Ο εγκέφαλος των μεσηλίκων που πάσχουν από παχυσαρκία ή φέρουν άλλους παράγοντες κινδύνου σχετικούς με τις καρδιαγγειακές παθήσεις είναι πιθανό να γερνά πρόωρα, σύμφωνα με τα ευρήματα μιας νέας προκαταρκτικής μελέτης που παρουσιάστηκε στο ετήσιο συνέδριο της Αμερικανικής Καρδιολογικής Εταιρείας. Σχεδόν το 1/4 των ενηλίκων πάσχουν από μεταβολικό σύνδρομο, δηλαδή μια ομάδα παραγόντων που όταν συνδυάζονται μεγιστοποιούν τον κίνδυνο ενός ατόμου για καρδιακές παθήσεις, διαβήτη, εγκεφαλικό επεισόδιο και άλλες ασθένειες.
Στη νέα αυτή έρευνα, λοιπόν, οι συμμετέχοντες κρίνονταν μη υγιείς μεταβολικά από τη στιγμή που έφεραν δύο ή περισσότερους από τους εξής παράγοντες: υψηλή αρτηριακή πίεση, υψηλό σάκχαρο, υψηλά επίπεδα τριγλυκεριδίων στο αίμα, χαμηλά επίπεδα HDL χοληστερόλης ή αν λάμβαναν φάρμακα για διαβήτη, υπέρταση ή χοληστερόλη. Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν τη μέθοδο της μαγνητικής τομογραφίας (MRI) και τεστ κριτικής ικανότητας για να αξιολογήσουν περισσότερες από 2.300 γυναίκες και άνδρες ηλικίας από 37 έως 55 ετών, κανείς εκ των οποίων δεν έπασχε από διαβήτη ή από νευρολογικές παθήσεις, όπως εγκεφαλικό επεισόδιο ή άνοια. Όπως αποδείχθηκε, συγκριτικά με τους υγιείς συμμετέχοντες, εκείνοι που κρίθηκαν μη υγιείς μεταβολικά, παχύσαρκοι ή και τα δύο, έδειχναν σημάδια γνωστικής φθοράς.
Στους συμμετέχοντες που ήταν μη υγιείς μεταβολικά, οι MRI αποκάλυψαν μικρότερο συνολικό εγκεφαλικό όγκο, στοιχείο που υποδεικνύει τραυματισμό ο οποίος με τη σειρά του έχει οδηγήσει σε απώλεια νευρώνων και υποστηρικτικών κυττάρων. «Πρόκειται για ένα φαινόμενο που έχει συνέπειες για τη δημόσια υγεία, καθώς η κακή μεταβολική υγεία σχετίζεται επίσης με την κακή εγκεφαλική υγεία. Η γήρανση, η μειωμένη ροή αίματος και παθήσεις όπως η νόσος Αλτσχάιμερ μπορούν να οδηγήσουν σε συρρίκνωση του εγκεφάλου», σημειώνει η επικεφαλής ερευνήτρια και κλινική συνεργάτις του Ιατρικού Κέντρου του Πανεπιστημίου Harvard, Δρ. Rebecca Angoff.
Οι συμμετέχοντες που ήταν και μη υγιείς μεταβολικά και παχύσαρκοι παρουσίασαν τα περισσότερα σημάδια τραυματισμού στη λευκή ουσία, τον ιστό που παρέχει κρίσιμες συνδέσεις μέσα στον εγκέφαλο. Οι τραυματισμοί αυτοί, που έχουν συνδεθεί με πρώιμη νόσο Αλτσχάιμερ, είναι αποτέλεσμα των ανωμαλιών των αιμοφόρων αγγείων και μπορεί να οφείλονται σε παράγοντες κινδύνου όπως η υψηλή αρτηριακή πίεση και ο διαβήτης, προσθέτει η Δρ. Angoff.
Η παχυσαρκία συνδέθηκε με χαμηλότερη βαθμολογία στα γνωστικά τεστ, με τους παχύσαρκους αλλά μεταβολικά υγιείς συμμετέχοντες να έχουν χειρότερη απόδοση σε ένα συνδυασμό έξι ασκήσεων κριτικής ικανότητας και σε ατομικά τεστ που μετρούσαν τη λεκτική μνήμη και την αφηρημένη συλλογιστική. Αντίστοιχα, οι συμμετέχοντες που ήταν παχύσαρκοι αλλά μη υγιείς μεταβολικά είχαν χαμηλότερη βαθμολογία στην αφηρημένη συλλογιστική και σε ένα τεστ που μετρούσε τις οπτικές λεπτομέρειες και τη χωρική μνήμη.
Οι διαφορές μεταξύ των αποτελεσμάτων της MRI και των γνωστικών τεστ είναι πιθανό να αντικατοπτρίζουν πρώιμα, υφέρποντα σημάδια γήρανσης του εγκεφάλου, υποστηρίζουν οι ερευνητές λέγοντας ότι «αυτή η υποκλινική εγκεφαλική γήρανση μπορεί να εξελιχθεί κλινικά σε ορατή φθορά, δεν είναι όμως σαφές αν τα ευρήματα αυτά επηρεάζουν την καθημερινή λειτουργία». Το μόνο σίγουρο είναι ότι η υγεία της καρδιάς βρίσκεται σε συνάρτηση με την υγεία του εγκεφάλου, γι’αυτό και παρεμβάσεις στην υγεία και στον τρόπο ζωής που μειώνουν τον καρδιαγγειακό κίνδυνο είναι πιθανό να μειώνουν και τον κίνδυνο άνοιας.