού (fMRI) για να σαρώσουν τους εγκεφάλους 18 ανδρών αθλητών και 19 μη αθλητών, ενώ εφάρμοζαν επώδυνη θερμότητα στα χέρια τους. Διαπίστωσαν ότι οι περιοχές του εγκεφάλου που είναι συνήθως γνωστό ότι φωτίζονται με επώδυνα ερεθίσματα ήταν σημαντικά λιγότερο ενεργές στους αθλητές.
Ο πόνος έχει σκοπό
Οι κορυφαίοι αθλητές προσαρμόζονται επίσης ψυχολογικά στον πόνο με την πάροδο του χρόνου. «Όσο περισσότερο βιώνουν και ξεπερνούν τον πόνο στην προπόνηση, τόσο λιγότερο ενεργοποιούνται αρνητικά συναισθήματα», δήλωσε ο Doorley. «Ακολουθεί ένας ένατος κύκλος, κατά τον οποίο η περισσότερη προπόνηση οδηγεί σε καλύτερη ανοχή στον πόνο, η οποία επιτρέπει πιο έντονη προπόνηση, η οποία βελτιώνει περαιτέρω την ανοχή στον πόνο». Ο Eddie O’Connor, κλινικός και αθλητικός ψυχολόγος στο Grand Rapids, MI, εργάζεται τόσο με κορυφαίους αθλητές όσο και με ασθενείς με χρόνιο πόνο.
Είπε ότι οι αθλητές, σε αντίθεση με πολλά άτομα με χρόνιο πόνο, επωφελούνται από το να έχουν έναν σαφή σκοπό για τον πόνο τους, είτε αυτός είναι μια θέση στους Ολυμπιακούς Αγώνες είτε ένα προσωπικό ρεκόρ. «Γνωρίζουν ότι για να το πετύχουν, πρέπει να προσκαλέσουν περισσότερο πόνο από ό,τι ίσως έχουν νιώσει ποτέ», είπε. «Επιλέγουν τον πόνο στην υπηρεσία της ταχύτητας ή της απόδοσης».
Διαφορετικοί πόνοι
Η γνώση της διαφοράς μεταξύ του πόνου που είναι επικίνδυνος και του πόνου που είναι απλώς μέρος της προπόνησης ή της αποκατάστασης είναι επίσης το κλειδί όχι μόνο για την ασφάλεια αλλά και για την ενίσχυση της ανοχής, δήλωσε ο Louw. «Όσο περισσότερο καταλαβαίνεις γιατί πονάς, τόσο λιγότερο άγχος έχεις», είπε. Το άγχος μπορεί να μειώσει την ανοχή στον πόνο. Η Karen Cogan, PhD, αθλητική ψυχολόγος της Ολυμπιακής και Παραολυμπιακής Επιτροπής των ΗΠΑ, ενθαρρύνει τους αθλητές της να σκέφτονται τον πόνο της προπόνησης -τους μυς που καίνε, την καρδιά που χτυπάει, τους πνεύμονες που τσούζουν- ως σημάδι ότι γίνονται πιο δυνατοί. Όλες αυτές οι ψυχολογικές τακτικές, ο εντοπισμός ενός σκοπού στον πόνο, η κατανόηση της διαφοράς μεταξύ του επικίνδυνου πόνου και του παραγωγικού πόνου και η διαχείριση του φόβου σχετικά με τον πόνο, μπορούν επίσης να εφαρμοστούν στη βοήθεια των ασθενών με χρόνιο πόνο.
Μάθημα για όλους
«Όσον αφορά την πρόληψη του χρόνιου πόνου, νομίζω ότι υπάρχει ένα ισχυρό επιχείρημα ότι η σωματική δραστηριότητα μπορεί να είναι ευεργετική», δήλωσε ο Niederstrasser. Σε μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό PLOS One το 2023, ερευνητές από τη Νορβηγία παρακολούθησαν 10.732 ενήλικες, αξιολογώντας τους δύο φορές, με διαφορά 8 ετών. Όσο πιο σωματικά δραστήριοι ήταν, τόσο περισσότερο μπορούσαν να κρατήσουν το χέρι τους σε κρύο νερό, με όσους θεωρούνταν πολύ δραστήριοι να μπορούν να αντέξουν τον πόνο για 16 δευτερόλεπτα περισσότερο από εκείνους που ήταν λιγότερο δραστήριοι.
Τα άτομα της μελέτης που αύξησαν το επίπεδο σωματικής δραστηριότητάς τους κατά τη διάρκεια των 8 ετών αύξησαν επίσης την ανοχή τους στον πόνο. Μια άλλη, μικρότερη μελέτη, διαπίστωσε ότι η ποδηλασία τρεις φορές την εβδομάδα για 30 λεπτά σε έντονο ρυθμό ενίσχυσε την ανοχή στον πόνο σε ηλικιωμένους ενήλικες μετά από μόλις 6 εβδομάδες.