Τα πρότυπα ύπνου και οι ορμόνες του στρες θα μπορούσαν να είναι το κλειδί για την κατανόηση του πώς και πότε τα άτομα με επιληψία είναι πιθανό να εμφανίσουν επιληπτικές κρίσεις, αποκαλύπτει μια νέα μελέτη. Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν μαθηματική μοντελοποίηση για να κατανοήσουν τον αντίκτυπο διαφορετικών φυσιολογικών διεργασιών, όπως:
- ο ύπνος,
- και οι αλλαγές στη συγκέντρωση της ορμόνης του στρες, κορτιζόλης, στις βασικές υπογραφές της επιληψίας – γνωστές ως επιληπτικές εκκρίσεις (ED).
Η επιληψία είναι μια σοβαρή νευρολογική διαταραχή με επαναλαμβανόμενες, αυθόρμητες κρίσεις. Κλασικά, οι επιληπτικές κρίσεις συμβαίνουν τυχαία. Αυτό μέχρι την ανακάλυψη της δραστηριότητας της επιληψίας με χρονικές κλίμακες που ποικίλλουν από ώρες και ημέρες έως μήνες. Οι επιστήμονες ανέλυσαν 24ωρες καταγραφές EEG από 107 άτομα με ιδιοπαθή γενικευμένη επιληψία. Και ανακάλυψαν δύο υποομάδες με διακριτή κατανομή επιληπτικών εκκρίσεων:
- η μία με την υψηλότερη συχνότητα κατά τη διάρκεια του ύπνου
- και η άλλη κατά τη διάρκεια της ημέρας.
Δημοσιεύοντας τα ευρήματά τους στο PLOS Computational Biology, η διεθνής ερευνητική ομάδα με επικεφαλής το Πανεπιστήμιο του Μπέρμιγχαμ, αποκαλύπτει ότι:
- είτε η δυναμική της κορτιζόλης
- ή η μετάβαση σταδίου ύπνου,
- είτε ένας συνδυασμός και των δύο, εξηγεί τις περισσότερες από τις παρατηρούμενες κατανομές της ΕΔ.
Επίσης η Isabella Marinelli, από το Κέντρο Συστημάτων Μοντελοποίησης & Ποσοτικής Βιοϊατρικής του Πανεπιστημίου του Μπέρμιγχαμ, είπε: “Περίπου 65 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν επιληψία παγκοσμίως. Πολλοί από αυτούς αναφέρουν συγκεκριμένα ωθήματα που κάνουν τις επιληπτικές κρίσεις πιο πιθανές. Οι πιο συχνές περιλαμβάνουν άγχος, στέρηση ύπνου και κόπωση.”
Επιληψία, ύπνος και άγχος
“Τα ευρήματά μας παρέχουν εννοιολογικές ενδείξεις ότι τα πρότυπα ύπνου και οι αλλαγές στη συγκέντρωση της κορτιζόλης είναι οι υποκείμενοι φυσιολογικοί οδηγοί των ρυθμών των επιληπτικών εκκενώσεων. Αρχικά, η μαθηματική προσέγγισή μας παρέχει ένα πλαίσιο για την καλύτερη κατανόηση των παραγόντων που διευκολύνουν την εμφάνιση της δραστηριότητας επιληψίας. Και πιθανώς να πυροδοτήσουν τις κρίσεις. Αυτό μπορεί να εξουθενώσει όσους πάσχουν από επιληψία”.
Το μαθηματικό μοντέλο των ερευνητών περιγράφει τη δραστηριότητα των περιοχών του εγκεφάλου. Επίσης πώς η διεγερσιμότητα αυτών των περιοχών μπορεί να αλλάξει ως απόκριση σε διαφορετικά ερεθίσματα. Είτε μεταβάσεις μεταξύ σταδίων ύπνου είτε διακύμανση στη συγκέντρωση της κορτιζόλης. Επίσης η συχνότητα των επιληψιών αυξάνει:
- κατά τη διάρκεια της νύχτας,
- νωρίς το πρωί,
- και σε καταστάσεις άγχους σε πολλά άτομα με επιληψία.
Η ομάδα ανακάλυψε ότι ο ύπνος αντιπροσώπευε το 90% της διακύμανσης σε μια υποομάδα και η κορτιζόλη περίπου το 60% στην άλλη υποομάδα. Η κορτιζόλη είναι μια από τις πρωταρχικές ορμόνες του στρες στον άνθρωπο. Επίσης, η παραγωγή και η έκκριση να ελέγχεται από τον άξονα υποθαλάμου-υπόφυσης-επινεφριδίων (HPA). Σε στρεσογόνες καταστάσεις, η δραστηριότητα του άξονα HPA αυξάνει. Και ως αποτέλεσμα, έχουμε υψηλότερη έκκριση κορτιζόλης.
«Ο ύπνος από μόνος του δεν μπορεί να εξηγήσει τις αλλαγές στην πιθανότητα επιληψίας κατά τη διάρκεια της εγρήγορσης. Αυτές παρατηρήσαμε στην πρώτη μας υποομάδα», εξήγησε η Δρ Μαρινέλι. «Υπάρχει μείωση της πιθανότητας επιληψίας κατά τη διάρκεια του ύπνου μετά από μια αρχική απότομη αύξηση κατά τις πρώτες ώρες. «Αυτό ίσως έχει να κάνει με το γεγονός ότι ο βαθύς ύπνος, που έχει σύνδεση με την αύξηση των επιληψιών, κυριαρχεί κατά το πρώτο τρίτο της περιόδου ύπνου. Βρήκαμε μια αύξηση στην εμφάνιση επιληψίας πριν από το ξύπνημα».