H ατροφία του Parkinson και του πολλαπλού συστήματος (MSA), και οι δύο νευροεκφυλιστικές ασθένειες, σχετίζονται με τη συσσώρευση πρωτεϊνών άλφα-συνουκλεΐνης στον εγκέφαλο. Οι ερευνητές του Γερμανικού Κέντρου Νευροεκφυλιστικών Ασθενειών (DZNE) και του Ινστιτούτου Βιοφυσικής Χημείας του Max Planck (MPI-BPC) έχουν διερευνήσει τη μοριακή σύνθεση αυτών των πρωτεϊνικών αποθεμάτων που βρίσκουν δομική ποικιλομορφία. Εμπειρογνώμονες από τη Νότια Κορέα, την Αυστραλία και την Αργεντινή συμμετείχαν επίσης στη μελέτη. Τα αποτελέσματα, που δημοσιεύθηκαν στο επιστημονικό περιοδικό Nature Communications , δείχνουν ότι η νόσος του Πάρκινσον μπορεί να σχετίζεται με διάφορους τύπους συσσωματωμάτων πρωτεϊνών.
Η άλφα-συνουκλεϊνη είναι μια πρωτεΐνη που απαντάται φυσιολογικά στο σώμα. Θεωρείται ότι εμπλέκεται στη μετάδοση σήματος μεταξύ των νευρώνων. Η πρωτεΐνη εμφανίζεται τόσο στην κυτταρική μεμβράνη όσο και στο διάλυμα μέσα στο εσωτερικό του κυττάρου. Εκτός από αυτές τις “κανονικές” παραλλαγές, υπάρχουν και άλλες που εκδηλώνονται στις ασθένειες του εγκεφάλου. Αυτό ισχύει, για παράδειγμα, για τη νόσο του Parkinson και την MSA. Και οι δύο μπορεί να σχετίζονται με νευρολογικές διαταραχές, συμπεριλαμβανομένων των διαταραχών κίνησης. Στα μόρια του Πάρκινσον και της MSA, τα μόρια άλφα-συνουκλεϊνης κολλούν μεταξύ τους. Ως αποτέλεσμα, προκύπτουν επιμήκη συσσωματώματα που εναποτίθενται εντός νευρώνων και άλλων εγκεφαλικών κυττάρων. “Αυτές οι καταθέσεις εμφανίζονται διαδοχικά σε διάφορες περιοχές του εγκεφάλου, αποτελούν χαρακτηριστικό γνώρισμα της νόσου”, εξηγεί ο καθηγητής Markus Zweckstetter, επικεφαλής ερευνητικής ομάδας στο DZNE και στο MPI-BPC. “Υπάρχουν ενδείξεις ότι αυτά τα συσσωματώματα είναι επιβλαβή για τους νευρώνες και προάγουν την πρόοδο της νόσου.”
Ένα θέμα της αναδίπλωσης
Αυτές οι μελέτες αποτελούν πιθανό σημείο εκκίνησης για τα φάρμακα. Η ιδέα είναι ότι τα φάρμακα θα μπορούσαν να εμποδίσουν τα μόρια άλφα-συνουκλεϊνης να κολλήσουν ή να διαλύσουν υπάρχοντα συσσωματώματα. Για να εντοπιστούν πιθανές τοποθεσίες σύνδεσης για τους πράκτορες, απαιτούνται δεδομένα σχετικά με τη λεπτή δομή των αδρανών. Έτσι, το ερώτημα είναι: Τι είδους σχήμα (γνωστό και ως “δίπλωμα”) τα μόρια υιοθετούν μέσα στα αδρανή;
Μέχρι στιγμής, οι πληροφορίες σχετικά με αυτό το θέμα είχαν περιοριστεί σε δεδομένα από εργαστηριακά πειράματα. «Προηγούμενες μελέτες διερεύνησαν τη μοριακή δομή των συσσωματωμάτων που συντέθηκαν σε δοκιμαστικό σωλήνα και αναρωτηθήκαμε πόσο καλά αυτά τα τεχνητά παραγόμενα δείγματα αντικατοπτρίζουν την κατάσταση του ασθενούς και γι ‘αυτό μελετήσαμε συσσωματώματα που παράγονται από δείγματα ιστών από ασθενείς», δήλωσε ο Zweckstetter. “Έχουμε συνεργαστεί στενά με διεθνείς συνεργάτες για αυτό το έργο, στην πραγματικότητα, τα δείγματα ιστών προέρχονταν από την Αυστραλία και τα σύνολα συντέθηκαν στη Νότια Κορέα και στη συνέχεια πραγματοποιήσαμε τις δομικές μελέτες στο Γκέτινγκεν”. Συγκεντρώθηκαν από δείγματα εγκεφάλου που ελήφθησαν από πέντε νεκρούς ασθενείς με νόσο του Parkinson και πέντε αποθανόντες ασθενείς με MSA. Για λόγους σύγκρισης, οι ερευνητές παράγουν τεχνητά παραλλαγές των συσσωματωμάτων άλφα-συνουκλεϊνης χρησιμοποιώντας τυπικές διαδικασίες. Για να συγκρίνουν τις δομές των συσσωματωμάτων, χρησιμοποίησαν φασματοσκοπία πυρηνικού μαγνητικού συντονισμού και άλλες μεθόδους.