Η Προεμμηνορροϊκή Δυσφορική Διαταραχή (Premenstrual dysphoric disorder, PMDD) είναι μια σοβαρή μορφή του προεμμηνορροϊκού συνδρόμου που βιώνει περίπου το 3-8% των γυναικών κατά τη διάρκεια της αναπαραγωγικής ηλικίας τους.
Το προεμμηνορροϊκό σύνδρομο (Premenstrual Syndrome, PMS) ονομάζεται ένα σύνολο σωματικών και ψυχολογικών συμπτωμάτων που σχετίζονται με τον έμμηνο κύκλο των γυναικών. Αν και οι περισσότερες γυναίκες σε αναπαραγωγική ηλικία (περίπου το 80%) παρουσιάζουν κάποια από τα προεμμηνορροϊκά συμπτώματα, οι γυναίκες με PMS αντιμετωπίζουν σημαντικό πρόβλημα στην κοινωνική τους ζωή εξαιτίας των συμπτωμάτων αυτών.
Τα συμπτώματα είναι συνήθως προβλέψιμα και εμφανίζονται δύο εβδομάδες πριν από τα έμμηνα. Τις περισσότερες φορές εξαφανίζονται μετά την έναρξη της εμμηνόρροιας αλλά κάποιες φορές ίσως και να συνεχίζονται μετά την έναρξη της ροής. Για κάποιες γυναίκες με PMS τα συμπτώματα παρουσιάζονται με ιδιαίτερη σφοδρότητα. Η συγκεκριμένη μορφή του PMS περιγράφεται ψυχιατρικά ως Προεμμηνορροϊκή Δυσφορική Διαταραχή.
Συμπτώματα
Το προεμμηνορροϊκό σύνδρομο περιγράφεται ως ένα σύνολο συμπτωμάτων. Περισσότερα από 200 έχουν αναφερθεί αλλά τρία παρουσιάζονται πιο συχνά: η ευερεθιστότητα, το άγχος, και η μελαγχολία. Τα ακριβή συμπτώματα και η έντασή τους ποικίλουν από γυναίκα σε γυναίκα. Οι περισσότερες γυναίκες με προεμμηνορροϊκό σύνδρομο παρουσιάζουν λίγα από τα προβλήματα αυτά.
Τα παρακάτω συμπτώματα μπορούν να σχετιστούν με το PMS:
Κοιλιακό πρήξιμο
Κοιλιακές κράμπες
Μασταλγία (ευαισθησία στο στήθος)
Στρες ή άγχος
Αϋπνία
Πόνος στους μυς ή στις αρθρώσεις
Πονοκέφαλος
Κόπωση
Ακμή
Απότομες αλλαγές στη διάθεση
Το προεμμηνορροϊκό σύνδρομο οδηγεί επίσης σε επιβάρυνση δερματικών διαταραχών ή παθήσεων των ματιών (ενοχλήσεις των βολβών, βλεφαρίτιδα, επιπεφυκίτιδα).
Επιβαρυντικοί παράγοντες
Στους παράγοντες οι οποίοι μπορούν να λειτουργήσουν επιβαρυντικά ως προς την εμφάνιση των συμπτωμάτων περιλαμβάνονται:
Η αυξημένη κατανάλωση καφεΐνης
Το άγχος
Ηλικία από 30 έως 45 ετών
Ιστορικό κατάθλιψης
Κάπνισμα
Κληρονομικότητα
Διατροφικοί παράγοντες (μειωμένη πρόσληψη συγκεκριμένων βιταμινών και άλλων στοιχείων, όπως μαγνήσιο, μαγγάνιο και βιταμίνη E).
Διάγνωση
Η διάγνωση του προεμμηνορροϊκού συνδρόμου δεν μπορεί να επαληθευτεί μέσω κάποιας εργαστηριακής εξέτασης ή συγκεκριμένων φυσιολογικών ευρημάτων. Για να συγκεντρωθούν τα συμπτώματα που μπορεί να σχετίζονται με το σύνδρομο, ο γιατρός ενδέχεται να ζητήσει από τη γυναίκα να σημειώσει σε ένα ημερολόγιο τα συμπτώματα για μία περίοδο δύο κύκλων. Σε κάθε περίπτωση, πρέπει να διευκρινιστεί αν τα συμπτώματα αυτά οφείλονται στο προεμμηνορροϊκό σύνδρομο ή σε χειροτέρευση ήδη υπαρχόντων προβλημάτων λόγω της εμμήνου ρήσεως. Ενδεικτικό για την περίπτωση αυτή είναι ότι τα συμπτώματα δεν ατονούν μετά το πέρας της ωχρινικής φάσης. Στα συμπτώματα αυτά περιλαμβάνονται η κατάθλιψη, οι ημικρανίες, οι κρίσεις επιληψίας, το σύνδρομο χρόνιας κόπωσης, το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, το άσθμα και διάφορες αλλεργίες.
Αίτια
Τα ακριβή αίτια που προκαλούν το προεμμηνορροϊκό σύνδρομο δεν έχουν γίνει κατανοητά. Κατά την περίοδο εκδήλωσης των συμπτωμάτων το επίπεδο των φυλετικών ορμονών φαίνεται να κινείται σε φυσιολογικά όρια. Καθώς η συχνότητα εμφάνισης του είναι μεγαλύτερη σε δίδυμες γυναίκες είναι πιθανό να υπάρχει κάποια γενετική προδιάθεση[2]. Οι επιστήμονες σήμερα υποψιάζονται ότι επηρεάζεται η αλληλεπίδραση των νευροδιαβιβαστών του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος με τις φυλετικές ορμόνες. Πιστεύεται επίσης πως υπάρχει κάποια σχέση με τη δράση της σεροτονίνης (ένας νευροδιαβιβαστής) στον εγκέφαλο. Οι γενετικοί παράγοντες φαίνεται πως επίσης παίζουν κάποιο ρόλο καθώς η εκδήλωση του συνδρόμου είναι δύο φορές πιο συχνή στα μονοζυγωτικά δίδυμα σε αντίθεση με τα διζυγωτικά.
Επιδημιολογία
Ο αριθμός των γυναικών που αντιμετωπίζουν το PMS εξαρτάται από την αυστηρότητα του ορισμού που δίνεται σε αυτό. Αν και το 80% των γυναικών κατά τη διάρκεια της εμμηνόρροιας παρουσιάζουν τουλάχιστον ένα σύμπτωμα σχετικό με το PMS, έχει υπολογιστεί πως το προεμμηνορροϊκό σύνδρομο παρουσιάζεται σε ένα ποσοστό γυναικών που κυμαίνεται από 3% μέχρι και 30%. Γενικά, τα ψυχολογικά συμπτώματα, όπως οι αλλαγές στη διάθεση, παρουσιάζονται με μεγαλύτερη συχνότητα και σφοδρότητα σε σχέση με τα σωματικά συμπτώματα, όπως το κοιλιακό πρήξιμο. Οι γυναίκες που παρουσιάζουν ψυχολογικά συμπτώματα είναι δυνατό να προβλέψουν την έκταση και τη διάρκεια των συμπτωμάτων αυτών, σε αντίθεση με τα σωματικά συμπτώματα τα οποία παρουσιάζονται με αστάθεια. Για τις περισσότερες γυναίκες, τα ψυχολογικά συμπτώματα του προεμμηνορροϊκού συνδρόμου είναι περισσότερο επώδυνα από τα σωματικά.
Ιστορία
Η μελέτη του προεμμηνορροϊκού συνδρόμου ξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίας του 1980. Αφορμή υπήρξε η χρησιμοποίησή του ως στοιχείου υπεράσπισης σε δίκες στην Βρετανία, την εποχή εκείνη. Πολλοί χρεώνουν την επιστημονική αναγνώριση του συνδρόμου στην δράση του φεμινιστικού κινήματος καθώς τα προηγούμενα χρόνια το PMS θεωρούνταν φανταστική ασθένεια. Ακόμα και σήμερα όμως υπάρχουν επιστήμονες που υποστηρίζουν ότι το προεμμηνορροϊκό σύνδρομο είναι ένα κοινωνικά κατασκευασμένο σύνδρομο.