Ερευνητές από το Ινστιτούτο Καρκίνου του UCL έχουν παράσχει σημαντική μοριακή κατανόηση για το πώς ο τραυματισμός μπορεί να συμβάλει στην ανάπτυξη μιας σχετικά σπάνιας αλλά συχνά επιθετικής μορφής όγκου στον εγκέφαλο που ονομάζεται γλοίωμα.
Τι είναι το γλοίωμα;
Προηγούμενες μελέτες έχουν προτείνει μια πιθανή σχέση μεταξύ τραυματισμού στο κεφάλι και αυξημένων ποσοστών εγκεφαλικών όγκων, αλλά τα στοιχεία είναι αδιευκρίνιστα. Η ομάδα του UCL εντόπισε τώρα έναν πιθανό μηχανισμό για να εξηγήσει αυτή τη σύνδεση, εμπλέκοντας γενετικές μεταλλάξεις που δρουν σε συνδυασμό με τη φλεγμονή του εγκεφαλικού ιστού για να αλλάξουν τη συμπεριφορά των κυττάρων, καθιστώντας τα πιο πιθανό να γίνουν καρκινικά.
Αν και αυτή η μελέτη διεξήχθη σε μεγάλο βαθμό σε ποντίκια, υποδηλώνει ότι θα ήταν σημαντικό να διερευνηθεί η συνάφεια αυτών των ευρημάτων με τα ανθρώπινα γλοιώματα.
Επικεφαλής της μελέτης ήταν η καθηγήτρια Simona Parrinello (Ινστιτούτο Καρκίνου του UCL), επικεφαλής της Μονάδας Καρκίνου του Εγκεφάλου Samantha Dickson και συνεπικεφαλής του Κέντρου Αριστείας για την Έρευνα για τον Καρκίνο του Ηνωμένου Βασιλείου. Είπε, «Η έρευνά μας δείχνει ότι ένα εγκεφαλικό τραύμα μπορεί να συμβάλει σε αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του εγκεφάλου στη μετέπειτα ζωή».
Τα γλοιώματα είναι όγκοι του εγκεφάλου που εμφανίζονται συχνά σε νευρικά βλαστοκύτταρα. Πιο ώριμοι τύποι εγκεφαλικών κυττάρων, όπως τα αστροκύτταρα, έχουν θεωρηθεί λιγότερο πιθανό να προκαλέσουν όγκους. Ωστόσο, πρόσφατα ευρήματα έδειξαν ότι μετά από τραυματισμό τα αστροκύτταρα μπορούν να εμφανίσουν ξανά συμπεριφορά βλαστοκυττάρων.
Η καθηγήτρια Parrinello και η ομάδα της λοιπόν ξεκίνησαν να διερευνήσουν εάν αυτή η ιδιότητα μπορεί να κάνει τα αστροκύτταρα ικανά να σχηματίσουν όγκο μετά από εγκεφαλικό τραύμα χρησιμοποιώντας ένα προκλινικό μοντέλο ποντικού.
Σε νεαρά ενήλικα ποντίκια με εγκεφαλική κάκωση έγινε ένεση με μια ουσία που σήμανε μόνιμα τα αστροκύτταρα με κόκκινο χρώμα και απέκλεισε τη λειτουργία ενός γονιδίου που ονομάζεται p53 – γνωστό ότι έχει ζωτικό ρόλο στην καταστολή πολλών διαφορετικών καρκίνων. Μια ομάδα ελέγχου αντιμετωπίστηκε με τον ίδιο τρόπο, αλλά το γονίδιο p53 έμεινε ανέπαφο. Μια δεύτερη ομάδα ποντικών υποβλήθηκε σε αδρανοποίηση ρ53 απουσία τραυματισμού.
Ο καθηγητής Parrinello είπε, «Κανονικά τα αστροκύτταρα είναι πολύ διακλαδισμένα – παίρνουν το όνομά τους από αστέρια – αλλά αυτό που βρήκαμε ήταν ότι χωρίς p53 και μόνο μετά από τραυματισμό τα αστροκύτταρα είχαν αποσυρθεί τα κλαδιά τους και έγιναν πιο στρογγυλεμένα. Δεν ήταν αρκετά σαν βλαστοκύτταρα, αλλά κάτι είχε αλλάξει. Έτσι αφήσαμε τα ποντίκια να γεράσουν, μετά κοιτάξαμε ξανά τα κύτταρα και είδαμε ότι είχαν επανέλθει πλήρως σε μια κατάσταση που μοιάζει με βλαστικά με δείκτες πρώιμων κυττάρων γλοιώματος που μπορούσαν να διαιρεθούν».
Αυτό πρότεινε στον καθηγητή Parrinello και την ομάδα ότι μεταλλάξεις σε ορισμένα γονίδια συνεργάζονται με τη φλεγμονή του εγκεφάλου, η οποία προκαλείται από οξύ τραυματισμό και στη συνέχεια αυξάνεται με την πάροδο του χρόνου κατά τη διάρκεια της φυσικής διαδικασίας γήρανσης για να κάνει τα αστροκύτταρα πιο πιθανό να ξεκινήσουν έναν καρκίνο. Πράγματι, αυτή η διαδικασία αλλαγής σε συμπεριφορά παρόμοια με τα βλαστοκύτταρα επιταχύνθηκε όταν έκαναν ένεση σε ποντίκια με ένα διάλυμα που είναι γνωστό ότι προκαλεί φλεγμονή.
Στη συνέχεια, η ομάδα αναζήτησε στοιχεία για να υποστηρίξει την υπόθεσή της σε ανθρώπινους πληθυσμούς. Σε συνεργασία με την Δρ. Alvina Lai στο Ινστιτούτο Πληροφορικής Υγείας του UCL, συμβουλεύτηκαν ηλεκτρονικά ιατρικά αρχεία περισσότερων από 20.000 ατόμων που είχαν διαγνωστεί με κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις, συγκρίνοντας το ποσοστό καρκίνου του εγκεφάλου με μια ομάδα ελέγχου, ανάλογα με την ηλικία, το φύλο και την κοινωνικοοικονομική κατάσταση. .
Διαπίστωσαν ότι οι ασθενείς που υπέστησαν τραυματισμό στο κεφάλι είχαν σχεδόν τέσσερις φορές περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν καρκίνο του εγκεφάλου αργότερα στη ζωή τους, από εκείνους που δεν είχαν τραυματισμό στο κεφάλι. Είναι σημαντικό να έχετε κατά νου ότι ο κίνδυνος ανάπτυξης καρκίνου του εγκεφάλου είναι συνολικά χαμηλός, εκτιμάται σε λιγότερο από 1% κατά τη διάρκεια της ζωής, επομένως ακόμη και μετά από έναν τραυματισμό ο κίνδυνος παραμένει μέτριος.
Ο καθηγητής Parrinello είπε, «Γνωρίζουμε ότι οι φυσιολογικοί ιστοί φέρουν πολλές μεταλλάξεις που φαίνεται να κάθονται εκεί και να μην έχουν σημαντικές επιπτώσεις. Τα ευρήματά μας υποδεικνύουν ότι εάν, πέρα από αυτές τις μεταλλάξεις, συμβεί και ένας τραυματισμός, δημιουργείται ένα συνεργιστικό αποτέλεσμα.
«Σε έναν νεαρό εγκέφαλο, η βασική φλεγμονή είναι χαμηλή, επομένως οι μεταλλάξεις φαίνεται να διατηρούνται υπό έλεγχο ακόμα και μετά από σοβαρό εγκεφαλικό τραυματισμό. Ωστόσο, κατά τη γήρανση, η εργασία μας με ποντίκια υποδηλώνει ότι η φλεγμονή αυξάνεται σε όλο τον εγκέφαλο αλλά πιο έντονα στο σημείο του προηγούμενου τραυματισμού. Αυτό μπορεί να φτάσει σε ένα ορισμένο όριο μετά το οποίο η μετάλλαξη αρχίζει τώρα να εκδηλώνεται».