Πρωινός Καφές: Ο καφές παίζει καθοριστικό ρόλο κάθε πρωί για δισεκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο. Τι συμβαίνει όμως όταν τον παραλείπουμε; Ο καφές είναι μια πρωινή σταθερά για πολλούς, τόσο βέβαιη όσο η ανατολή του ήλιου. Αν τον παραλείψουμε, μπορεί να νιώσουμε ζαλισμένοι, συγχυσμένοι και να ταλαιπωρούμαστε από έναν έντονο πονοκέφαλο. Υπάρχει φυσικά ένας βασικός λόγος γι’ αυτό: Η καφεΐνη προκαλεί κάποιες αξιόλογες φυσικές αλλαγές στο σώμα μας από τις οποίες μπορούμε εύκολα να εξαρτηθούμε. Με την πρώτη γουλιά του αγαπημένου μας καφέ, η καφεΐνη εισέρχεται στην κυκλοφορία του αίματός μας και αρχίζει να παίρνει το δρόμο προς τον εγκέφαλο, όπου μπλοκάρει έναν ανασταλτικό νευροδιαβιβαστή που ονομάζεται αδενοσίνη, σύμφωνα με τους ειδικούς. Αυτό, με τη σειρά του, ενεργοποιεί την απελευθέρωση ορμονών που προκαλούν ευεξία, όπως η ντοπαμίνη και η σεροτονίνη, προκαλώντας διεγερτική δράση.
Ο λεγόμενος χρόνος ζωής του καφέ – δηλαδή το χρονικό διάστημα που χρειάζεται για να μειωθεί η ποσότητα καφεΐνης στον οργανισμό κατά 50% – είναι περίπου πέντε ώρες κατά μέσο όρο. Αυτό εξηγεί γιατί το μέσο ενεργειακό ποτό ή η ενέργεια από τον καφέ διαρκεί περίπου τόσο. Αλλά το πόσο γρήγορα η καφεΐνη εγκαταλείπει τον οργανισμό εξαρτάται κι από διάφορους άλλους παράγοντες, όπως η ηλικία, το ιατρικό ιστορικό, οι αλληλεπιδράσεις φαρμάκων και οι συνήθειες του τρόπου ζωής (όπως το κάπνισμα).
Έτσι, δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι όταν στερείστε τον πρωινό σας καφέ, δεν υποφέρετε μόνο λόγω της αλλαγής της ρουτίνας. Υποφέρετε και χημικά – φυσιολογικά. Όπως θα σας πει όποιος έχει κόψει τη συνήθεια του καφέ, οι παρενέργειες μπορεί να είναι αρκετά αισθητές και ενοχλητικές. Μερικά από τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα της στέρησης της καφεΐνης προέρχονται από τα «προνόμια» που μας προσφέρουν τα συστατικά του καφέ.
Αν δεν δώσουμε μια πρωινή ώθηση στον μεταβολισμό μας, νιώθουμε κουρασμένοι, υποτονικοί, με θολωμένο μυαλό και κινητική βραδύτητα, σύμφωνα με μια ανασκόπηση μελετών που δημοσιεύθηκε το 2020 στο StatPearls.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι όσο περισσότερη καφεΐνη καταναλώνουμε, τόσο πιο σοβαρή είναι η στέρηση – αλλά και η απλή μείωση των ποσοτήτων προκαλεί επίσης συμπτώματα στέρησης της καφεΐνης.
Τα συμπτώματα αυτά εμφανίζονται 12 έως 24 ώρες μετά την τελευταία δόση καφεΐνης και μπορεί να διαρκέσουν έως και εννέα ημέρες, σύμφωνα με τους ειδικούς. Η καφεΐνη είναι ένα διεγερτικό φάρμακο στο οποίο κάποιοι άνθρωποι μπορούν εύκολα να εθιστούν. Ανάλογα με την ποσότητα και το είδος της καφεΐνης που καταναλώνετε καθημερινά, το σωματότυπό σας και τη συχνότητα κατανάλωσης, αποκτάτε εθισμό στην καφεΐνη.
Ο καφές δεν έχει μόνο μειονεκτήματα
Το γεγονός ότι μπορεί να αναπτύξετε εξάρτηση από το πρωινό σας καφέ δεν σημαίνει ότι χρειάζεται οπωσδήποτε να αποφεύγουμε την κατανάλωσή του. Ακριβώς το αντίθετο, στην πραγματικότητα. Μια μεγάλη ανασκόπηση μελετών που δημοσιεύθηκε το 2017 στο περιοδικό BMJ διαπίστωσε ότι η κατανάλωση καφέ δεν είναι μόνο ασφαλής για τους περισσότερους ανθρώπους (εκτός από τις εγκύους και τις γυναίκες που διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο κατάγματος), αλλά παρέχει και μια σειρά από οφέλη για την υγεία, ειδικά για τα άτομα με χρόνια ηπατική νόσο.
Η ανασκόπηση έδειξε επίσης ότι οι συμμετέχοντες που έπιναν συστηματικά τουλάχιστον τρία φλιτζάνια καφέ την ημέρα είχαν χαμηλότερο κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη τύπου 2, νεφροπάθειας, χολολιθίασης, καρκίνου (συμπεριλαμβανομένου του μελανώματος, της λευχαιμίας και του καρκίνου του προστάτη, του ενδομητρίου, του στόματος και του ήπατος), καθώς και καρδιαγγειακής νόσου, στεφανιαίας νόσου και εγκεφαλικού επεισοδίου σε σύγκριση με όσους απείχαν από τον καφέ.
Το κόλπο, βέβαια, είναι η εξάσκηση του ελέγχου της ποσότητας. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα οφέλη του καφέ για την υγεία κορυφώνονται στα τρία με τέσσερα φλιτζάνια την ημέρα (σε σύγκριση με το καθόλου). Αυτό απηχεί τη μεγαλύτερη σύσταση για την καφεΐνη από τον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ, ο οποίος προτείνει όχι περισσότερα από 400 mg καφεΐνης την ημέρα – αυτή είναι η ποσότητα που περιέχεται σε περίπου τέσσερα φλιτζάνια καφέ ή δύο ενεργειακά ποτά.