Mελέτη αποκαλύπτει για πρώτη φορά πώς η εγκυμοσύνη προκαλεί μακροχρόνιες αλλαγές στη δομή του εγκεφάλου, που πιθανώς σχετίζονται με τη βελτίωση της ικανότητας της μητέρας να προστατεύσει και να αλληλεπιδράσει με το παιδί της. Η έρευνα προέρχεται από το αυτόνομο πανεπιστήμιο της Βαρκελώνης και δημοσιεύθηκε στο Nature Neuroscience .
Η εγκυμοσύνη συνεπάγεται μεγάλες ορμονικές μεταβολές και βιολογικές προσαρμογές, αλλά οι επιπτώσεις της στον εγκέφαλο είναι ακόμη άγνωστες. Σε αυτή τη μελέτη, μια ομάδα ερευνητών συνέκρινε τη δομή του εγκεφάλου γυναικών πριν και μετά την πρώτη εγκυμοσύνη τους. Αυτή είναι η πρώτη έρευνα που έδειξε ότι η εγκυμοσύνη συνεπάγεται μακροχρόνιες αλλαγές – τουλάχιστον για δύο χρόνια μετά τον τοκετό – στην μορφολογία του εγκεφάλου μιας γυναίκας.
Χρησιμοποιώντας μαγνητική τομογραφία, οι επιστήμονες ήταν σε θέση να αποδείξουν ότι ο εγκέφαλος των γυναικών μετά μια εγκυμοσύνη παρουσιάζει σημαντική ελάττωση στη φαιά ουσία στις περιοχές που συνδέονται με την κοινωνική γνώση. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι οι αλλαγές αυτές αντιστοιχούν σε μια προσαρμοστική διαδικασία της λειτουργικής εξειδίκευσης προς τη μητρότητα. «Αυτές οι αλλαγές μπορεί να αντικατοπτρίζουν, εν μέρει τουλάχιστον, έναν μηχανισμό συναπτικού κλαδέματος, ο οποίος λαμβάνει χώρα επίσης στην εφηβεία, όπου οι αδύναμες συνάψεις εξαλείφονται δίνοντας τη θέση τους σε πιο αποτελεσματικά και εξειδικευμένα νευρωνικά δίκτυα», λέει ο Elseline Hoekzema, συν-επικεφαλής συγγραφέας του άρθρου.
Σύμφωνα με την Erika Barba, επίσης συν-επικεφαλής συγγραφέας, «οι αλλαγές αυτές αφορούν περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με λειτουργίες που είναι απαραίτητες για τη διαχείριση των προκλήσεων της μητρότητας». Στην πραγματικότητα, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι περιοχές με μειώσεις φαιάς ουσίας επικαλύπτονται με περιοχές του εγκεφάλου που ενεργοποιούνται κατά τη διάρκεια λειτουργικής νευροαπεικόνισης στην οποία οι μητέρες της μελέτης παρακολούθησαν τις εικόνες των δικών τους μωρών.
Για τη διεξαγωγή της μελέτης, οι ερευνητές συνέκριναν τις εικόνες μαγνητικού συντονισμού 25 γυναικών πριν και μετά την πρώτη εγκυμοσύνη τους, 19 άνδρες συντρόφους τους, και μιας ομάδας ελέγχου από 20 γυναίκες που δεν ήταν έγκυες και 17 άνδρες συντρόφους τους. Η συλλογή των ατόμων για τη μελέτη διήρκεσε πέντε έτη.
Τα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν μια συμμετρική μείωση του όγκου της φαιάς ουσίας στον έσω μετωπιαίο φλοιό και την οπίσθια γραμμή, καθώς επίσης και σε συγκεκριμένα τμήματα του προμετωπιαίου και κροταφικού φλοιού στις έγκυες γυναίκες. «Οι περιοχές αυτές αντιστοιχούν σε μεγάλο βαθμό με ένα δίκτυο που συνδέεται με τις διαδικασίες που εμπλέκονται στην κοινωνική γνώση και την αυτο-εστιασμένη επεξεργασία».
Η ανάλυση του οπτικού υλικού διέκρινε με μεγάλη αξιοπιστία εάν κάποια γυναίκα από τη μελέτη ήταν έγκυος, ανάλογα με τις αλλαγές στη δομή του εγκεφάλου. Ήταν ακόμη σε θέση να προβλέψει την προσήλωση της μητέρας με το μωρό της στην περίοδο μετά τον τοκετό με βάση αυτές τις αλλαγές στον εγκέφαλο. Οι ερευνητές δεν παρατήρησαν καμία αλλαγή στη μνήμη ή άλλες γνωστικές λειτουργίες κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και, συνεπώς, ότι η απώλεια της φαιάς ουσίας δεν συνεπάγεται κανένα γνωστικό έλλειμμα.