Εξάψεις, νυχτερινές εφιδρώσεις, απώλεια τακτικής εμμήνου ρύσης και προβλήματα ύπνου. Αυτά τα γνωστά συμπτώματα της εμμηνόπαυσης που εμφανίζονται στις περισσότερες γυναίκες γύρω στην ηλικία των 50.
Όμως, αν προκύψουν πριν από την ηλικία των 40, κάτι που συμβαίνει σε 1 στις 100 γυναίκες, τότε είναι ένα σημάδι ότι κάτι δεν πάει καλά. Τα πρώιμα συμπτώματα εμμηνόπαυσης θα μπορούσαν να είναι ένα σημάδι μιας ελάχιστα κατανοητής κατάστασης που ονομάζεται Πρωτογενής Ωοθηκική Ανεπάρκεια, ΠΩΑ, (Primary Ovarian Insufficiency, POI).
Όπως αναφέρει ο Μαιευτήρας- Χειρουργός Γυναικολόγος, ειδικός στην Λαπαροσκοπική και Ρομποτική Χειρουργική και Ιατρός της Μονάδας Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής του Μαιευτηρίου ΙΑΣΩ, Παναγιώτης Ψαθάς:
“Οι περισσότερες γυναίκες με Πρωτογενή Ωοθηκική Ανεπάρκεια, είναι υπογόνιμες. Βρίσκονται επίσης σε κίνδυνο για κατάγματα των οστών και καρδιακή νόσο. Οι περισσότερες μάλιστα δεν γνωρίζουν ότι έχουν Πρωτογενή Ωοθηκική Ανεπάρκεια. Συνήθως δεν συνηδειτοποιούν το πρόβλημα, λόγω της μικρής τους ηλικίας κι έτσι δεν θεωρούν τις εξάψεις ως ένα γεγονός που πρέπει να αναφέρουν στο γιατρό τους. Άλλες γυναίκες μάλιστα θεωρούν την περίοδο ως ένα πρόβλημα, οπότε δεν δίνουν και μεγάλη σημασία στην τακτικότητα του κύκλου τους, δεν το παίρνουν στα σοβαρά. Αυτό όμως είναι λάθος γιατί οι ακανόνιστοι κύκλοι ή η απουσία περιόδου μπορεί να είναι ένα σημάδι Πρωτογενούς Ωοθηκικής Ανεπάρκειας”.
Τι συμβαίνει στο σώμα;
Όταν οι νέες γυναίκες έχουν Πρωτογενή Ωοθηκική Ανεπάρκεια, οι ωοθήκες τους, δεν λειτουργούν κανονικά. Σταματούν την τακτική απελευθέρωση ωαρίων και μειώνεται η παραγωγή οιστρογόνων κι άλλων ορμονών της αναπαραγωγής.
Ακριβώς τα ίδια, συμβαίνουν, όταν οι γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας περνούν στην εμμηνόπαυση, γι΄αυτό και τα συμπτώματα είναι παρόμοια με αυτά της Πρωτογενούς Ωοθηκικής Ανεπάρκειας.
Και στις δύο περιπτώσεις τα συμπτώματα μπορούν να ανακουφιστούν με θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης.
«Είναι σημαντικό όμως να έχουμε τη σωστή διάγνωση και την έγκαιρη θεραπεία ώστε οι γυναίκες αυτές να προστατέψουν την υγεία των οστών τους, την υγεία της καρδιάς τους αλλά και με τις κατάλληλες θεραπείες να μπορέσουν να γίνουν μητέρες αν το επιθυμούν» τονίζει ο κος Ψαθάς.
Η Πρωτογενής Ωοθηκική Ανεπάρκεια, στο παρελθόν ήταν γνωστή και ως Πρόωρη Εμμηνόπαυση.
“Αυτός ο όρος όμως δεν είναι απόλυτα ακριβής καθώς οι ωοθήκες αυτών των γυναικών ενεργοποιούνται κι απενεργοποιούνται απρόβλεπτα, κάτι που δεν συμβαίνει στην εμμηνόπαυση. Έτσι προτιμούμε πλέον τον όρο Πρωτογενής Ωοθηκική Ανεπάρκεια” τονίζει ο κος Ψαθάς.
Πρόσφατη έρευνα μάλιστα έδειξε ότι οι περισσότερες νέες γυναίκες αλλά και έφηβες με Πρωτογενή Ωοθηκική Ανεπάρκεια, έχουν ανώριμα ωάρια στις ωοθήκες τους. Το εύρημα αυτό εγείρει την πιθανότητα, ότι θα μπορούσαν να αναπτυχθούν μελλοντικές θεραπείες για την αποκατάσταση της γονιμότητας σε ορισμένες υπογόνιμες γυναίκες.Ακόμη και χωρίς θεραπεία πάντως, 1 στις 10 γυναίκες με Πρωτογενή Ωοθηκική Ανεπάρκεια, μπορεί απροσδόκητα να μείνει έγκυος αφού διαγνωστεί.
Πολλές πτυχές της κατάστασης παραμένουν μυστηριώδεις, συμπεριλαμβανομένης και της αιτίας της. Μόνο το 10% των περιπτώσεων μπορεί να αποδοθεί είτε σε μια γενετική πάθηση ή σε αυτοανοσία, μία διαταραχή στην οποία το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται στους δικούς του ιστούς.
Όπως συμβουλεύει ο κος Ψαθάς: “Η τακτική περίοδος είναι ένα σημάδι ότι οι ωοθήκες λειτουργούν σωστά. Αν αυτό δεν συμβαίνει τότε είναι σημαντικό για τις έφηβες και τις νεαρές γυναίκες να μιλήσουν με το γιατρό τους και να μάθουν το γιατί”.