Η υπερβολική χρήση της μαστογραφίας σε υγιείς γυναίκες έχει ως συνέπεια την περιττή θεραπεία καρκίνων που ποτέ δεν θα είχαν δώσει συμπτώματα και γενικά δεν είναι απειλητικοί για τη ζωή, σύμφωνα με Αμερικανική μελέτη που αναζωπυρώνει την επιστημονική διαμάχη για την αναγκαιότητα των τακτικών μαστογραφιών .
Συγκεκριμένα, οι ερευνητές του Κολεγίου Ντάρτμουθ με επικεφαλής τον καθηγητή της Ιατρικής Σχολής του κολεγίου Δρ Γκίλμπερτ Γουέλτς, υποστηρίζουν ότι το ένα τρίτο των καρκίνων του μαστού που εντοπίζονται στις μαστογραφίες ρουτίνας, είτε είναι ανύπαρκτοι, είτε είναι ακίνδυνοι όγκοι που δεν χρήζουν αντιμετώπισης. Όπως αναφέρεται στο επιστημονικό έντυπο New England Journal of Medicine, οι επιστήμονες συσχέτισαν τα αποτελέσματα των μαστογραφιών με τα περιστατικά καρκίνου του μαστού, για γυναίκες ηλικίας άνω των 40 ετών, το χρονικό διάστημα 1976-2008.
Πάνω από ένα εκατομμύριο γυναίκες που διαγνώστηκαν με τη νόσο, ποτέ δεν θα είχαν αναπτύξει συμπτώματα καρκίνου. Συνολικά, εκτιμούν ότι το 31% όλων των περιπτώσεων διαγνωσμένων καρκίνου του μαστού αφορούν όγκους που δεν χρειάζονται θεραπεία. «Η μελέτη μας εγείρει σοβαρά ερωτήματα για την αξία της μαστογραφίας. Η βλάβη από την υπερδιάγνωση είναι πιθανώς μεγαλύτερη από ό,τι έχει μέχρι σήμερα αναγνωριστεί», υποστηρίζουν οι επιστήμονες, που επισημαίνουν ότι, μετά τις μαστογραφίες, οι γυναίκες αναγκάστηκαν να υποβληθούν σε χειρουργικές επεμβάσεις, ακτινοβολίες, χημειοθεραπείες και ορμονοθεραπείες, για να θεραπεύσουν «ανωμαλίες που ποτέ δεν θα είχαν προκαλέσει αρρώστια». Η διαπίστωση αυτή, όπως διευκρινίστηκε, δεν αφορά τις γυναίκες που έχουν γενετική προδιάθεση για καρκίνο του μαστού και εμφανίζουν επιθετική μορφή της νόσου σε νεαρή ηλικία, συνεπώς πρέπει να κάνουν τακτικές μαστογραφίες.Η μελέτη έχει πάντως προκαλέσει θετικές και αρνητικές αντιδράσεις. Το Αμερικανικό Κολέγιο Ακτινολογίας την χαρακτήρισε «βαθιά εσφαλμένη και παραπλανητική». Άλλοι επιστήμονες συμφώνησαν ότι όντως έχει υπερτιμηθεί η σημασία της μαστογραφίας, καθώς στην πραγματικότητα δεν έχει καταφέρει να μειώσει σημαντικά τη θνησιμότητα από τη νόσο.
Σύμφωνα με την ομάδα του Δρ Γουέλτς και άλλους επιστήμονες που συμφωνούν μαζί της, εφόσον οι τακτικές μαστογραφίες κάνουν πλέον περισσότερες διαγνώσεις καρκίνων σε αρχικό στάδιο και συνεπώς η νόσος εμποδίζεται με έγκαιρη θεραπεία να επιδεινωθεί, θα έπρεπε να εμφανίζεται και μια ανάλογη μείωση των περιστατικών καρκίνων προχωρημένου σταδίου, όμως κάτι τέτοιο δεν φαίνεται στα στατιστικά στοιχεία.Ενώ έχουν διπλασιαστεί οι διαγνώσεις καρκίνων σε αρχικό στάδιο, οι καρκίνοι προχωρημένου σταδίου έχουν μειωθεί μόνο κατά 8%. Από αυτό, οι επιστήμονες βγάζουν το συμπέρασμα ότι πολλές από τις έγκαιρα διαγνωσμένες περιπτώσεις καρκίνου του μαστού ούτως ή άλλως ποτέ δεν θα είχαν εξελιχθεί σε προχωρημένο καρκίνο. Συνεπώς, όπως λένε, η μαστογραφία αφενός μπορεί να βάλει μια γυναίκα σε περιττή ταλαιπωρία, αφετέρου η συνεισφορά της εν λόγω εξέτασης στη μείωση της θνησιμότητας από καρκίνο του μαστού είναι τελικά μικρή.
Με το τελευταίο αυτό συμπέρασμα όμως δεν συμφωνούν επιστήμονες, όπως ο πρόεδρος του Τμήματος Επιδημιολογίας και Βιοστατιστικής του Κέντρου Καρκίνου Memorial Sloan-Kettering, Κόλιν Μπεγκ, ο οποίος δήλωσε ότι αν και αναμφισβήτητα πολλές μαστογραφίες κάνουν εσφαλμένα θετικές διαγνώσεις, δεν είναι σωστό κανείς να αμφισβητεί το ρόλο των μαστογραφιών στην μείωση των θανάτων από καρκίνο του μαστού (περίπου 15%). Ο καθηγητής Ακτινολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ Δρ Ντάνιελ Κόπανς προειδοποιεί ότι η νέα μελέτη μπορεί να αποθαρρύνει τις γυναίκες από το να κάνουν τακτικές μαστογραφίες, με συνέπεια να πεθάνουν από τη νόσο, ενώ θα μπορούσαν να την έχουν αποφύγει έγκαιρα.