Οι νευροβιολόγοι στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο έχουν εντοπίσει έναν μηχανισμό που επιτρέπει στον εγκέφαλο να αναδημιουργήσει ζωντανές αισθητήριες εμπειρίες από τη μνήμη, ρίχνοντας φως στο πώς δημιουργούνται και αποθηκεύονται στον εγκέφαλο αναμνήσεις που είναι πλούσιες σε αισθήσεις.
Χρησιμοποιώντας τη μυρωδιά ως μοντέλο, τα ευρήματα προσφέρουν μια νέα προοπτική για το πώς οι αισθήσεις αντιπροσωπεύονται στη μνήμη και θα μπορούσαν να εξηγήσουν γιατί η απώλεια της ικανότητας οσμής έχει αναγνωριστεί ως πρώιμο σύμπτωμα της νόσου του Alzheimer.
“Τα ευρήματά μας δείχνουν για πρώτη φορά πως οι μυρωδιές που έχουμε συναντήσει στη ζωή μας αναδημιουργούνται στη μνήμη”, δήλωσε ο Afif Aqrabawi, Ph.D. υποψήφια στο Τμήμα Βιολογίας Κυττάρων και Συστημάτων της Σχολής Τεχνών και Επιστημών της U of T και επικεφαλής της μελέτης που δημοσιεύθηκε αυτό το μήνα στην εταιρεία Nature Communications. “Με άλλα λόγια, ανακαλύψαμε πώς μπορείτε να θυμάστε τη μυρωδιά της μηλόπιτας της γιαγιάς σας όταν περπατάτε στην κουζίνα της.”
Υπάρχει μια ισχυρή σχέση ανάμεσα στη μνήμη και την όσφρηση – τη διαδικασία της οσμής και της αναγνώρισης των οσμών – λόγω της κοινής εξελικτικής ιστορίας τους. Εξετάζοντας αυτή τη σύνδεση σε ποντίκια, ο Aqrabawi και ο προϊστάμενος καθηγητής Junchul Kim στο Τμήμα Ψυχολογίας του U of T διαπίστωσαν ότι οι πληροφορίες σχετικά με τον χώρο και το χρόνο ενσωματώνονται σε μια περιοχή του εγκεφάλου που είναι σημαντική για την αίσθηση της όσφρησης – τον πρόσθιο οσφρητικό πυρήνα (AON).
“Όταν συνδυάζονται αυτά τα στοιχεία, σχηματίζεται μια μνήμη όποτε”, δήλωσε ο Aqrabawi. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο, για παράδειγμα, μπορεί να έχετε τη δυνατότητα να θυμάστε τη μυρωδιά του αρώματος ενός εραστή (τι) όταν θυμάστε για το πρώτο σας φιλί (πότε και πού). Περίεργος για τη λειτουργία του πρόσθιου οσφρητικού πυρήνα, οι Aqrabawi και Kim σχεδίασαν μια σειρά δοκιμών για να εκμεταλλευτούν την προτίμηση των ποντικών για να ρίξουν νέα οσμές.
“Προτιμούν να περάσουν περισσότερο χρόνο μυρίζοντας μια νέα μυρωδιά από εκείνη που είναι οικεία σε αυτούς”, δήλωσε ο Aqrabawi. “Όταν χάσουν αυτή την προτίμηση, υπονοείται ότι δεν θυμούνται πλέον τη μυρωδιά, παρόλο που το έχουν μυρίσουν πριν, έτσι συνεχίζουν να μυρίζουν κάτι σαν για πρώτη φορά”.
Κατά τη διάρκεια της εξέτασης της δομής και της λειτουργίας του AON, οι ερευνητές αποκάλυψαν μια προηγουμένως άγνωστη νευρική οδό μεταξύ αυτού και του ιππόκαμπου – μια δομή που είναι κρίσιμη για τη μνήμη και την εκδοχή με βάση τα συμφραζόμενα και έντονα εμπλέκεται στη νόσο του Alzheimer. Διαπίστωσαν ότι θα μπορούσαν να μιμηθούν τα προβλήματα μνήμης οσμής που παρατηρήθηκαν στους ασθενείς με Alzheimer, αποσυνδέοντας την επικοινωνία μεταξύ του ιππόκαμπου και του AON.