Ο ετήσιος αριθμός θανάτων από τροχαία μειώθηκε ελαφρά σε 1,19 εκατομμύρια ετησίως, σύμφωνα με την τελευταία έκθεση του ΠΟΥ. Ωστόσο, με περισσότερους από 2 θανάτους να συμβαίνουν ανά λεπτό και πάνω από 3200 την ημέρα, τα τροχαία ατυχήματα παραμένουν ο κύριος θάνατος παιδιών και νέων ηλικίας 5-29 ετών.
Η τελευταία έκθεση παγκόσμιας κατάστασης του ΠΟΥ για την οδική ασφάλεια το 2023 δείχνει ότι, από το 2010, οι θάνατοι από τροχαία ατυχήματα έχουν μειωθεί κατά 5% σε 1,19 εκατομμύρια ετησίως1. Ωστόσο, τα τροχαία δυστυχήματα παραμένουν μια επίμονη παγκόσμια κρίση υγείας, με τους πεζούς, τους ποδηλάτες και άλλους ευάλωτους χρήστες του δρόμου να αντιμετωπίζουν οξύ και αυξανόμενο κίνδυνο θανάτου.
«Ο τραγικός απολογισμός των θανάτων από τροχαία δυστυχήματα οδεύει προς τη σωστή κατεύθυνση, προς τα κάτω, αλλά όχι αρκετά γρήγορα», λέει ο Γενικός Διευθυντής του ΠΟΥ, Δρ Τέντρος Αντανόμ Γκεμπρεγέσους. “Το μακελειό στους δρόμους μας μπορεί να αποφευχθεί. Καλούμε όλες τις χώρες να βάλουν τους ανθρώπους και όχι τα αυτοκίνητα στο επίκεντρο των συστημάτων μεταφορών τους και διασφαλίζοντας την ασφάλεια των πεζών, των ποδηλατών και άλλων ευάλωτων χρηστών του δρόμου.”
Μεταξύ των κρατών μελών του ΟΗΕ, 108 χώρες ανέφεραν μείωση των θανάτων που σχετίζονται με την οδική κυκλοφορία μεταξύ 2010 και 2021. Δέκα χώρες κατάφεραν να μειώσουν τους θανάτους από τροχαία ατυχήματα κατά πάνω από 50%: Λευκορωσία, Μπρουνέι Νταρουσαλάμ, Δανία, Ιαπωνία, Λιθουανία, Νορβηγία, Ρωσική Ομοσπονδία, Τρινιντάντ και Τομπάγκο, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και Βενεζουέλα. Τριάντα πέντε ακόμη χώρες σημείωσαν αξιοσημείωτη πρόοδο, μειώνοντας τους θανάτους κατά 30% έως 50%.
Παγκόσμια επιβάρυνση και ευάλωτοι χρήστες
Η έκθεση δείχνει ότι το 28% των παγκόσμιων θανάτων από τροχαία συνέβη στην περιοχή του ΠΟΥ Νοτιοανατολικής Ασίας, 25% στην περιοχή του Δυτικού Ειρηνικού, 19% στην περιοχή της Αφρικής, 12% στην περιοχή της Αμερικής, 11% στην Ανατολική Περιφέρεια Μεσογείου και 5% στην Ευρωπαϊκή Περιφέρεια.
Εννέα στους 10 θανάτους συμβαίνουν σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος και οι θάνατοι σε αυτές τις χώρες είναι δυσανάλογα υψηλότεροι σε σύγκριση με τον αριθμό των οχημάτων και των δρόμων που διαθέτουν. Ο κίνδυνος θανάτου είναι 3 φορές υψηλότερος στις χώρες χαμηλού εισοδήματος από τις χώρες υψηλού εισοδήματος, ωστόσο οι χώρες χαμηλού εισοδήματος έχουν μόλις το 1% των μηχανοκίνητων οχημάτων στον κόσμο.
Το πενήντα τρία τοις εκατό όλων των θανατηφόρων τροχαίων είναι ευάλωτοι χρήστες του δρόμου:
- πεζοί (23%)
- αναβάτες μηχανοκίνητων δίκυκλων και τρίτροχων, όπως μοτοσυκλέτες (21%) και ποδηλάτες (6%)
- και χρήστες συσκευών μικροκινητικότητας όπως ηλεκτρονικά σκούτερ (3%).
- Οι θάνατοι μεταξύ των επιβατών αυτοκινήτων και άλλων τετράτροχων ελαφρών οχημάτων μειώθηκαν ελαφρώς στο 30% των παγκόσμιων θανάτων.
«Η αποστολή μας στο Bloomberg Philanthropies είναι να σώσουμε και να βελτιώσουμε όσο το δυνατόν περισσότερες ζωές, και ένας από τους καλύτερους τρόπους για να γίνει αυτό είναι να κάνουμε περισσότερους δρόμους του κόσμου ασφαλείς για όλους», δήλωσε ο Michael R. Bloomberg, ιδρυτής του Bloomberg LP και Bloomberg Philanthropies και Παγκόσμιος Πρέσβης του ΠΟΥ για Μη Μεταδοτικές Ασθένειες και Τραυματισμούς, ο οποίος έγραψε επίσης έναν πρόλογο για την έκθεση.
Θάνατοι πεζών
Οι θάνατοι πεζών αυξήθηκαν κατά 3% σε 274.000 μεταξύ 2010 και 2021, αντιπροσωπεύοντας το 23% των θανάτων παγκοσμίως. Οι θάνατοι μεταξύ των ποδηλατών αυξήθηκαν κατά σχεδόν 20% σε 71.000, αντιπροσωπεύοντας το 6% των θανάτων παγκοσμίως. Εν τω μεταξύ, η έρευνα δείχνει ότι το 80% των δρόμων στον κόσμο δεν πληρούν τα πρότυπα ασφάλειας των πεζών και μόλις το 0,2% έχει ποδηλατόδρομους, αφήνοντας αυτούς τους χρήστες του δρόμου επικίνδυνα εκτεθειμένους. Και ενώ 9 στους 10 ερωτηθέντες αναγνωρίζονται ως πεζοί, μόνο το ένα τέταρτο των χωρών έχουν πολιτικές για την προώθηση του περπατήματος, της ποδηλασίας και των δημόσιων συγκοινωνιών.
Καλύτερα πρότυπα και πολιτικές
Η έκθεση αποκαλύπτει μια ανησυχητική έλλειψη προόδου όσον αφορά την προώθηση των νόμων και των προτύπων ασφάλειας. Μόλις έξι χώρες έχουν νόμους που πληρούν τις βέλτιστες πρακτικές του ΠΟΥ για όλους τους παράγοντες κινδύνου (ταχύτητα, οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ και χρήση κράνους μοτοσικλέτας, ζώνες ασφαλείας και συστήματα συγκράτησης παιδιών) ενώ 140 χώρες έχουν τέτοιους νόμους για τουλάχιστον ένας από αυτούς τους παράγοντες κινδύνου. Αξίζει να σημειωθεί ότι 23 από αυτές τις χώρες τροποποίησαν τους νόμους τους για να ανταποκρίνονται στις βέλτιστες πρακτικές του ΠΟΥ από την Έκθεση Παγκόσμιας κατάστασης για την οδική ασφάλεια το 2018.
Ο παγκόσμιος στόλος μηχανοκίνητων οχημάτων πρόκειται να διπλασιαστεί έως το 2030. Ωστόσο, μόλις 35 χώρες – λιγότερες από το ένα πέμπτο των κρατών μελών του ΟΗΕ – νομοθετούν για όλα τα βασικά χαρακτηριστικά ασφαλείας των οχημάτων (π.χ. προηγμένα συστήματα πέδησης, προστασία από εμπρός και πλευρική σύγκρουση κ.λπ.) . Η έκθεση αποκαλύπτει επίσης μεγάλα κενά στη διασφάλιση ασφαλών οδικών υποδομών, με μόλις 51 χώρες – το ένα τέταρτο των κρατών μελών του ΟΗΕ – να διαθέτουν νόμους που απαιτούν επιθεωρήσεις ασφαλείας που καλύπτουν όλους τους χρήστες του δρόμου.