Ο κόσμος έχει βασιστεί στην τήρηση μη φαρμακευτικών παρεμβάσεων, όπως ο αερισμός, η χρήση μάσκας και η φυσική απόσταση, για να μας κρατήσουν ασφαλείς καθ’ όλη τη διάρκεια της συνεχιζόμενης πανδημίας. Με τα εμβόλια να συμπληρώνουν την εργαλειοθήκη, αυτά τα μέτρα και τα συνοδευτικά μηνύματα για τη δημόσια υγεία συνεχίζουν να διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο. Τώρα, μια νέα μελέτη έδειξε ότι είναι δυνατό να δοκιμαστεί η αποτελεσματικότητα των παρεμβάσεων που έχουν σχεδιαστεί για την ενίσχυση της ασφαλέστερης συμπεριφοράς προκειμένου να επιβραδυνθεί η εξάπλωση ενός ιού.
Η μελέτη, με επικεφαλής το Ινστιτούτο Μαξ Πλανκ για την Ανθρώπινη Ανάπτυξη, Γερμανία, με συνεργάτες στο Πανεπιστήμιο του Πλύμουθ, Ηνωμένο Βασίλειο και το IESE Business School, στην Ισπανία, διαπίστωσε ότι η πιο αποτελεσματική προσέγγιση ήταν ένα μήνυμα που απευθυνόταν άμεσα στο κοινό, που περιείχε ηθική λογική, και ήταν σαφής και συνεπής. Η έρευνα, που δημοσιεύτηκε στο Science Advances, ζήτησε από επτά ομάδες των 100 ατόμων η καθεμία σε ένα τμήμα του πληθυσμού των ΗΠΑ να συμμετάσχουν σε παιχνίδια σχεδιασμένα να μιμούνται τη μετάδοση του ιού.
Πώς λειτούργησε το παιχνίδι;
Το παιχνίδι παρουσιάστηκε σε ουδέτερο πλαίσιο, αντικαθιστώντας τους όρους που σχετίζονται με τις πανδημίες από αναφορές σε ουδέτερα χρώματα. Οι μπλε παίκτες αντιπροσώπευαν υγιή άτομα και οι μωβ παίκτες μολύνθηκαν άτομα. Και οι 100 παίκτες σε κάθε παιχνίδι ξεκίνησαν ως μπλε. Στη συνέχεια, οκτώ τυχαία επιλεγμένοι παίκτες άλλαξαν στο μωβ (αυτό αντιπροσωπεύει το αρχικό ξέσπασμα). Σε κάθε έναν από τους 25 γύρους, οι παίκτες αποφάσισαν μεταξύ δύο ενεργειών:
- η δράση G που προσφέρει χαμηλό ρίσκο και χαμηλή ανταμοιβή (8 πόντοι)
- η δράση Η που προσφέρει υψηλό κίνδυνο και υψηλή ανταμοιβή (40 πόντοι).
Όλοι οι παίκτες έγιναν ζευγάρι τυχαία. Το μπλε σε συνδυασμό με μοβ παίκτες μπορεί να αλλάξει σε μωβ. η πιθανότητα μετάδοσης ήταν μεταξύ 0,05 και 0,25 και προσδιορίστηκε από την επικινδυνότητα των ενεργειών που είχε επιλέξει το ζευγάρι. Τέλος, οι βαθμολογίες που αθροίστηκαν σε όλους τους γύρους μεταφράστηκαν σε ανταμοιβές μόνο για τους μπλε παίκτες, με ποσοστό 1 £ ανά 200 πόντους—έτσι εάν έπαιρναν περισσότερα ρίσκα και κατάφερναν να παραμείνουν μπλε, έπαιρναν υψηλότερη ανταμοιβή. Ωστόσο, αν μολύνονταν και γίνονταν μωβ, έχαναν τα πάντα.
Λεπτομέρειες για την μελέτη
Η έρευνα εξέτασε την αποτελεσματικότητα διαφορετικών τύπων παρεμβάσεων στην πρόληψη της ριψοκίνδυνης συμπεριφοράς. Το σενάριο επιλέχθηκε σκόπιμα για να είναι ξεχωριστό από την COVID-19 για να διασφαλιστεί ότι οι συμμετέχοντες είχαν το ίδιο επίπεδο εμπειρίας. Οι παρεμβάσεις εφάρμοσαν τις αρχές πολλών μεθόδων που χρησιμοποιούνται από χώρες και μέσα ενημέρωσης παγκοσμίως και διαπίστωσαν ότι οι άνθρωποι μείωσαν τη συμπεριφορά ανάληψης κινδύνου ως εξής:
- Η πιο αποτελεσματική μέθοδος ήταν ένα μήνυμα με την απλή επιταγή (δηλαδή δίνοντας μια οδηγία) με μια ηθική εξήγηση: «Επιλέξτε την ενέργεια G για να προστατέψετε τα χρήματα μπόνους σας και των άλλων παικτών». Κατά μέσο όρο, οι συμμετέχοντες κέρδισαν επίσης το υψηλότερο ποσό χρημάτων σε αυτήν την κατάσταση.
- Δεύτερες πιο αποτελεσματικές ήταν οι απεικονίσεις των διαδεδομένων συνεπειών της πρώιμης μετάδοσης.
- Το τρίτο πιο αποτελεσματικό ήταν ένα εργαλείο προσομοίωσης που επέτρεπε στους συμμετέχοντες να παρατηρήσουν το αποτέλεσμα προσομοιωμένων παιχνιδιών με διαφορετικά επίπεδα συμπεριφοράς ανάληψης κινδύνου.
- Καθόλου αποτελεσματική ήταν η κοινή χρήση (μωβ) αριθμών ποσοστού περιπτώσεων: Με βάση τα αποτελέσματα, οι άνθρωποι δεν περίμεναν εκθετική αύξηση στις μεταδόσεις και αντέδρασαν ελάχιστα στις αρχικές αυξήσεις.
- Ακόμη χειρότερη ήταν η επικοινωνία των «περιγραφικών κανόνων» που περιγράφουν τη συμπεριφορά άλλων συμμετεχόντων (π.χ. το 60% των συμμετεχόντων επέλεξε την ασφαλέστερη επιλογή) – αυτό στην πραγματικότητα οδήγησε σε μια ελαφρά αύξηση της συμπεριφοράς ανάληψης κινδύνου.
Ο επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης Δρ. Jan Woike, Λέκτορας Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Πλύμουθ, δήλωσε: “Οι μη φαρμακευτικές παρεμβάσεις —όπως η χρήση μάσκας, η διατήρηση της φυσικής απόστασης και η μείωση των επαφών— απαιτούν μεγάλης κλίμακας αλλαγή συμπεριφοράς, η οποία εξαρτάται από την ατομική συμμόρφωση και συνεργασία. Οι επιστήμες συμπεριφοράς προσφέρουν γνωστικά και επικοινωνιακά εργαλεία για να βοηθήσουν, αλλά η αποτελεσματικότητα των μεθόδων για την αύξηση της συμμόρφωσης σπάνια έχει δοκιμαστεί σε ελεγχόμενα σενάρια που εξακολουθούν να αντικατοπτρίζουν τη δυναμική των λοιμωδών εστιών. Αυτό που είναι τόσο σημαντικό σε αυτό το πλαίσιο είναι ότι επιτρέπει τη δοκιμή της αποτελεσματικότητας μιας παρέμβασης πριν την υλοποίησή της σε μια πραγματική πανδημία με συνέπειες για την υγεία για τους συμμετέχοντες.”
“Ήταν ενδιαφέρον να σημειωθεί ότι η πιο αποτελεσματική παρέμβαση δεν ήταν αυτή που άρεσε περισσότερο στους συμμετέχοντες. Τα σαφή και συνεπή μηνύματα λειτούργησαν καλύτερα στη μείωση των συμπεριφορών ανάληψης κινδύνου. Δεν ξέρουμε αν και πότε μπορεί να φτάσει η επόμενη πανδημία, ή ακόμα και η επόμενη σχετικά παραλλαγή αυτής της πανδημίας, αλλά οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής πρέπει να γνωρίζουν ποιες παρεμβάσεις είναι πιο πιθανό να προωθήσουν κοινωνικά επωφελή συμπεριφορά, και αυτό είναι ένα βήμα για να καθιστώντας αυτό δυνατό”. Η πλήρης μελέτη, με τίτλο The Transmission Game: Testing Behavior Intervents in a Pandem-like Simulation, είναι διαθέσιμη για προβολή στο περιοδικό Science Advances.