Οι περισσότεροι πιστεύουν ότι καθώς το έμβρυο μεγαλώνει στη μήτρα, η μητέρα θα είναι ο πιο σημαντικός παράγοντας που θα επηρεάσει τη μελλοντική υγεία του παιδιού και αυτός ο παράγοντας αναμφίβολα θα υπερισχύει όλων των άλλων πιθανών. Αυτή η πεποίθηση είναι ευρέως διαδεδομένη στην κοινωνία και πολλές έρευνες επικεντρώνονται στα χαρακτηριστικά και τις συμπεριφορές της μητέρας κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης της.
Αυτή είναι η περίπτωση στην εργασία που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο Communications Biology, η οποία μελέτησε «την επίδραση του δείκτη μάζας σώματος της μητέρας στην αρχή της εγκυμοσύνης στα μοριακά προφίλ του πλακούντα και πιο συγκεκριμένα στη μεθυλίωση του DNA του πλακούντα (προσθήκη μιας ομάδας που περιλαμβάνει ένας άνθρακας και τρία υδρογόνα σε μια συγκεκριμένη θέση στο μόριο του DNA)», δήλωσε η Nora Fernández-Jiménez, λέκτορας στη Σχολή Ιατρικής και Νοσηλευτικής. «Πρόκειται για τη μεγαλύτερη μελέτη για τη μεθυλίωση του DNA του πλακούντα που έχει διεξαχθεί μέχρι στιγμής, στην οποία συμμετείχαν συνολικά 2.631 ζευγάρια μητέρας-παιδιού από την Ευρώπη, τη Βόρεια Αμερική και την Αυστραλία», πρόσθεσε.
Σε αντίθεση με τις πιο γνωστές μεταλλάξεις -την αντικατάσταση ενός νουκλεοτιδίου με ένα άλλο στην αλληλουχία DNA-, η μεθυλίωση είναι μια τροποποίηση του DNA που ρυθμίζει την έκφραση γονιδίων χωρίς να αλλοιώνει την αλληλουχία. “Πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι η μεθυλίωση είναι η γέφυρα μεταξύ του ενδομήτριου περιβάλλοντος και του εμβρυϊκού γονιδιώματος. Για παράδειγμα, το επίπεδο μεθυλίωσης μιας περιοχής του γονιδιώματος μπορεί να αυξηθεί ως αποτέλεσμα του περιβάλλοντος.
Μια τέτοια αύξηση γενικά οδηγεί στο να γίνει περισσότερο το DNA συμπαγής, και ως αποτέλεσμα, ο μηχανισμός μεταγραφής δεν μπορεί να έχει πρόσβαση σε αυτές τις περιοχές και ορισμένα γονίδια σιγούν. Θα μπορούσε επίσης να συμβεί το αντίθετο, με άλλα λόγια, το επίπεδο μεθυλίωσης σε ορισμένες περιοχές του γονιδιώματος μειώνεται ως απόκριση στο περιβάλλον. Σε αυτή την περίπτωση , το DNA αποκτά μια ανοιχτή διαμόρφωση στην οποία ο μηχανισμός μεταγραφής έχει καλύτερη προσβασιμότητα και ως αποτέλεσμα θα αυξηθεί η γονιδιακή έκφραση. Και στις δύο περιπτώσεις, η αλληλουχία παραμένει άθικτη αλλά το γονιδίωμα συμπεριφέρεται με τον ένα ή τον άλλο τρόπο”, εξήγησε η έρευνα UPV/EHU.
«Σε αυτή την εργασία έχουμε εντοπίσει 27 θέσεις στις οποίες παρατηρούνται παραλλαγές στη μεθυλίωση του DNA και οι οποίες φαίνονται ειδικές για τον πλακούντα», επεσήμανε ο Fernández-Jiménez. Αξίζει να θυμόμαστε ότι ο πλακούντας είναι ένα θεμελιώδες όργανο στην ανάπτυξη και ανάπτυξη του εμβρύου, γιατί είναι το όργανο που συνδέει τη μητέρα με το έμβρυο και το όργανο μέσω του οποίου τρέφεται το έμβρυο. «Πολλές από αυτές τις τοποθεσίες που έχουν εντοπιστεί βρίσκονται κοντά σε γονίδια που σχετίζονται με την παχυσαρκία και είναι εμπλουτισμένες σε μεταβολικές οδούς για τον καρκίνο και το οξειδωτικό στρες.
Αυτό δεν σημαίνει ότι τα μωρά που γεννιούνται από μητέρες με προβλήματα παχυσαρκίας θα συνεχίσουν να αναπτύσσουν καρκίνο, αλλά είναι αλήθεια ότι ο πλακούντας συμπεριφέρεται σαν όγκος, μεγαλώνει πολύ γρήγορα και αυτό μας κάνει να πιστεύουμε ότι υπάρχει αντίκτυπος στη λειτουργία του πλακούντα και στην ανάπτυξη του εμβρύου». Όλα αυτά τα αποτελέσματα υποδηλώνουν ότι η μεθυλίωση του DNA του πλακούντα μπορεί να είναι ένας από τους μηχανισμούς με τους οποίους η μητρική παχυσαρκία σχετίζεται με δυσμενή μεταβολικά αποτελέσματα στην παιδική ηλικία.