Πέντε γραμμάρια πλαστικών σωματιδίων εισέρχονται κατά μέσο όρο στον ανθρώπινο γαστρεντερικό σωλήνα ανά άτομο την εβδομάδα. Αυτό είναι περίπου ισοδύναμο με το βάρος μιας πιστωτικής κάρτας. Το εάν τα μικροπλαστικά και τα νανοπλαστικά αποτελούν κίνδυνο για την υγεία διερευνάται σε πολυάριθμες μελέτες, αλλά είναι σε μεγάλο βαθμό άγνωστο μέχρι σήμερα. Μια ερευνητική ομάδα από το MedUni Vienna συνόψισε τώρα την τρέχουσα κατάσταση της επιστημονικής γνώσης. Το άρθρο ανασκόπησης μόλις δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Exposure & Health.
Η ιατρική έρευνα για το θέμα επικεντρώνεται στο πεπτικό σύστημα όπου μικρο- και νανοπλαστικά σωματίδια (MNPs) μπορούν να βρεθούν στον ιστό. Πειραματικές μελέτες δείχνουν ότι τα MNP που λαμβάνονται μέσω του γαστρεντερικού σωλήνα οδηγούν σε αλλαγές στη σύνθεση του μικροβιώματος του εντέρου. Η ερευνητική ομάδα με επικεφαλής την Elisabeth Gruber (Division of Visceral Surgery of MedUni Vienna’s Department for General Surgery) και τον Lukas Kenner (Department of Pathology MedUni Vienna, Comprehensive Cancer Centre (CCC) MedUni Vienna and Vienna General Hospital, Department of Laboratory of AnimniM Paed ) αναφέρουν ότι τέτοιες αλλαγές σχετίζονται με την ανάπτυξη μεταβολικών ασθενειών όπως ο διαβήτης, η παχυσαρκία ή η χρόνια ηπατική νόσος.
Εκτός από τις επιδράσεις στο μικροβίωμα του εντέρου, οι επιστήμονες περιέγραψαν επίσης συγκεκριμένους μοριακούς μηχανισμούς που διευκολύνουν την πρόσληψη MNP στον ιστό του εντέρου. Χρησιμοποιώντας ειδικές αναλύσεις, αποδείχθηκε ότι τα MNP στη γαστρεντερική οδό θα μπορούσαν όλο και περισσότερο να προσληφθούν στον ιστό υπό ορισμένες φυσικοχημικές συνθήκες και να ενεργοποιήσουν μηχανισμούς που εμπλέκονται στις τοπικές φλεγμονώδεις και ανοσολογικές αποκρίσεις. Τα νανοπλαστικά συγκεκριμένα συνδέονται με βιοχημικές διεργασίες που εμπλέκονται καθοριστικά στην καρκινογένεση.
Πλαστικά σωματίδια και στο πόσιμο νερό
Τα νανοπλαστικά ορίζονται ως με μέγεθος μικρότερο από 0,001 χιλιοστά, ενώ τα μικροπλαστικά, στα 0,001 έως 5 χιλιοστά, εξακολουθούν να είναι σε κάποιο βαθμό ορατά με γυμνό μάτι. Τα MNP εισέρχονται στην τροφική αλυσίδα από απορρίμματα συσκευασίας, μεταξύ άλλων πηγών. Τα πλαστικά σωματίδια δεν διακινούνται μόνο στο σώμα μέσω τροφής, όπως η θαλάσσια ζωή ή το θαλασσινό αλάτι, αλλά και η κατανάλωση αλκοόλ παίζει ρόλο. Σύμφωνα με μια μελέτη, όποιος πίνει το συνιστώμενο 1,5 έως δύο λίτρα νερό την ημέρα από πλαστικά μπουκάλια, προσλαμβάνει περίπου 90.000 πλαστικά σωματίδια ετησίως μόνο με αυτόν τον τρόπο.
Ωστόσο, όσοι επιλέγουν το νερό της βρύσης μπορούν, ανάλογα με τη γεωγραφική τους θέση, να μειώσουν την ποσότητα που προσλαμβάνεται σε 40.000 πλαστικά σωματίδια. Οι ερευνητές κατέδειξαν επίσης εκτεταμένη μόλυνση του μεταλλικού νερού με ξενοορμόνες που εκπλύθηκαν από φιάλες PET (τερεφθαλικό πολυαιθυλένιο). Οι ξενοορμόνες είναι γνωστό ότι επιδεικνύουν οιστρογονική δραστηριότητα που μπορεί να δράσει καρκινογόνα στο σώμα.
Οι πιθανές δυσμενείς επιπτώσεις των πλαστικών σωματιδίων στην υγεία θα μπορούσαν να είναι ιδιαίτερα επιδράσεις σε άτομα με επιβάρυνση χρόνιων ασθενειών, λέει ο Lukas Kenner. “Ένα υγιές έντερο είναι πιο πιθανό να αποκρούει τον κίνδυνο για την υγεία. Αλλά τοπικές αλλαγές στο γαστρεντερικό σωλήνα, όπως αυτές που υπάρχουν σε χρόνιες ασθένειες ή ακόμα και αρνητικό στρες, θα μπορούσαν να τα καταστήσουν ευάλωτα στις βλαβερές επιπτώσεις των MNPs.”