Η έρευνα, μια από τις μεγαλύτερες και πιο λεπτομερείς μελέτες μοντελοποίησης βλαστοκυττάρων που έχουν αναφερθεί για οποιαδήποτε ασθένεια, δημοσιεύτηκε σήμερα (8/6) στο Cell Genomics. Συγκρίνοντας μοντέλα βλαστοκυττάρων των γαγγλιοκυττάρων του αμφιβληστροειδούς ατόμων με Πρωτοπαθές Γλαύκωμα Ανοιχτής Γωνίας με ατόμων χωρίς τη νόσο, οι ερευνητές ανακάλυψαν περισσότερα από 300 νέα γενετικά χαρακτηριστικά αυτών των κυττάρων. Τα ευρήματα είναι το αποτέλεσμα μιας εθνικής συνεργασίας με επικεφαλής τον καθηγητή Alex Hewitt (Κέντρο Οφθαλμικής Έρευνας στην Αυστραλία, Πανεπιστήμιο Μελβούρνης και Πανεπιστήμιο της Τασμανίας), την καθηγήτρια Alice Pébay και τον Dr. Maciej Daniszewski (Πανεπιστήμιο της Μελβούρνης), την κα Anne Senabouth και τον καθηγητή Joseph Powell (Ινστιτούτο Ιατρικής Έρευνας Garvan).
Ο καθηγητής Hewitt, ο οποίος είναι επικεφαλής της Κλινικής Γενετικής στη CERA, λέει ότι η μελέτη θα οδηγήσει σε καλύτερη κατανόηση των μηχανισμών που καταστρέφουν τα γαγγλιακά κύτταρα του αμφιβληστροειδούς και οδηγούν στην εμφάνιση γλαυκώματος. Αυτό θα βοηθήσει τους ερευνητές να αναπτύξουν νέα φάρμακα για την καταπολέμηση του γλαυκώματος, εντοπίζοντας πιθανές νέες περιοχές που θα στοχεύουν στη διακοπή ή την αναστροφή της απώλειας όρασης που προκαλείται από τη νόσο. Τα υγιή γαγγλιακά κύτταρα του αμφιβληστροειδούς – τα οποία μεταδίδουν οπτικές πληροφορίες από το μάτι στον εγκέφαλο μέσω του οπτικού νεύρου – είναι απαραίτητα για την όραση. Στο γλαύκωμα, η σταδιακή βλάβη και ο θάνατος αυτών των κυττάρων οδηγεί σε προοδευτική, μη αναστρέψιμη μείωση της όρασης. «Το γλαύκωμα είναι συχνά μια κληρονομική πάθηση και η σύγκριση ασθενών γαγγλιακών κυττάρων αμφιβληστροειδούς με υγιή είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος για να βελτιώσουμε την κατανόησή μας για τους μηχανισμούς που συμβάλλουν στην απώλεια όρασης», λέει ο καθηγητής Hewitt.
Ο καθηγητής Pébay, η ομάδα του οποίου ηγείται των πτυχών των βλαστοκυττάρων της παρούσας εργασίας, λέει ότι «μέχρι πρόσφατα αυτό ήταν αδύνατο, επειδή δεν μπορείτε να αποκτήσετε ή να διαμορφώσετε τα γαγγλιακά κύτταρα του αμφιβληστροειδούς από ζώντες δότες χωρίς μια επεμβατική διαδικασία». Για να ξεπεράσουν αυτή την πρόκληση, οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν την τεχνολογία πολυδύναμων βλαστοκυττάρων (iPSC) που έχει βραβευτεί με Νόμπελ για να «επαναπρογραμματίσουν» κύτταρα δέρματος που παρείχαν οι δότες σε βλαστοκύτταρα που στη συνέχεια μετατράπηκαν σε γαγγλιακό κύτταρο αμφιβληστροειδούς στο εργαστήριο. Στη συνέχεια χαρτογράφησαν τη μεμονωμένη γενετική έκφραση σχεδόν ενός τέταρτου εκατομμυρίου κυττάρων για να εντοπίσουν χαρακτηριστικά που θα μπορούσαν να επηρεάσουν τον τρόπο με τον οποίο τα γονίδια εκφράζονται στο κύτταρο, επηρεάζοντας τη λειτουργία του και ενδεχομένως συμβάλλοντας στην απώλεια όρασης.
Οι ερευνητές εντόπισαν 312 μοναδικά γενετικά χαρακτηριστικά στα μοντέλα γαγγλιακών κυττάρων του αμφιβληστροειδούς που δικαιολογούν περαιτέρω έρευνα. «Η αλληλουχία προσδιορίζει ποια γονίδια είναι ενεργοποιημένα σε ένα κύτταρο, το επίπεδο ενεργοποίησής τους και πού ενεργοποιούνται και απενεργοποιούνται—όπως ένα οδικό δίκτυο με φανάρια», λέει ο καθηγητής Πάουελ, η ομάδα του οποίου ηγήθηκε της ανάλυσης των δεδομένων παγκοσμίως. «Αυτή η έρευνα μας δίνει έναν γενετικό οδικό χάρτη του γλαυκώματος και εντοπίζει 312 θέσεις στο γονιδίωμα όπου αυτά τα φώτα αναβοσβήνουν». «Η κατανόηση του ποιος από αυτούς τους φωτεινούς σηματοδότες θα πρέπει να είναι απενεργοποιημένος ή αναμμένος θα είναι το επόμενο βήμα για την ανάπτυξη νέων θεραπειών για την πρόληψη του γλαυκώματος», σημειώνει ο καθηγητής.
