Λονδίνο: Ένας νέος γενετικά τροποποιημένος ιός έχει δώσει μια διπλή γροθιά κατά των προχωρημένων καρκίνων σύμφωνα με τα πρώτα ευρήματα από μια δοκιμή φάσης Ι. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι ο RP2 – μια τροποποιημένη έκδοση του ιού του απλού έρπητα – έδειξε σημάδια αποτελεσματικότητας στο ένα τέταρτο των ασθενών με μια σειρά από προχωρημένους καρκίνους. Οι ασθενείς που συμμετείχαν στη δοκιμή είχαν καρκίνο, όπως καρκίνο του δέρματος, του οισοφάγου και καρκίνο της κεφαλής και του τραχήλου και είχαν εξαντλήσει άλλες θεραπείες, συμπεριλαμβανομένης της αποτυχίας ανταπόκρισης στην ανοσοθεραπεία με αναστολείς σημείων ελέγχου.
Τα πρώιμα ευρήματα -που παρουσιάστηκαν στο συνέδριο της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Ιατρικής Ογκολογίας (ESMO) το 2022- υποδηλώνουν ότι οι καρκινοκτόνοι ιοί θα μπορούσαν ενδεχομένως να προσφέρουν ελπίδα σε ορισμένους ασθενείς όπου άλλες μορφές ανοσοθεραπείας δεν έχουν αποδώσει.
Δοκιμή της ασφάλειας και της δοσολογίας του RP2
Μια ομάδα στο Ινστιτούτο Έρευνας για τον Καρκίνο (The Institute of Cancer Research) του Λονδίνου και στο The Royal Marsden NHS Foundation Trust, αξιολόγησε τον αντικαρκινικό ιό μόνο του σε εννέα ασθενείς και σε συνδυασμό με την ανοσοθεραπεία nivolumab σε αρχικά 30 ασθενείς στη συνεχιζόμενη δοκιμή φάσης Ι.
Η μελέτη πρώιμου σταδίου, που χρηματοδοτείται από την παρασκευάστρια εταιρεία του φαρμάκου Replimune, δοκιμάζει την ασφάλεια και τη δοσολογία του RP2, καθώς και την αξιολόγηση της ικανότητάς του να συρρικνώνει τους όγκους.
Ο γενετικά τροποποιημένος ιός RP2, ο οποίος εγχέεται απευθείας στους όγκους, έχει σχεδιαστεί για να έχει διπλή δράση κατά των όγκων. Πολλαπλασιάζεται στο εσωτερικό των καρκινικών κυττάρων για να τα διαρρήξει εκ των έσω και επίσης μπλοκάρει μια πρωτεΐνη γνωστή ως CTLA-4 – απελευθερώνοντας τα φρένα του ανοσοποιητικού συστήματος και αυξάνοντας την ικανότητά του να σκοτώνει τα καρκινικά κύτταρα.
Ο RP2 έχει επίσης τροποποιηθεί ώστε να παράγει μόρια που ονομάζονται GM-CSF και GALV-GP-R, τα οποία δίνουν στον ιό πρόσθετες δυνατότητες να ενεργοποιήσει το ανοσοποιητικό σύστημα σε δράση κατά του καρκίνου.
Δέκα ασθενείς επωφελήθηκαν από τον RP2
Τρεις από τους εννέα ασθενείς που έλαβαν θεραπεία με τον RP2 από μόνο του επωφελήθηκαν από τη θεραπεία και είδαν τους όγκους τους να συρρικνώνονται. Ένας ασθενής με καρκίνο των σιελογόνων αδένων είδε τον όγκο του να εξαφανίζεται εντελώς και παραμένει ελεύθερος καρκίνου 15 μήνες μετά την έναρξη της θεραπείας.
Οι άλλοι δύο ασθενείς αυτής της ομάδας είχαν καρκίνο του οισοφάγου και uveal melanoma -ένας σπάνιος τύπος καρκίνου του ματιού- που είχε εξαπλωθεί στο ήπαρ.
Είδαν τον καρκίνο τους να συρρικνώνεται και εξακολουθούσαν να ανταποκρίνονται 18 και 15 μήνες μετά την έναρξη της θεραπείας, αντίστοιχα – που σημαίνει ότι ο καρκίνος τους δεν είχε προχωρήσει.
Επτά από τους 30 ασθενείς που έλαβαν τόσο RP2 όσο και την ανοσοθεραπεία nivolumab επωφελήθηκαν επίσης από τη θεραπεία.
Σε αυτή την ομάδα, τέσσερις στους εννέα ασθενείς με καρκίνο του δέρματος μελάνωμα, δύο στους οκτώ ασθενείς με καρκίνο του ματιού uveal melanoma και ένας στους τρεις ασθενείς με καρκίνο κεφαλής και τραχήλου είδαν την ανάπτυξη του καρκίνου τους να σταματά ή να συρρικνώνεται.
Από τους επτά ασθενείς που έλαβαν τον συνδυασμό και είδαν όφελος, έξι παρέμειναν χωρίς εξέλιξη στους 14 μήνες.
Όλοι οι ασθενείς που συμμετείχαν στη δοκιμή είχαν πολύ προχωρημένο καρκίνο, ο οποίος δεν ανταποκρίθηκε ή δεν ήταν επιλέξιμος για τις συνήθεις επιλογές θεραπείας.
Ενεργοποίηση της αντικαρκινικής ανοσολογικής απόκρισης
Οι ερευνητές εξέτασαν τις βιοψίες των ασθενών πριν και μετά τις ενέσεις RP2 και διαπίστωσαν θετικές αλλαγές στο “ανοσολογικό μικροπεριβάλλον” του όγκου -την περιοχή αμέσως γύρω από τον όγκο. Οι ενέσεις οδήγησαν σε περισσότερα ανοσοκύτταρα στην περιοχή, συμπεριλαμβανομένων των CD8+ Τ-κυττάρων, και “ενεργοποίησαν” γονίδια που συνδέονται με την “αντικαρκινική” ανοσολογική απόκριση.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι περισσότερες παρενέργειες του RP2 ήταν ήπιες – μερικές από τις πιο συνηθισμένες ήταν πυρετός, ρίγη και κόπωση.
Καμία από τις παρενέργειες δεν ήταν αρκετά σοβαρή ώστε να απαιτεί ιατρική παρέμβαση.
Στη συνέχεια, οι ερευνητές ελπίζουν να συνεχίσουν να διερευνούν τις δυνατότητες του RP2 σε μεγαλύτερο αριθμό ασθενών.
Το RP2 προσφέρει “ένα διπλό χτύπημα κατά των όγκων
Ο επικεφαλής της μελέτης καθηγητής Kevin Harrington, καθηγητής Βιολογικών Θεραπειών για τον Καρκίνο στο Ινστιτούτο Έρευνας για τον Καρκίνο του Λονδίνου και σύμβουλος ογκολόγος στο The Royal Marsden NHS Foundation Trust, δήλωσε:
“Η μελέτη μας δείχνει ότι ένας γενετικά τροποποιημένος, αντικαρκινικός ιός μπορεί να δώσει ένα διπλό χτύπημα κατά των όγκων – καταστρέφοντας άμεσα τα καρκινικά κύτταρα εκ των έσω και καλώντας παράλληλα το ανοσοποιητικό σύστημα εναντίον τους.
“Είναι σπάνιο να βλέπουμε τόσο καλά ποσοστά ανταπόκρισης σε κλινικές δοκιμές πρώιμου σταδίου, καθώς ο πρωταρχικός τους στόχος είναι να δοκιμάσουν την ασφάλεια της θεραπείας και περιλαμβάνουν ασθενείς με πολύ προχωρημένο καρκίνο για τους οποίους οι τρέχουσες θεραπείες έχουν σταματήσει να λειτουργούν.
“Τα ευρήματα των πρώτων δοκιμών μας υποδηλώνουν ότι μια γενετικά τροποποιημένη μορφή του ιού του έρπητα θα μπορούσε ενδεχομένως να αποτελέσει μια νέα θεραπευτική επιλογή για ορισμένους ασθενείς με προχωρημένο καρκίνο -συμπεριλαμβανομένων εκείνων που δεν έχουν ανταποκριθεί σε άλλες μορφές ανοσοθεραπείας. Είμαι πρόθυμος να δω αν θα συνεχίσουμε να βλέπουμε οφέλη καθώς θα θεραπεύουμε αυξημένο αριθμό ασθενών”.
Εκμετάλλευση των ιών
Ο καθηγητής Kristian Helin, Διευθύνων Σύμβουλος του Ινστιτούτου Έρευνας για τον Καρκίνο του Λονδίνου, δήλωσε: “Οι ιοί είναι ένας από τους παλαιότερους εχθρούς της ανθρωπότητας, όπως όλοι είδαμε κατά τη διάρκεια της πανδημίας.
Όμως, η νέα μας έρευνα δείχνει ότι μπορούμε να εκμεταλλευτούμε ορισμένα από τα χαρακτηριστικά που τους καθιστούν προκλητικούς αντιπάλους για να μολύνουμε και να σκοτώσουμε τα καρκινικά κύτταρα. Πρόκειται για μια μικρή μελέτη, αλλά τα πρώτα ευρήματα είναι ελπιδοφόρα. Ελπίζω πολύ ότι καθώς η έρευνα αυτή θα επεκτείνεται θα βλέπουμε τους ασθενείς να συνεχίζουν να επωφελούνται”.
“Η τελευταία μου σανίδα σωτηρίας
Ο Krzysztof Wojkowski, 39 ετών, οικοδόμος από το Δυτικό Λονδίνο, διαγνώστηκε με Mucoepidermoid carcinoma, έναν τύπο καρκίνου των σιελογόνων αδένων, τον Μάιο του 2017. Μετά από πολλαπλές χειρουργικές επεμβάσεις, του είπαν ότι δεν υπήρχαν άλλες θεραπευτικές επιλογές, προτού του δοθεί η ευκαιρία να συμμετάσχει στη δοκιμή RP2 στο Royal Marsden το 2020.
Ο ίδιος δήλωσε: “Μου είπαν ότι δεν υπήρχαν άλλες επιλογές για μένα και λάμβανα φροντίδα στο τέλος της ζωής μου, ήταν καταστροφικό, οπότε ήταν απίστευτο που μου δόθηκε η ευκαιρία να συμμετάσχω στη δοκιμή στο The Royal Marsden, ήταν η τελευταία μου σανίδα σωτηρίας. Έκανα ενέσεις κάθε δύο εβδομάδες για πέντε εβδομάδες, οι οποίες εξάλειψαν πλήρως τον καρκίνο μου.
Είμαι απαλλαγμένος από τον καρκίνο εδώ και δύο χρόνια, είναι ένα πραγματικό θαύμα, δεν υπάρχει άλλη λέξη για να το περιγράψω.
Μπορώ να δουλέψω ξανά ως οικοδόμος και να περνάω χρόνο με την οικογένειά μου, δεν υπάρχει τίποτα που δεν μπορώ να κάνω”.