Πόσο εξαρτώνται τα συναισθήματά μας από τις αισθήσεις μας; Αντιδρά ο εγκέφαλος και το σώμα μας με τον ίδιο τρόπο όταν ακούμε μια τρομακτική κραυγή, βλέπουμε μια απόκοσμη σκιά ή μυρίζουμε μια απαίσια μυρωδιά; Και το να ακούς αισιόδοξη μουσική ή να βλέπεις ένα πολύχρωμο τοπίο φέρνει την ίδια χαρά; Σε μια καινοτόμο μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Science Advances, οι ερευνητές αποκάλυψαν νέες ιδέες για την περίπλοκη σχέση μεταξύ συναισθήματος και αντίληψης.
Με επικεφαλής μια ομάδα Ιταλών νευροεπιστημόνων από το IMT School for Advanced Studies Lucca, και σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο του Τορίνο, το ερευνητικό έργο διερευνά εάν ο εγκέφαλος χρησιμοποιεί αισθητηριακούς ή αφηρημένους κώδικες για την κατασκευή συναισθηματικών εμπειριών. «Το συναίσθημα και η αντίληψη είναι βαθιά αλληλένδετα, ωστόσο οι ακριβείς μηχανισμοί με τους οποίους ο εγκέφαλος αναπαριστά συναισθηματικές περιπτώσεις παρέμειναν αόριστοι», λέει ο Giada Lettieri, ερευνητής ψυχολογίας στο IMT School και επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης.
«Η έρευνά μας αντιμετωπίζει αυτό το θεμελιώδες ερώτημα, παρέχοντας κρίσιμες γνώσεις για το πώς ο εγκέφαλος οργανώνει και αναπαριστά συναισθηματικές πληροφορίες σε διαφορετικές αισθητηριακές μεθόδους και ως αποτέλεσμα προηγούμενης αισθητηριακής εμπειρίας». Για τη διεξαγωγή της μελέτης, οι ερευνητές έδειξαν την ταινία «101 Δαλματοί» σε μια ομάδα 50 εθελοντών και παρακολούθησαν με λειτουργική μαγνητική τομογραφία την εγκεφαλική δραστηριότητα που σχετίζεται με την εξέλιξη της ταινίας.
Οι θεατές της ταινίας στο σαρωτή ήταν τόσο άτομα με τυπική ανάπτυξη όσο και εκ γενετής τυφλοί και εκ γενετής κωφοί εθελοντές, στους οποίους παρουσιάστηκε το ηχητικό παιχνίδι και η βουβή εκδοχή της ταινίας, αντίστοιχα. Οι ερευνητές ζήτησαν επίσης από μια ομάδα 124 ανεξάρτητων συμμετεχόντων να εκφράσουν και να βαθμολογήσουν τα συναισθήματά τους ενώ παρακολουθούσαν την ίδια ταινία έξω από το σαρωτή, προσπαθώντας να προβλέψουν την απόκριση του εγκεφάλου ατόμων με και χωρίς αισθητηριακή στέρηση κατά τη διάρκεια της εμπειρίας διασκέδασης, φόβου και λύπης, μεταξύ των άλλα συναισθήματα.
«Η συμπερίληψη στο πείραμα ατόμων με συγγενή αισθητηριακή στέρηση—τυφλών και κωφών—είναι ένας τρόπος για την ανατομή και την αποκρυπτογράφηση της συμβολής της αισθητηριακής εμπειρίας στους νευρικούς μηχανισμούς που κρύβονται πίσω από τα συναισθήματα», εξηγεί ο Luca Cecchetti, ερευνητής στο IMT School και ανώτερος συγγραφέας και επόπτης. της μελέτης. «Τα αποτελέσματά μας δείχνουν ότι οι κατηγορίες συναισθημάτων αντιπροσωπεύονται στον εγκέφαλο ανεξάρτητα από την αισθητηριακή εμπειρία και τις μεθόδους.
Συγκεκριμένα, υπάρχει ένα κατανεμημένο δίκτυο που περιλαμβάνει αισθητικές, προμετωπιαίες και χρονικές περιοχές του εγκεφάλου, οι οποίες κωδικοποιούν συλλογικά συναισθηματικά στιγμιότυπα. Αξίζει να σημειωθεί ότι το κοιλιακό Ο προμετωπιαίος φλοιός αναδύθηκε ως βασικός τόπος για την αποθήκευση μιας αφηρημένης αναπαράστασης συναισθημάτων, η οποία δεν εξαρτάται από την προηγούμενη αισθητηριακή εμπειρία ή τον τρόπο λειτουργίας».
Η ύπαρξη μιας αφηρημένης κωδικοποίησης των συναισθημάτων στον εγκέφαλο σημαίνει ότι παρόλο που μπαίνουμε στον πειρασμό να πιστεύουμε ότι τα συναισθήματά μας εξαρτώνται άμεσα από το τι συμβαίνει στον περιβάλλοντα κόσμο, ο εγκέφαλός μας είναι αυτός που είναι συνδεδεμένος να παράγει συναισθηματικό νόημα ανεξάρτητα από το αν είμαστε σε θέση να δεις ή να ακούσεις.
«Σε έναν κόσμο όπου τα άτομα με αισθήσεις στερούνται συχνά παραβλέπονται, είναι σημαντικό να κατανοήσουμε πώς οι νοητικές ικανότητες και οι αντίστοιχες νευρικές αναπαραστάσεις τους μπορούν να εξελιχθούν και να τελειοποιηθούν χωρίς αισθητηριακή συμβολή, ώστε να προωθηθεί περαιτέρω η κατανόηση του συναισθήματος και του ανθρώπινου εγκεφάλου», λέει. Lettieri.