Οι στρωματικοί όγκοι του γαστρεντερικού (Gastrointestinal Stromal Tumors, GIST) είναι ένα είδος καρκίνου που εμφανίζεται στο πεπτικό σύστημα.
Αποτελούν την πιο συχνή μορφή σαρκώματος του γαστρεντερικού. Το σάρκωμα αποτελεί μια σπάνια μορφή καρκίνου που προέρχεται από κύτταρα των συνδετικών η στηρικτικών ιστών (λίπος, μύες, αιμοφόρα αγγεία, εν των βάθει δερματικοί ιστοί, νεύρα, οστά και χόνδρος).
Οι καρκίνοι προέρχονται από τα λεγόμενα επιθηλιακά κύτταρα, (κύτταρα που καλύπτουν τις διάφορες επιφάνειες ή κοιλότητες του σώματος). Τα σαρκώματα προέρχονται από τα λεγόμενα μεσεγχυματικά κύτταρα και διαφέρουν σημαντικά στη βιολογική συμπεριφορά και στη θεραπεία από τους «επιθηλιακούς» όγκους.
Οι GIST λοιπόν δεν πρέπει να συγχέονται με τους πιο γνωστούς καρκίνους του γαστρεντερικού συστήματος ( καρκίνος οισοφάγου, στομάχου, δωδεκαδακτύλου, παχέος εντέρου), οι οποίοι ανήκουν στα καρκινώματα ( όγκοι από επιθηλιακά κύττάρα).
Τα σαρκώματα αποτελούν το 1% των καρκίνων.
Οι ειδικοί πιστεύουν ότι οι GIST προέρχονται από τα διάμεσα κύτταρα ή στρώμα, (κύτταρα Cajal), τα οποία βρίσκονται στα τοιχώματα του γαστρεντερικού σωλήνα. Τα κύτταρα αυτά θεωρούνται ως ο «βηματοδότης του πεπτικού συστήματος», διότι ελέγχουν την περίσταλση, δηλαδή τις συσπάσεις του γαστρεντερικού σωλήνα με τις οποίες προωθείται η τροφή κατά τη διάρκεια της πέψης.
Περίπου 50-70% των GIST εμφανίζονται στο στομάχι, 20-30% στο λεπτό έντερο και το υπόλοιπο ποσοστό στο παχύ έντερο, τον οισοφάγο, το ορθό και τον πρωκτό.
Οι GIST συχνά κάνουν μεταστάσεις σε γειτονικές περιοχές στον κοιλιακό χώρο: οι πιο συνηθισμένες είναι στο ήπαρ και στη περιτοναϊκή κοιλότητα. Μεταστάσεις στους λεμφαδένες η στον πνεύμονα είναι σπάνιες. Όταν υπάρχουν ηπατικές εντοπίσεις σε ασθενή με GIST είναι σημαντικό να εξακριβώνεται εάν πρόκειται για πρωτοπαθή καρκίνο του ήπατος ή για μετάσταση.
Συχνότητα εμφάνισης (Επίπτωση)
Οι GIST εμφανίζονται συχνότερα στους ενήλικες (ηλικίας 40 έως 80 ετών). Ωστόσο, έχουν αναφερθεί περιστατικά GIST και σε νεότερους ασθενείς.
Στην ΕΕ, η συχνότητα εμφάνισης των GIST εκτιμάται ότι είναι πάνω από 5.000 περιστατικά το χρόνο. Οι GIST εμφανίζονται με ελαφρώς μεγαλύτερη συχνότητα στους άνδρες.