Παρόλο που τα νευρολογικά νοσήματα δεν αποκλείουν τη δυνατότητα εγκυμοσύνης, οι ιδιαιτερότητες και η φύση των νόσων επιβάλλουν λεπτούς χειρισμούς. Τι προσέχουμε. Η κύηση είναι μια φυσιολογική βιολογική κατάσταση, στη διάρκεια της οποίας επέρχονται πολλές αλλαγές στο σώμα, οι οποίες μπορεί να επηρεάσουν την πορεία μιας νευρολογικής νόσου ή να κάνουν αναγκαίες αλλαγές στη θεραπεία της. Γενικά, τα νευρολογικά νοσήματα δεν είναι αντένδειξη για εγκυμοσύνη, πρέπει όμως αυτή να γίνεται ακολουθώντας κάποιους κανόνες.
Tα νευρολογικά νοσήματα που μπορεί συχνά να επηρεαστούν στη διάρκεια της κύησης, είναι η επιληψία, η πολλαπλή σκλήρυνση (ή σκλήρυνση κατά πλάκας), η μυασθένεια, τα αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια, η κεφαλαλγία, οι όγκοι του κεντρικού νευρικού συστήματος.
Οι ορμονικές αλλαγές της εγκυμοσύνης (αύξηση οιστρογόνων και προγεστερόνης) και οι αλλαγές στη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος είναι οι συνήθεις μηχανισμοί που μπορεί να επηρεάσουν την πορεία ενός νευρολογικού νοσήματος στη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Η αύξηση του όγκου πλάσματος (ο όγκος στον οποίο κατανέμεται μια φαρμακευτική ουσία) και οι αλλαγές στη νεφρική λειτουργία οδηγούν πολλές φορές σε ταχύτερη απομάκρυνση φαρμάκων από την κυκλοφορία. Έτσι, συχνά απαιτούνται συνεχείς προσαρμογές της δοσολογίας των φαρμάκων σε όλη τη διάρκεια της κύησης.
Άλλες φορές η φαρμακευτική αγωγή που λαμβάνει μια ασθενής πρέπει να τροποποιηθεί, καθώς διάφορα φάρμακα είναι τοξικά για το έμβρυο και μπορεί να συνδυάζονται με επιπλοκές κύησης ή τερατογένεση.
Τέλος, υπάρχουν νευρολογικές παθήσεις που απαιτούν ιδιαίτερους χειρισμούς στη διάρκεια του τοκετού (είδος τοκετού που θα επιλεγεί, είδος αναισθησίας) ή και στο νεογνό, αμέσως μετά τη γέννησή του, όπως είναι για παράδειγμα η μυασθένεια, που μπορεί να προκαλέσει παροδικά μυασθενικά συμπτώματα στο νεογνό.
Ακόμη, όμως, κι αν δεν υπάρχει ιστορικό γνωστού νευρολογικού νοσήματος, μπορεί αυτό να εμφανιστεί στη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Η εκλαμψία, η προεκλαμψία, η οπίσθια αναστρέψιμη λευκοεγκεφαλοπάθεια, το αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, για παράδειγμα, μπορεί να εμφανιστεί στη διάρκεια της κύησης ή την περίοδο της λοχείας. Παθήσεις των περιφερικών νεύρων, όπως το σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα, πάρεση προσωπικού και οσφυαλγία – ισχιαλγία, αλλά και διαταραχές ύπνου, έχουν αυξημένη επίπτωση στην εγκυμοσύνη.
Προγραμματισμένη εγκυμοσύνη
Γενικά προτείνεται σε ασθενείς που πάσχουν από νευρολογικά νοσήματα να κάνουν προγραμματισμένες εγκυμοσύνες. Ο μαιευτήρας – γυναικολόγος θα πρέπει να είναι πλήρως ενήμερος για το νευρολογικό νόσημα και ο νευρολόγος να γνωρίζει την πρόθεση εγκυμοσύνης. Ανάλογα με τη νόσο, μπορεί να απαιτείται προεργασία όσον αφορά τη φαρμακευτική αγωγή. Στην επιληψία, για παράδειγμα, η εγκυμοσύνη καλό είναι να γίνεται αφού προηγηθεί αντικατάσταση δυνητικά εμβρυοτοξικών φαρμάκων με άλλα, πιο ασφαλή τα οποία χορηγούνται στην ελάχιστη αποτελεσματική δόση. Η αντικατάσταση ενός αντιεπιληπτικού φαρμάκου απαιτεί χρόνο, διότι πρέπει να γίνει σταδιακά και με ασφάλεια.
Σε άλλες παθήσεις, όπως είναι η πολλαπλή σκλήρυνση και η μυασθένεια, η εγκυμοσύνη προγραμματίζεται σε περιόδους που η νόσος είναι σε ύφεση. Μπορεί να απαιτηθεί χορήγηση ισχυρής φαρμακευτικής αγωγής έως ότου υφεθεί η νόσος και κατόπιν αλλαγή της αγωγής σε άλλη, ηπιότερη και συμβατή με εγκυμοσύνη, ώστε να μπορέσει η ασθενής να τεκνοποιήσει. Σε κάθε περίπτωση χορηγείται φυλλικό οξύ από την αρχή της κύησης, παρακολουθούνται όποτε είναι απαραίτητο τα επίπεδα πλάσματος των χορηγούμενων φαρμάκων και γίνεται στενή παρακολούθηση της πορείας του νευρολογικού νοσήματος.
Οι «ξαφνικές» περιπτώσεις
Στην περίπτωση μη προγραμματισμένης εγκυμοσύνης θα πρέπει άμεσα να ενημερώνεται ο θεράπων νευρολόγος και ο μαιευτήρας-γυναικολόγος ώστε άμεσα και σε συνεργασία μεταξύ τους να κάνουν τις αναγκαίες παρεμβάσεις, ώστε να υπάρξει η καλύτερη δυνατή έκβαση.
Για την πιο αποτελεσματική διαχείριση και παρακολούθηση των ασθενών με νευρολογικά νοσήματα στη διάρκεια της εγκυμοσύνης, λειτουργούν ειδικά ιατρεία νευρολογικών παθήσεων της κύησης σε διάφορα μαιευτήρια, στα οποία μπορούν να απευθύνονται οι ασθενείς αναζητώντας εξειδικευμένη παροχή υπηρεσιών υγείας στη διάρκεια της ευαίσθητης αυτής περιόδου της ζωής τους.