Πολλές μελέτες έχουν επιβεβαιώσει τους κινδύνους που εγκυμονεί για την υγεία η εργασία σε βάρδιες. Έχει βρεθεί ότι όσοι δεν έχουν σταθερό εργασιακό ωράριο κινδυνεύουν περισσότερο από παχυσαρκία, διαβήτη και άλλα μεταβολικά νοσήματα, τα οποία με τη σειρά τους αυξάνουν τον κίνδυνο καρδιαγγειακών νοσημάτων και καρκίνου.
Νέα μελέτη από το Πανεπιστήμιο της Πολιτείας της Ουάσιγκτον και το Πανεπιστήμιο του Σάρρεϊ, προσπάθησε να εξηγήσει γιατί συμβαίνει αυτό. Οι επιστήμονες συγκέντρωσαν δείγματα αίματος από υγιείς εθελοντές που μόλις είχαν συμπληρώσει είτε ένα πρόγραμμα εξομοίωσης μια ημερήσιας βάρδιας εργασίας, είτε μιας νυχτερινής. Στα δείγματα αίματος αναζήτησαν μεταβολίτες, προϊόντα των χημικών αντιδράσεων που εμπλέκονται στην πέψη, όπως η αποδόμηση και οξείδωση των μορίων των τροφών, καθώς και άλλες μεταβολικές διαδικασίες στα κύτταρα και τα όργανα.
Από την ανάλυση προέκυψε ότι, μετά από μια νυχτερινή βάρδια εργασίας, ο 24ωρος ρυθμός στους μεταβολίτες του πεπτικού συστήματος είχε αλλάξει κατά 12 ώρες, παρά το γεγονός ότι το κυρίαρχο βιολογικό ρολόι του εγκεφάλου είχε μετακινηθεί μόνο κατά δύο ώρες.
Η μελέτη έγινε σε 14 άτομα που είχαν περάσει επτά ημέρες στο εργαστήριο ύπνου του αμερικανικού πανεπιστημίου. Στην αρχή οι μισοί είχαν συμπληρώσει ένα τριήμερο πρόγραμμα προσομοίωσης εργασίας σε νυχτερινή βάρδια, ενώ οι άλλοι είχαν κάνει ένα τριήμερο πρόγραμμα προσομοίωσης ημερήσιας εργασίας. Στη συνέχεια όλοι είχαν τηρήσει ένα διαρκές πρωτόκολλο ρουτίνας ώστε οι επιστήμονες να μελετήσουν τους βιολογικούς ρυθμούς τους ανεξαρτήτως εξωτερικών επιρροών.
Κατά τη διάρκεια αυτού του πρωτοκόλλου, οι εθελοντές είχαν μείνει ξύπνιοι για 24 ώρες σε ημιαμφίδρομη στάση, καταναλώνοντας ίδια σνακ κάθε ώρα υπό διαρκή έκθεση στο φως και σε ίδια θερμοκρασία δωματίου. Τα δείγματα αίματος αναλύθηκαν με έμφαση σε 132 διαφορετικούς μεταβολίτες που σχετίζονται με τον μεταβολισμό και το πεπτικό σύστημα.
«Κανείς δεν γνώρισε ότι τα βιολογικά ρολόγια των οργάνων του πεπτικού συστήματος του ανθρώπου αλλάζουν τόσο πολύ και τόσο άμεσα από ένα πρόγραμμα εργασίας σε βάρδιες, αν και το κυρίαρχο ρολόι του εγκεφάλου προσαρμόζεται καλύτερα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, μερικά βιολογικά σήματα στα σώματα των εργαζομένων σε βάρδιες να λένε ότι είναι μέρα ενώ άλλα να λένε ότι είναι νύχτα, προκαλώντας έτσι μεταβολική διαταραχή», εξηγεί ο Χανς βαν Ντόνγκεν, διευθυντής του Κέντρου Έρευνας του Ύπνου του Πανεπιστημίου της Πολιτείας της Ουάσιγκτον. Σύμφωνα με τους ειδικούς, αρκούν τρεις ημέρες νυχτερινής εργασίας για να διαταραχθεί ο μεταβολισμός. Τα στοιχεία δημοσιεύτηκαν στο επιστημονικό έντυπο Proceedings of the National Academy of Sciences.
