Παχυσαρκία: Μια μελέτη με επικεφαλής τους ερευνητές του Συμβουλίου Ιατρικής Έρευνας (MRC) εντόπισε γενετικές παραλλαγές σε δύο γονίδια που έχουν μερικές από τις μεγαλύτερες επιπτώσεις στον κίνδυνο παχυσαρκίας που έχουν ανακαλυφθεί μέχρι σήμερα. Η ανακάλυψη σπάνιων παραλλαγών στα γονίδια BSN και APBA1 είναι μερικά από τα πρώτα γονίδια που σχετίζονται με την παχυσαρκία που εντοπίστηκαν για τα οποία ο αυξημένος κίνδυνος παχυσαρκίας δεν έχει παρατηρηθεί μέχρι την ενηλικίωση.
Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο Nature Genetics, διεξήχθη από ερευνητές της Μονάδας Επιδημιολογίας MRC και της Μονάδας Μεταβολικών Ασθενειών του MRC στο Ινστιτούτο Μεταβολικής Επιστήμης, που εδρεύουν και οι δύο στο Πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ. Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν τη Βρετανική Βιοτράπεζα και άλλα δεδομένα για να εκτελέσουν την αλληλουχία ολόκληρου του εξώματος του δείκτη μάζας σώματος (ΔΜΣ) σε πάνω από 500.000 άτομα. Βρήκαν ότι οι γενετικές παραλλαγές στο γονίδιο BSN, γνωστό και ως Φαγκότο, μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο παχυσαρκίας έως και έξι φορές και επίσης συσχετίστηκαν με αυξημένο κίνδυνο μη αλκοολικής λιπώδους ηπατικής νόσου και διαβήτη τύπου 2. Οι παραλλαγές του γονιδίου Bassoon βρέθηκαν να επηρεάζουν 1 στους 6.500 ενήλικες, επομένως θα μπορούσαν να επηρεάσουν περίπου 10.000 άτομα στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Ο ρόλος του εγκεφάλου στην παχυσαρκία
Η παχυσαρκία είναι μια σημαντική ανησυχία για τη δημόσια υγεία καθώς αποτελεί σημαντικό παράγοντα κινδύνου για άλλες σοβαρές ασθένειες, συμπεριλαμβανομένων των καρδιαγγειακών παθήσεων και του διαβήτη τύπου 2, ωστόσο οι γενετικοί λόγοι για τους οποίους μερικοί άνθρωποι είναι πιο επιρρεπείς στην αύξηση βάρους δεν είναι πλήρως κατανοητοί. Προηγούμενη έρευνα έχει εντοπίσει διάφορες παραλλαγές γονιδίων που σχετίζονται με την παχυσαρκία που προσδίδουν μεγάλα αποτελέσματα από την παιδική ηλικία, δρώντας μέσω της οδού λεπτίνης-μελανοκορτίνης στον εγκέφαλο, η οποία παίζει βασικό ρόλο στη ρύθμιση της όρεξης. Ωστόσο, ενώ τόσο το γονίδιο BSN όσο και το γονίδιο APBA1 κωδικοποιούν πρωτεΐνες που βρίσκονται στον εγκέφαλο, δεν είναι επί του παρόντος γνωστό ότι εμπλέκονται στην οδό λεπτίνης-μελανοκορτίνης. Επιπλέον, σε αντίθεση με τα γονίδια της παχυσαρκίας που είχαν αναγνωριστεί προηγουμένως, οι παραλλαγές του BSN και του APBA1 δεν σχετίζονται με την παιδική παχυσαρκία. Αυτό οδήγησε τους ερευνητές να πιστέψουν ότι μπορεί να έχουν αποκαλύψει έναν νέο βιολογικό μηχανισμό για την παχυσαρκία, διαφορετικό από εκείνους που ήδη γνωρίζουμε για παραλλαγές γονιδίων της παχυσαρκίας που είχαν εντοπιστεί προηγουμένως. Με βάση δημοσιευμένες έρευνες και εργαστηριακές μελέτες που αναφέρουν σε αυτό το έγγραφο, οι οποίες υποδεικνύουν ότι το BSN και το APBA1 παίζουν ρόλο στη μετάδοση σημάτων μεταξύ των εγκεφαλικών κυττάρων, οι ερευνητές προτείνουν ότι ο νευροεκφυλισμός που σχετίζεται με την ηλικία μπορεί να επηρεάζει τον έλεγχο της όρεξης. Ο καθηγητής John Perry, συγγραφέας της μελέτης και ερευνητής MRC στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ, είπε: “Αυτά τα ευρήματα αντιπροσωπεύουν ένα άλλο παράδειγμα της δύναμης των γενετικών μελετών μεγάλης κλίμακας στον ανθρώπινο πληθυσμό να ενισχύσουν την κατανόησή μας για τη βιολογική βάση της νόσου. Οι γενετικές παραλλαγές που έχουμε αναγνωρίζουν στο BSN μερικές από τις μεγαλύτερες επιπτώσεις στην παχυσαρκία, τον διαβήτη τύπου 2 και τη λιπώδη νόσο του ήπατος που έχουν παρατηρηθεί μέχρι σήμερα και τονίζουν έναν νέο βιολογικό μηχανισμό που ρυθμίζει τον έλεγχο της όρεξης».
Η χρήση παγκόσμιων δεδομένων
Η προσβασιμότητα σε μεγάλης κλίμακας βάσεις δεδομένων, όπως η Βρετανική Βιοτράπεζα UK Biobank, επέτρεψε στους ερευνητές να αναζητήσουν σπάνιες παραλλαγές γονιδίων που μπορεί να ευθύνονται για καταστάσεις συμπεριλαμβανομένης της παχυσαρκίας. Για αυτήν τη μελέτη, οι ερευνητές συνεργάστηκαν στενά με την AstraZeneca για να αναπαράγουν τα ευρήματά τους σε υπάρχουσες κοόρτες χρησιμοποιώντας γενετικά δεδομένα από άτομα από το Πακιστάν και το Μεξικό. Αυτό είναι σημαντικό καθώς οι ερευνητές μπορούν πλέον να εφαρμόσουν τα ευρήματά τους πέρα από άτομα ευρωπαϊκής καταγωγής. Εάν οι ερευνητές μπορέσουν να κατανοήσουν καλύτερα τη νευρική βιολογία της παχυσαρκίας, θα μπορούσαν να παρουσιάσουν περισσότερους πιθανούς φαρμακευτικούς στόχους για τη θεραπεία της παχυσαρκίας στο μέλλον. Ο Δρ Slavé Petrovski, Αντιπρόεδρος του Κέντρου Γονιδιωματικής Έρευνας της AstraZeneca, δήλωσε: “Αυστηρές μελέτες μεγάλης κλίμακας όπως αυτή επιταχύνουν τον ρυθμό με τον οποίο αποκαλύπτουμε νέες γνώσεις για τη βιολογία των ανθρώπινων ασθενειών. Με τη συνεργασία μεταξύ ακαδημαϊκών και βιομηχανικών φορέων, την αξιοποίηση παγκόσμιων συνόλων δεδομένων για επικύρωση και την ευρύτερη ενσωμάτωση της γονιδιωματικής προσέγγισης στην ιατρική, θα συνεχίσουμε να βελτιώνουμε την κατανόηση των ασθενειών – προς όφελος των ασθενών”. Ο καθηγητής Giles Yeo, συγγραφέας της μελέτης με έδρα τη Μονάδα Μεταβολικών Νοσημάτων του MRC, πρόσθεσε: “Εντοπίσαμε δύο γονίδια με παραλλαγές που έχουν τον πιο βαθύ αντίκτυπο στον κίνδυνο παχυσαρκίας σε επίπεδο πληθυσμού που έχουμε δει ποτέ, αλλά ίσως το πιο σημαντικό είναι ότι η παραλλαγή στο Bassoon συνδέεται με την εμφάνιση παχυσαρκίας στους ενήλικες και όχι στην παιδική ηλικία. Έτσι, τα ευρήματα αυτά μας δίνουν μια νέα εκτίμηση της σχέσης μεταξύ γενετικής, νευροανάπτυξης και παχυσαρκίας”.