Η νευροαπεικόνιση του εγκεφάλου με τη χρήση τεχνολογιών, όπως η μαγνητική τομογραφία (MRI), όλο και περισσότερο παρέχει ελπίδα ως μια τεχνική για την πρόβλεψη της ευπάθειας των εφήβων σε διαταραχές κατάχρησης ουσιών. Σ’ αυτό το συμπέρασμα καταλήγουν ερευνητές σε μια νέα ανάλυση.
Η πληρέστερη κατανόηση που προσφέρουν οι τεχνολογίες αυτές και η περαιτέρω έρευνα που θα τελειοποιήσει τη χρήση τους μπορεί τελικά να βοηθήσουν στον εντοπισμό των νέων με τον υψηλότερο κίνδυνο για αυτά προβλήματα και να επιτρέψει προσεγγίσεις πρόληψης. Αυτές μπορεί να περιλαμβάνουν νευροψυχολογικές ασκήσεις παρέμβασης που μπορούν να ενισχύσουν τα ευπαθή γνωστικά δίκτυα στον εγκέφαλο.
Τα ευρήματα είναι σημαντικά, λένε οι ερευνητές, επειδή η χρήση αλκοόλ και ναρκωτικών από ανήλικους αναγνωρίζεται ολοένα και περισσότερο ως πρόβλημα δημόσιας υγείας και κοινωνικό πρόβλημα, με μακροπρόθεσμες συνέπειες που περιλαμβάνουν πτωχότερες ακαδημαϊκές επιδόσεις, νευρογνωστικά ελλείμματα και ψυχοκοινωνικές διαταραχές.
Η νεολαία που αρχίζει να καταναλώνει αλκοόλ πριν την ηλικία των 15 ετών έχει τέσσερις έως έξι φορές μεγαλύτερο ποσοστό εξάρτησης από το αλκοόλ δια βίου συγκριτικά με άτομα που δεν πίνουν στην ηλικία των 21 ετών, σημειώνουν οι ερευνητές σε αυτή την ανάλυση, η οποία δημοσιεύθηκε πρόσφατα στο Current Opinion in Behavioral Sciences.
«Οι διαρθρωτικές και νευρικές αλλοιώσεις στον εγκέφαλο από τα ναρκωτικά και την κατάχρηση αλκοόλ είναι πλέον επιβεβαιωμένες» είπε η Anita Cservenka, επίκουρη καθηγήτρια στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο του Όρεγκον, και συν-συγγραφέας της μελέτης.
«Έχει επίσης, καταστεί σαφές ότι ορισμένες από αυτές τις αλλαγές μπορεί να υπάρχουν πριν από οποιαδήποτε κατάχρηση ουσιών, και συχνά ανευρίσκονται σε νέους που έχουν οικογενειακό ιστορικό διαταραχών χρήσης αλκοόλ και ναρκωτικών. Αυτοί οι οικογενειακοί παράγοντες κινδύνου μπορούν να διαδραματίσουν ρόλο στο μέλλον για κατάχρηση ουσιών, μαζί με περιβαλλοντικούς παράγοντες κινδύνου, όπως η επιρροή από συνομήλικους, η προσωπικότητα και ψυχοκοινωνικές αλληλεπιδράσεις.»
Το οικογενειακό ιστορικό της διαταραχής χρήσης αλκοόλ αποτελεί ισχυρό προγνωστικό παράγοντα της κατάχρησης ουσιών, είπε η Cservenka, δεδομένου ότι αυξάνει τον κίνδυνο για ανάπτυξη διαταραχής χρήσης αλκοόλ στους εφήβους από τρεις έως πέντε φορές. Μελέτες νευροαπεικόνισης δείχνουν σημαντική επικάλυψη σε MRI του εγκεφάλου μεταξύ ενηλίκων ατόμων με οικογενειακό ιστορικό διαταραχών αλκοόλ και χρήσης ουσιών και νέων που αρχίζουν τη χρήση ουσιών κατά την εφηβεία.
Η Cservenka και οι συνεργάτες της εξέτασαν δεδομένα από πέντε τοποθεσίες στις ΗΠΑ για 800 νέους 12-21 ετών. Ορισμένα από τα ευρήματα σε νέους με οικογενειακό ιστορικό διαταραχής χρήση αλκοόλ και ουσιών περιλαμβάνουν μικρότερο όγκο των μεταιχμιακών περιοχών του εγκεφάλου, φυλοσύνδετες διαφορές στον όγκο του ιππόκαμπου και θετική συσχέτιση του οικογενειακού κινδύνου με τον όγκο του «επικλινούς πυρήνα» στον εγκέφαλο . Άλλοι παράγοντες κινδύνου για χρήση ουσιών από εφήβους που έχουν εντοπιστεί περιλαμβάνουν φτωχότερες επιδόσεις στην εκτελεστική λειτουργία, στην αναστολή και στη μνήμης εργασίας, μικρότερο όγκο εγκεφάλου σε περιοχές ανταμοιβής.
«Οι πληροφορίες αυτές θα μας βοηθήσουν να δούμε ποιος θα μπορούσε να διατρέχει μεγαλύτερο κίνδυνο και ποιες περιοχές του εγκεφάλου είναι πιο ευάλωτες, ώστε να μπορούμε να στοχεύσουμε την πρόληψη των διαταραχών. Αν μια MRI δείξει αδυναμία στην μνήμη εργασίας, για παράδειγμα, ένα κατάλληλα διαμορφωμένο ηλεκτρονικό παιχνίδι θα μπορούσε να συμβάλει στην ενίσχυση της περιοχής του εγκεφάλου που είναι ελλιπής. Παρόμοιες προσεγγίσεις θα μπορούσαν επίσης να χρησιμοποιηθούν για να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση προβλημάτων όπως το άγχος και η κατάθλιψη», είπε η Cservenka.