Τα γονίδια που ήταν από καιρό γνωστό ότι ελέγχουν τον σχηματισμό των οστών πριν από τη γέννηση ελέγχουν επίσης την επούλωση των οστών αργότερα στη ζωή, σύμφωνα με μια νέα μελέτη. Με επικεφαλής τους ερευνητές στο NYU Langone Health, μια νέα μελέτη εντόπισε βασικά γονίδια Hox, ειδικά για κάθε θέση στο σώμα, ως ελεγκτές των βλαστοκυττάρων που εμπλέκονται τόσο στον σχηματισμό όσο και στην επιδιόρθωση των οστών. Οι πρωτεΐνες HOX λειτουργούν σαν τον «ταχυδρομικό κώδικα» του σώματος, καθορίζοντας τη θέση των άκρων στο έμβρυο κωδικοποιώντας οδηγίες για μεταγραφικούς παράγοντες, οι οποίοι προσκολλώνται στο DNA και επηρεάζουν τη δράση των γονιδίων.
Τέτοιες προσαρμογές καθοδηγούν τα ανώριμα βλαστοκύτταρα καθώς πολλαπλασιάζονται και ωριμάζουν στη μήτρα, λένε οι συγγραφείς της μελέτης, να γίνουν καρδιακός μυς, νεύρα, οστά κ.λπ., και στα σωστά σημεία. Τα οστά είναι μεταξύ των ιστών που διατηρούν τις δεξαμενές βλαστοκυττάρων στην ενηλικίωση, έτοιμα να ωριμάσουν σε απαραίτητα κύτταρα αντικατάστασης που διατηρούν υγιή ιστό και θεραπεύουν τα σπασμένα οστά. Δημοσιεύτηκε στο διαδίκτυο πρόσφατα στο περιοδικό Development, η νέα εργασία διαπίστωσε ότι τα γενετικά προγράμματα Hox στην ενήλικη ζωή ελέγχουν έναν τύπο βλαστοκυττάρων οστών που ονομάζονται περιοστικά βλαστοκύτταρα και προγονικά κύτταρα ή PSCP.
Αυτά τα κύτταρα παίζουν κεντρικό ρόλο στην επούλωση των οστών σύμφωνα με τις θέσεις που καθορίζονται από τη μήτρα στις οποίες σχηματίστηκαν για πρώτη φορά. Ήδη γνωστό ότι κωδικοποιεί τον χωρικό κώδικα που θέτει το σχέδιο σχηματισμού του σώματος, τα γονίδια HOX φάνηκε στη μελέτη να δίνουν σε ενήλικα βλαστοκύτταρα από διαφορετικές τοποθεσίες τις ιδιότητες που απαιτούνται για την αναγέννηση του συγκεκριμένου οστού στο οποίο βρίσκονται. Κατά τη διάρκεια της γήρανσης, τέτοια βλαστοκύτταρα εξαντλούνται, με αποτέλεσμα πιο αδύναμα οστά που είναι πιο πιθανό να σπάσουν και να επουλωθούν πιο αργά.
Σε μια προσπάθεια να αντιμετωπιστεί αυτή η απώλεια στην επούλωση, η ερευνητική ομάδα έδειξε ότι η αύξηση της δραστηριότητας του γονιδίου που κατευθύνει την οικοδόμηση του μεταγραφικού παράγοντα Hoxa10 στην κνήμη, του μεγαλύτερου από τα δύο «κόκαλα της κνήμης», σε γηρασμένα ποντίκια προκάλεσε 32,5 % αποκατάσταση της ικανότητας επισκευής κατάγματος. «Τα δεδομένα μας αποκάλυψαν μια προηγουμένως άγνωστη λειτουργία για τα γονίδια Homeobox ή Hox ως βασικοί ρυθμιστές της ωριμότητας των βλαστοκυττάρων στην ενήλικη ζωή, με βραχυπρόθεσμες τοπικές αυξήσεις στην έκφρασή τους ικανές να οδηγήσουν στην επούλωση», δήλωσε ο αντίστοιχος συγγραφέας της μελέτης Philipp Leucht, MD. PhD.
Τα οστά απαιτούν προσοχή
Ένα θεμελιώδες ερώτημα στο πεδίο ήταν εάν η επούλωση των οστών καθοδηγείται περισσότερο από βλαστοκύτταρα στο μυελό στο κέντρο ενός οστού ή από εκείνα που είναι γνωστό ότι συγκεντρώνονται στο κοντινό περιόστεο, το εξωτερικό οστικό στρώμα που αποτελείται από σκληρό συνδετικό ιστό και είναι γεμάτο με κύτταρα περιοχές. Και οι δύο τύποι βλαστοκυττάρων έχουν την ικανότητα να ωριμάζουν σε οστεοβλάστες, τα κύτταρα που εναποθέτουν νέο οστό ως απόκριση σε κάταγμα, αλλά η τρέχουσα μελέτη υποστηρίζει ότι τα βλαστοκύτταρα στο περιόστεο, τα PSPC, συμβάλλουν σημαντικά στην επιδιόρθωση των οστών.
Το αποτέλεσμα της μελέτης βασίζεται στην κατανόηση ότι, για να διατηρηθούν σε ετοιμότητα οι δεξαμενές βλαστοκυττάρων, πρέπει να λαμβάνουν σήματα για να διαιρούνται και να πολλαπλασιάζονται συνεχώς χωρίς να ωριμάζουν, διατηρώντας το «στέλεχος» τους μέχρι να χρειαστεί. Το σώμα ρυθμίζει την επισκευή των οστών ελέγχοντας τον βαθμό στον οποίο τα βλαστοκύτταρα παραμένουν ανώριμα, με τα πιο πρωτόγονα κύτταρα να παίζουν τον μεγαλύτερο ρόλο στην επούλωση λόγω της ευελιξίας και της ικανότητάς τους να πολλαπλασιάζονται γρήγορα.