Οι λεμφαδένες συνήθως χρησιμεύουν ως το αρχηγείο του ανοσοποιητικού μας συστήματος. Όταν παθαίνουμε μια λοίμωξη ή εμβολιαζόμαστε, οι λεμφαδένες είναι οι θέσεις όπου τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος συγκεντρώνονται, ενεργοποιούνται και πολλαπλασιάζονται έτσι ώστε να είναι σε θέση να κινητοποιήσουν μια αποτελεσματική άμυνα του ανοσοποιητικού συστήματος. Ωστόσο, καθώς γερνάμε, ο φυσιολογικός ιστός στους λεμφαδένες (το στρώμα) σταδιακά αντικαθίσταται από λιπώδη ιστό (λίπος). Το φαινόμενο είναι γνωστό ως λιπομάτωση λεμφαδένων.
Αν και η λιπομάτωση είναι πολύ συχνή και αυξάνεται με την ηλικία, οι ερευνητές έχουν αφιερώσει πολύ λίγη συζήτηση και έρευνα στο παρελθόν σε αυτήν. Με προσεκτική ανάλυση περισσότερων από 200 λεμφαδένων, η ομάδα της Maria Ulvmar αποδεικνύει ότι η λιπωμάτωση ξεκινά στο κεντρικό τμήμα του λεμφαδένα, γνωστό ως μυελός, και παρουσιάζει στοιχεία που συνδέουν τη λιπομάτωση με τη μετατροπή των υποστηρικτικών κυττάρων των λεμφαδένων (ινοβλάστες) σε λιποκύτταρα (λιποκύτταρα). Δείχνουν επίσης ότι συγκεκριμένοι τύποι ινοβλαστών που βρίσκονται στο μυελό είναι πιο επιρρεπείς να γίνουν λιποκύτταρα.
Η μελέτη δείχνει ότι ακόμη και στα αρχικά στάδια της λιπομάτωσης, εμφανίζονται αρνητικές αλλαγές που βλάπτουν την ικανότητα του λεμφαδένα να παρέχει αποτελεσματική ανοσία. Μεταξύ άλλων παρατηρήσεων, σημειώνουν ότι το εξειδικευμένο αίμα και τα λεμφικά αγγεία που κανονικά παρέχουν κανάλια για τα κύτταρα του ανοσοποιητικού να εισέλθουν και να εξέλθουν από τον λεμφαδένα καταστρέφονται στα μέρη του κόμβου όπου έχει σχηματιστεί λίπος. Η λιπομάτωση των λεμφαδένων, ακόμη και σε πρώιμα στάδια, μπορεί επομένως να είναι ένας σημαντικός παράγοντας πίσω από τη φτωχότερη ανταπόκριση στους εμβολιασμούς που παρατηρείται σε ηλικιωμένα άτομα.
Τελικά, το λίπος καταλαμβάνει πλήρως τον λεμφαδένα και χάνει την ικανότητά του να λειτουργεί. «Η μελέτη μας είναι ένα πρώτο βήμα προς την κατανόηση του γιατί εμφανίζεται η λιπομάτωση και προς τον μακροπρόθεσμο στόχο της εύρεσης τρόπων πρόληψης της εξέλιξής της και της καταστροφής του λεμφαδένα», λέει ο Tove Bekkhus, πρώτος συγγραφέας της μελέτης. Οι ερευνητές δεν μπορούν επί του παρόντος να μιμηθούν τα αποτελέσματα που παρατηρούν στους ανθρώπινους λεμφαδένες στα ζωικά μοντέλα που χρησιμοποιούνται συχνά για τη μελέτη των επιπτώσεων της γήρανσης.
«Ελπίζω ότι η εργασία μας θα κεντρίσει το ενδιαφέρον μεταξύ άλλων ερευνητών για τη συμπερίληψη της λιπομάτωσης των λεμφαδένων ως παράγοντα κατά τη μελέτη της ανταπόκρισης των ηλικιωμένων στον εμβολιασμό και τις λοιμώξεις. Οι αλλαγές που παρατηρούμε είναι επίσης πολύ σχετικές με την έρευνα για τον καρκίνο, καθώς σε αρκετούς τύπους καρκίνου, Οι λεμφαδένες είναι το πρώτο μέρος στο οποίο εξαπλώνονται τα καρκινικά κύτταρα», εξηγεί η Maria H. Ulvmar, ερευνήτρια στο Πανεπιστήμιο της Ουψάλα, η οποία ηγήθηκε της μελέτης.
«Η έκδοσή μας παρέχει το πρώτο κεφάλαιο μιας ιστορίας σχετικά με το λίπος και την απώλεια λειτουργίας στους λεμφαδένες μας όταν γερνάμε. Τώρα θα συνεχίσουμε να αναπτύσσουμε αυτήν την ιστορία σχεδιάζοντας νέες μελέτες για να μάθουμε περισσότερα για τις υποκείμενες αιτίες και τις συνέπειες αυτών των αλλαγών.», λέει η Ulvmar. Το κύριο υλικό που αναλύθηκε στη μελέτη αποτελείται από δείγματα βιοτραπεζών από την Uppsala Biobank. Αυτά τα δείγματα έχουν αναλυθεί χρησιμοποιώντας προηγμένη ανάλυση εικόνας.