Τα άτομα που είναι οργανωμένα, με υψηλά επίπεδα αυτοπειθαρχίας, μπορεί να έχουν λιγότερες πιθανότητες να αναπτύξουν ήπια γνωστική εξασθένηση καθώς γερνούν, ενώ τα άτομα που είναι κυκλοθυμικά ή συναισθηματικά ασταθή είναι πιο πιθανό να εμφανίσουν γνωστική έκπτωση αργά στη ζωή τους, σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύτηκε από την Αμερικανική Ψυχολογική Εταιρεία. Η έρευνα, που δημοσιεύτηκε στο Journal of Personality and Social Psychology, επικεντρώθηκε στον ρόλο που διαδραματίζουν τρία από τα λεγόμενα “Big Five” χαρακτηριστικά της προσωπικότητας (ευσυνειδησία, νευρωτισμός και εξωστρέφεια) στη γνωστική λειτουργία αργότερα στη ζωή.
“Τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας αντικατοπτρίζουν σχετικά διαρκή πρότυπα σκέψης και συμπεριφοράς, τα οποία μπορεί αθροιστικά να επηρεάσουν τη συμμετοχή σε υγιείς και ανθυγιεινές συμπεριφορές και μοτίβα σκέψης σε όλη τη διάρκεια της ζωής”, δήλωσε η επικεφαλής συγγραφέας Tomiko Yoneda, Ph.D., του Πανεπιστημίου της Βικτώρια. “Η συσσώρευση των δια βίου εμπειριών μπορεί στη συνέχεια να συμβάλει στην ευαισθησία σε συγκεκριμένες ασθένειες ή διαταραχές, όπως η ήπια γνωστική εξασθένηση, ή να συμβάλει σε ατομικές διαφορές στην ικανότητα αντοχής σε νευρολογικές αλλαγές που σχετίζονται με την ηλικία”. Τα άτομα με υψηλή βαθμολογία ευσυνειδησίας τείνουν να είναι υπεύθυνα, οργανωμένα, εργατικά και στοχευμένα στο στόχο. Όσοι έχουν υψηλή βαθμολογία στον νευρωτισμό έχουν χαμηλή συναισθηματική σταθερότητα και έχουν τάση για εναλλαγές της διάθεσης, άγχος, κατάθλιψη, αμφιβολία για τον εαυτό τους και άλλα αρνητικά συναισθήματα.
Οι εξωστρεφείς αντλούν ενέργεια από το να είναι γύρω από άλλους και να κατευθύνουν τις ενέργειές τους προς τους ανθρώπους και τον έξω κόσμο. Τείνουν να είναι ενθουσιώδεις, φιλόξενοι, ομιλητικοί και διεκδικητικοί, σύμφωνα με τη Yoneda. Για να κατανοήσουν καλύτερα τη σχέση μεταξύ των χαρακτηριστικών της προσωπικότητας και της γνωστικής εξασθένησης αργότερα στη ζωή, οι ερευνητές ανέλυσαν δεδομένα από 1.954 συμμετέχοντες στο Rush Memory and Aging Project, μια διαχρονική μελέτη ηλικιωμένων που ζουν στην ευρύτερη μητροπολιτική περιοχή του Σικάγο και στο βορειοανατολικό Ιλινόις. Οι συμμετέχοντες χωρίς επίσημη διάγνωση άνοιας προσλήφθηκαν από κοινότητες συνταξιούχων, εκκλησιαστικές ομάδες και επιδοτούμενες εγκαταστάσεις στέγασης ηλικιωμένων από το 1997 και συνεχίζοντας μέχρι σήμερα. Οι συμμετέχοντες έλαβαν αξιολόγηση προσωπικότητας και συμφώνησαν σε ετήσιες αξιολογήσεις των γνωστικών τους ικανοτήτων. Η μελέτη περιελάμβανε συμμετέχοντες που είχαν λάβει τουλάχιστον δύο ετήσιες γνωστικές αξιολογήσεις ή μία αξιολόγηση πριν από το θάνατο.
Λεπτομέρειες για την μελέτη
Οι συμμετέχοντες που σημείωσαν είτε υψηλή βαθμολογία ευσυνειδησίας είτε χαμηλή σε νευρωτισμό είχαν σημαντικά λιγότερες πιθανότητες να προχωρήσουν από την κανονική γνωστική λειτουργία σε ήπια γνωστική έκπτωση κατά τη διάρκεια της μελέτης. “Η βαθμολογία περίπου έξι ακόμη βαθμών σε μια κλίμακα ευσυνειδησίας που κυμαίνεται από 0 έως 48 συσχετίστηκε με 22% μειωμένο κίνδυνο μετάβασης από τη φυσιολογική γνωστική λειτουργία σε ήπια γνωστική εξασθένηση”, δήλωσε η Yoneda. “Επιπλέον, η βαθμολογία περίπου επτά ακόμη βαθμών σε μια κλίμακα νευρωτισμού από 0 έως 48 συσχετίστηκε με 12% αυξημένο κίνδυνο μετάβασης”. Οι ερευνητές δεν βρήκαν συσχέτιση μεταξύ της εξωστρέφειας και της τελικής ανάπτυξης ήπιας γνωστικής εξασθένησης, αλλά βρήκαν ότι οι συμμετέχοντες που σημείωσαν υψηλή βαθμολογία στην εξωστρέφεια -μαζί με εκείνους που σημείωσαν υψηλή βαθμολογία ευσυνειδησίας ή χαμηλή σε νευρωτισμό- έτειναν να διατηρούν τη φυσιολογική γνωστική λειτουργία περισσότερο από άλλους.
Για παράδειγμα, 80χρονοι συμμετέχοντες που είχαν υψηλή ευσυνειδησία υπολογίστηκε ότι ζούσαν σχεδόν δύο χρόνια περισσότερο χωρίς γνωστική εξασθένηση σε σύγκριση με άτομα με χαμηλή ευσυνειδησία. Οι συμμετέχοντες με υψηλή εξωστρέφεια εκτιμήθηκε ότι διατηρούν υγιή νοητική ικανότητα για περίπου ένα χρόνο περισσότερο. Αντίθετα, ο υψηλός νευρωτισμός συνδέθηκε με τουλάχιστον ένα χρόνο λιγότερο υγιούς γνωστικής λειτουργίας, υπογραμμίζοντας τις βλάβες που συνδέονται με τη μακροχρόνια εμπειρία του αντιληπτού άγχους και της συναισθηματικής αστάθειας, σύμφωνα με τη Yoneda. Επιπλέον, άτομα χαμηλότερα σε νευρωτισμό και υψηλότερα σε εξωστρέφεια είχαν περισσότερες πιθανότητες να επανέλθουν στην κανονική γνωστική λειτουργία μετά από προηγούμενη διάγνωση ήπιας γνωστικής εξασθένησης, υποδηλώνοντας ότι αυτά τα χαρακτηριστικά μπορεί να είναι προστατευτικά ακόμη και όταν ένα άτομο αρχίσει να εξελίσσεται σε άνοια. Στην περίπτωση της εξωστρέφειας, αυτό το εύρημα μπορεί να είναι ενδεικτικό των πλεονεκτημάτων της κοινωνικής αλληλεπίδρασης για τη βελτίωση των γνωστικών αποτελεσμάτων, σύμφωνα με τη Yoneda.
Δεν υπήρχε συσχέτιση μεταξύ οποιουδήποτε από τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας και του συνολικού προσδόκιμου ζωής. Η Yoneda σημείωσε ότι τα ευρήματα είναι περιορισμένα. Οι συμμετέχοντες ήταν υψηλού μορφωτικού επιπέδου, με σχεδόν 15 χρόνια εκπαίδευσης κατά μέσο όρο. Η μελλοντική έρευνα είναι απαραίτητη σε πιο διαφορετικά δείγματα ηλικιωμένων ενηλίκων και θα πρέπει να περιλαμβάνει τα άλλα δύο από τα πέντε μεγάλα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας (συμφωνία και διαφάνεια) για να είναι πιο γενικευμένα και να παρέχουν μια ευρύτερη κατανόηση του αντίκτυπου των χαρακτηριστικών της προσωπικότητας στις γνωστικές διαδικασίες και τη θνησιμότητα αργότερα. ζωή, είπε.