Το ανοσοποιητικό σύστημα ενεργοποιεί τη φλεγμονώδη διαδικασία του όταν το σώμα αναγνωρίζει ξένους εισβολείς, όπως μικρόβια, γύρη φυτών ή χημικές ουσίες. Η διακοπτόμενη ενεργοποίηση της φλεγμονώδους απόκρισης προστατεύει την υγεία μας από εισβολείς και βοηθά στην επούλωση των κατεστραμμένων ιστών. Η φλεγμονή είναι ένα σημαντικό μέρος του ανοσοποιητικού συστήματος.
Όταν είμαστε άρρωστοι, το ανοσοποιητικό σύστημα ενεργοποιείται και το σώμα μας επιτίθεται σε ξένα κύτταρα. Αυτή η φλεγμονώδης απόκριση ενεργοποιείται επίσης όταν αντιμετωπίζουμε έναν τραυματισμό, όπως ένα κόψιμο ή απόξεση. Οι πρώτοι αντιδραστήρες που στέλνει το σώμα μας για να καταπολεμήσει τον ιό είναι τα φλεγμονώδη κύτταρα και οι κυτοκίνες, οι οποίες διεγείρουν την παραγωγή περισσότερων φλεγμονωδών κυττάρων.
Αυτά τα κύτταρα παίζουν σημαντικό ρόλο στην παγίδευση του ιού ή των βακτηρίων και αρχίζουν να θεραπεύουν τυχόν τραυματισμένο ιστό. Κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας, μπορεί να εμφανίσουμε πόνο, οίδημα, μώλωπες ή ερυθρότητα. Μερικές φορές μπορεί να έχουμε φλεγμονή που δεν μπορούμε να δούμε. Είναι καλό όταν το σώμα ενεργοποιεί τη φλεγμονώδη απόκριση κατά διαστήματα. Σημαίνει ότι μας προστατεύει από μια αληθινή απειλή. Δυστυχώς, όμως, μερικές φορές η φλεγμονή επιμένει ακόμη και όταν δεν υπάρχει ξένος εισβολέας. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε πολλές σημαντικές ασθένειες.
Οξεία έναντι χρόνιας φλεγμονής
Υπάρχουν δύο τύποι φλεγμονής: οξεία και χρόνια. Όταν το σώμα παρουσιάζει οξεία φλεγμονή, το σώμα ανταποκρίνεται φυσικά σε έναν ξαφνικό τραυματισμό. Για παράδειγμα, αυτό συμβαίνει εάν γδέρνουμε τα γόνατά μας ή κόβουμε τα δάχτυλά μας. Για να επουλωθεί η τομή, το σώμα στέλνει φλεγμονώδη κύτταρα και κυτοκίνες που αρχίζουν να θεραπεύουν τον τραυματισμένο ιστό.
Η χρόνια φλεγμονή εμφανίζεται όταν δεν υπάρχει κίνδυνος τραυματισμού ή ιού, ωστόσο το σώμα συνεχίζει να παράγει φλεγμονώδη κύτταρα. Αυτό συμβαίνει σε αυτοάνοσες διαταραχές όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα και ο λύκος. Σε αυτοάνοσες διαταραχές, το σώμα στέλνει τα φλεγμονώδη κύτταρα που αρχίζουν να επιτίθενται σε υγιή μέρη του σώματος και μπορεί να τα βλάψουν.
Συμπτώματα φλεγμονής
Τα συμπτώματα της φλεγμονής εξαρτώνται από το αν πρόκειται για οξεία ή χρόνια φλεγμονή. Η χρόνια φλεγμονή μπορεί να οδηγήσει στην ανάπτυξη πολλών καταστάσεων, όπως:
- Αλτσχάιμερ
- Άσθμα
- Καρκίνο
- Καρδιακή ασθένεια
- Ρευματοειδή αρθρίτιδα
- Αγκυλωτική σπονδυλίτιδα
- Διαβήτη τύπου 2
Αιτίες φλεγμονής
Υπάρχουν πολλές αιτίες φλεγμονής. Οι αυτοάνοσες διαταραχές είναι μια γνωστή αιτία φλεγμονής επειδή το σώμα επιτίθεται σε υγιή ιστό, οδηγώντας σε φλεγμονή. Η έκθεση σε τοξίνες έχει επίσης δείξει στοιχεία πρόκλησης φλεγμονής. Εάν είχαμε οξεία φλεγμονή χωρίς θεραπεία και μολυνθεί, θα μπορούσε να προκαλέσει πιο σοβαρή φλεγμονή και να οδηγήσει σε άλλα προβλήματα υγείας. Ωστόσο, ο τρόπος ζωής μας συχνά συμβάλλει στην ανάπτυξη φλεγμονής. Οι επιλογές του τρόπου ζωής που προκαλούν φλεγμονή περιλαμβάνουν τα ακόλουθα:
- Υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ
- Μια διατροφή πλούσια σε λιπαρά, ζάχαρη και κόκκινο κρέας
- Παχυσαρκία
- Έλλειψη άσκησης
- Χρόνιο στρες
- Στέρηση ύπνου
- Κάπνισμα
Είναι αλήθεια ότι η άσκηση αγχώνει το σώμα — αλλά συνήθως είναι καλό άγχος. Για παράδειγμα, το να κάνετε προπονήσεις υψηλής έντασης πολύ συχνά δεν δίνει στο σώμα αρκετό χρόνο για να αναρρώσει και αυτό μπορεί να οδηγήσει σε φλεγμονή. Μελέτες έχουν δείξει ότι μόνο 20 λεπτά μέτριας άσκησης μπορεί να μειώσει τη φλεγμονή στο σώμα.
Όταν κοιμόμαστε, η αρτηριακή μας πίεση πέφτει και τα αιμοφόρα αγγεία χαλαρώνουν. Χωρίς αρκετό ύπνο, η αρτηριακή μας πίεση δεν μειώνεται όπως θα έπρεπε, κάτι που ενεργοποιεί τα κύτταρα στα αιμοφόρα αγγεία να ενεργοποιήσουν την απόκριση φλεγμονής του σώματος. Η έλλειψη ύπνου μπορεί επίσης να αλλάξει το σύστημα απόκρισης του σώματος στο στρες.
Ένας καλός ύπνος είναι επίσης σημαντικός για τη λειτουργία του εγκεφάλου. Στην πιο βαθιά κατάσταση ύπνου, ο εγκέφαλος εκτελεί καθαρισμό του σπιτιού απομακρύνοντας την πρωτεΐνη βήτα-αμυλοειδούς, η οποία έχει συνδεθεί με βλάβη των εγκεφαλικών κυττάρων. Ως αποτέλεσμα, χωρίς αρκετό ύπνο, αυτή η διαδικασία συντομεύεται, επιτρέποντας στη βήτα-αμυλοειδή πρωτεΐνη να συσσωρευτεί, προκαλώντας φλεγμονή. Αυτή η συσσώρευση καθιστά επίσης πιο δύσκολο τον ύπνο και τη διατήρηση των αναμνήσεων.