Οι ομοιότητες συμπεριφοράς μεταξύ των γονέων και των απογόνων τους είναι λιγότερο έντονες από ό,τι υποδεικνύεται συχνά, σύμφωνα με μια νέα μελέτη. Οι άνθρωποι είναι ελαφρώς πιο πιθανό να μοιράζονται χαρακτηριστικά προσωπικότητας με τους γονείς τους παρά με έναν τυχαίο άγνωστο, λένε οι ερευνητές. Η μελέτη καταλήγει στο συμπέρασμα ότι είναι αδύνατο να προβλεφθούν με ακρίβεια τα πρότυπα σκέψης, συναισθήματος και συμπεριφοράς ενός παιδιού από αυτά της μητέρας ή του πατέρα του.
Τα ευρήματα δεν σημαίνουν ότι τα χαρακτηριστικά δεν επηρεάζονται από κληρονομικά γονίδια, αλλά ότι οι γενετικοί παράγοντες είναι μόνο οι μισοί λόγοι που οι άνθρωποι διαφέρουν στην προσωπικότητα, λένε οι ερευνητές. Επιπλέον, λέει η ομάδα, οι άνθρωποι κληρονομούν μόνο τα μισά από τα γονίδιά τους από οποιονδήποτε γονέα. «Αυτός είναι ο λόγος που τα γονίδια που μεταδίδει ένας γονέας στα παιδιά τους δεν επαρκούν για να κάνουν τα περισσότερα χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς τους παρόμοια», λέει ο επικεφαλής συγγραφέας Δρ. René Mottus.
Η μελέτη πραγματοποιήθηκε από μια ομάδα από τη Σχολή Φιλοσοφίας, Ψυχολογίας και Γλωσσικών Επιστημών του Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου και το Πανεπιστήμιο του Tartu στην Εσθονία. Οι ερευνητές στρατολόγησαν περισσότερα από 1.000 ζευγάρια συγγενών από την Εσθονική Βιοτράπεζα—μια μεγάλη συλλογή πληροφοριών υγείας από εθελοντές σε όλη τη χώρα. Περισσότεροι από 2.500 συμμετέχοντες ανέφεραν τα δικά τους επίπεδα πέντε βασικών χαρακτηριστικών – ανοιχτότητα, ευσυνειδησία, εξωστρέφεια, συμφιλίωση και νευρωτισμός, καθώς και ικανοποίηση από τη ζωή. Κάθε άτομο ήταν συγγενής τουλάχιστον ενός άλλου συμμετέχοντα.
Δεύτερη γνώμη
Οι αξιολογήσεις κάθε ατόμου για τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς τους υποστηρίχθηκαν από μια δεύτερη γνώμη από έναν “πληροφοριοδότη” – συνήθως τον σύντροφο του συμμετέχοντος. Αυτό έκανε την αξιολόγηση χαρακτηριστικών πολύ πιο ακριβή από ό,τι στις περισσότερες προηγούμενες μελέτες που χρησιμοποιούσαν μόνο αυτοαξιολογήσεις. Τα αποτελέσματα έθεσαν την κληρονομικότητα των χαρακτηριστικών της προσωπικότητας και την ικανοποίηση από τη ζωή σε περίπου 40% – σε σύγκριση με 25% σε μια τυπική μελέτη αυτοαναφοράς.
Οι ερευνητές λένε ότι ακόμη και αυτό δεν αρκεί για να υποδείξει ότι οι άνθρωποι είναι πολύ πιο πιθανό να μοιράζονται χαρακτηριστικά προσωπικότητας με τους γονείς παρά με έναν τυχαίο άγνωστο. Επιπλέον, η σύγκριση των συγγενών πρώτου βαθμού ενός ατόμου -γονέων, αδερφών ή απογόνων- με πιο μακρινούς συγγενείς δεν παρείχε στοιχεία ότι οι κοινές οικογενειακές εμπειρίες θα έκαναν τους ανθρώπους πιο όμοιους. Δεν υπάρχουν, για παράδειγμα, στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι η υιοθεσία σε οικογένεια κάνει τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας των ανθρώπων παρόμοια με τους θετούς γονείς τους ή με άλλα παιδιά της οικογένειας.
Ο Δρ Mottus λέει ότι τα ευρήματα δεν καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας δεν είναι κληρονομήσιμα, αλλά ότι αυτή η κληρονομικότητα δεν είναι σημαντική. Αντίθετα, τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας πιθανότατα κληρονομούνται μέσω των γονιδίων και όχι μέσω της ανατροφής. «Σύμφωνα με τις πιο ακριβείς εκτιμήσεις, περίπου τα δύο τρίτα των λόγων που οι άνθρωποι έχουν διαφορετικά χαρακτηριστικά προσωπικότητας έχουν να κάνουν με τα γονίδιά τους», λέει ο Δρ Μότους. «Αλλά αυτό δεν αρκεί για να κάνει τους γονείς και τα παιδιά πολύ πιο όμοιους από τους ξένους».