Είναι δημοφιλής, όχι μόνο λόγω του ονόματός της που υποδηλώνει, μάλλον, την αφιλόξενη φύση της, αλλά και εξαιτίας μιας σειράς χαρακτηριστικών που την προσδιορίζουν και είναι εκπληκτικά ασυνήθιστα. Οι αρχαίοι ναυτικοί θεωρούσαν τη Μαύρη Θάλασσα ως ένα δύσκολο περιβάλλον πλοήγησης, αφού οι ακτές της κατοικούνταν από άγριες φυλές. Επιπλέον, η φύση του Μαύρου Θαλασσινού νερού – σε αυτό, η διαδικασία αποσύνθεσης είναι αργή στα κάτω υδάτινα στρώματα – έχει επίσης συντελέσει στην δημιουργία ιστοριών που καθιστούν τη Μαύρη Θάλασσα διαβόητη.
Ωστόσο, με την πάροδο του χρόνου, η εικόνα της Μαύρης Θάλασσας – λέγεται, αλλιώς, και Εύξεινος Πόντος – άλλαξε. Σήμερα γνωρίζουμε πως είναι κατοικία ποικίλης συλλογής χλωρίδας και πανίδας, ενώ, εντός της, βρίσκονται περισσότερα από δέκα μικρά νησιά. Για τους λόγους αυτούς, η Μαύρη Θάλασσα έχει πλέον αναδειχθεί ως ένα από τα δημοφιλέστερα τουριστικά αξιοθέατα του κόσμου. Τι κάνει, όμως, τη Μαύρη Θάλασσα τόσο ελκυστική;
1. Γεωγραφία και τοποθεσία
Η Μαύρη Θάλασσα έχει έκταση 436.400 km2 και βρίσκεται στην Ευρασία. Περιτριγυρίζεται από την Ευρώπη, τον Καύκασο και την Ανατολία, ενώ οι χώρες που μοιράζονται τα σύνορά τους με τη Μαύρη Θάλασσα περιλαμβάνουν τη Ρουμανία, την Τουρκία, τη Βουλγαρία, την Ουκρανία, τη Ρωσία και τη Γεωργία. Με μέγιστο βάθος 2.212 μ., η Μαύρη Θάλασσα είναι σημείο συνάντησης πολλών ποταμών, περιλαμβανομένου του Δούναβη. Μέσω του Στενού του Βοσπόρου, η Μαύρη Θάλασσα συνδέεται με τη Μεσόγειο Θάλασσα, ενώ συναντά, επίσης, το Αιγαίο και τη Κρήτη πριν ενωθεί με τη Μεσόγειο.
2. Από που πήρε το όνομά της;
Η προέλευση του ονόματός της Μαύρης Θάλασσας παραμένει ασαφής. Υπάρχουν διάφορες θεωρίες που επιχειρούν να εξηγήσουν, γιατί αυτή η θάλασσα ονομάστηκε Μαύρη. Ορισμένες υποδηλώνουν ότι πριν λάβει την ονομασία “Μαύρη Θάλασσα“, η θάλασσα ήταν γνωστή ως “αφιλόξενη θάλασσα“, κυρίως λόγω της παρουσίας άγριων φυλών στις ακτές της. Μόλις οι Έλληνες ανέλαβαν τις ακτές, το όνομα της άλλαξε. Αν και ο Εύξεινος Πόντος λέγεται πως έχει λάβει πολλά ονόματα ανά τους αιώνες, πιστεύεται πως η ονομασία “Μαύρη Θάλασσα” δόθηκε από τους Τούρκους στα μεσαιωνικά χρόνια. Ιστορικά έγγραφα αναφέρουν ότι, κατά την περίοδο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, η Μαύρη Θάλασσα χαρακτηριζόταν ως Bahr-e Siyah ή Karadeniz, που στα οθωμανικά σημαίνει “η Μαύρη Θάλασσα“.
Σύμφωνα με άλλες υποθέσεις, οι καταιγίδες κατά τη διάρκεια του χειμώνα έκαναν το νερό στη Θάλασσα να φαίνεται μαύρο, οδηγώντας τους ναυτικούς να την ονομάσουν Μαύρη Θάλασσα. Ενώ, μια άλλη θεωρία αποδίδει την ονομασία της στο γεγονός ότι τα αντικείμενα που καταβυθίζονται στα νερά της καλύπτονται με μια μαύρη λάσπη μετά από μια χρονική περίοδο. Σύμφωνα με αυτή τη θεώρηση, η ανακάλυψη τέτοιων βυθισμένων αντικειμένων στη θάλασσα μπορεί να ήταν ο λόγος πίσω από το όνομά της.
3. Υπάρχει ζωή στη Μαύρη Θάλασσα;
Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα χαρακτηριστικά της Μαύρης Θάλασσας είναι το ανοξικό νερό της. Υπάρχει σημαντική απουσία οξυγόνου στα νερά της. Στη Μαύρη Θάλασσα, η κίνηση του νερού μεταξύ των κατώτερων και των ανώτερων στρωμάτων αποτελεί ένα σπάνιο φαινόμενο που δημιουργεί μια σημαντική διαφορά θερμοκρασίας μεταξύ των στρωμάτων, και καθιστά τα κατώτερα στρώματα απόλυτα απαλλαγμένα από οξυγόνο και ως εκ τούτου, ανενεργά.
Στην πραγματικότητα, αυτό σημαίνει, πως σε βάθος περίπου 200 μέτρων το νερό περιέχει μια υδρόθειο ζώνη που καθιστά την παρουσία οποιασδήποτε μορφής ζωής αδύνατη. Είναι μόνο τα πλούσια σε οξυγόνο επιφανειακά νερά της Μαύρης Θάλασσας που υποστηρίζουν τη θαλάσσια ζωή. Η Μαύρη Θάλασσα ξεχωρίζει από το γεγονός ότι έχει θετικό ισοζύγιο γλυκού νερού, κάτι που σημαίνει ότι λαμβάνει περισσότερο νερό από τα ποτάμια και την βροχή από αυτό που εξατμίζεται. Η κύρια πηγή αλατιού που δέχεται προέρχεται από την Μεσόγειο Θάλασσα. Ωστόσο, η αναπλήρωση, που πραγματοποιείται κυρίως μέσω του Βοσπόρου, είναι εξαιρετικά αργή (συνήθως διαρκεί εκατοντάδες χρόνια). Οι αλλαγές στην αναλογία γλυκού νερού και αλατιού γίνονται ανάλογα με τις εποχές, που αποτελούν ένα σημαντικό παράγοντα για τα θαλάσσια πλάσματα και τα φυτά που υπάρχουν στην Μαύρη Θάλασσα.