Νέα έρευνα με επικεφαλής το Πανεπιστήμιο του Μπρίστολ διαπίστωσε ότι η πρωτεΐνη p53 παίζει βασικό ρόλο στη μετανάστευση του επιθηλίου και την επιδιόρθωση των ιστών. Τα ευρήματα θα μπορούσαν να βελτιώσουν την κατανόησή μας για τις διαδικασίες που χρησιμοποιούνται από τα κύτταρα για την επιδιόρθωση των ιστών και να χρησιμοποιηθούν για τον εντοπισμό παρεμβάσεων που θα μπορούσαν να επιταχύνουν και να βελτιώσουν την επούλωση του τραύματος.
Οι επιθηλιακοί ιστοί είναι οι επενδύσεις που προστατεύουν το εξωτερικό δέρμα και τις εσωτερικές κοιλότητες του σώματος και η ικανότητά τους να επισκευάζονται μόνοι τους είναι σημαντική. Είναι γνωστό ότι τα πληγωμένα επιθήλια επιδιορθώνονται χάρη στην ικανότητα των εναπομεινάντων κυττάρων να αρχίσουν να μεταναστεύουν, συλλογικά, για να σφραγίσουν το ρήγμα. Τα εξειδικευμένα μεταναστευτικά κύτταρα που ονομάζονται κύτταρα-ηγέτες προκύπτουν από κατεστραμμένα επιθήλια, προάγοντας τη μετανάστευση του επιθηλίου. Ωστόσο, δεν είναι σαφές ποια μόρια και σήματα στα επιθηλιακά κύτταρα τα κάνουν να γίνουν μεταναστευτικοί ηγέτες και πώς ορισμένα τραυματισμένα κύτταρα αναπτύσσουν συμπεριφορά ηγέτη, ενώ άλλα όχι.
Η μελέτη, που χρηματοδοτήθηκε από το CRUK και το Wellcome Trust και δημοσιεύτηκε στο Science στις [11 Φεβρουαρίου], διαπίστωσε ότι, όταν τα επιθηλιακά κύτταρα καταστρέφονται, η βλάβη ενεργοποιεί ένα μοριακό πρόγραμμα που μετατρέπει τα κύτταρα σε μεταναστευτικά κύτταρα-ηγέτες, ώστε η παραβίαση να μπορεί να αποκατασταθεί γρήγορα. Το ίδιο μοριακό πρόγραμμα διασφαλίζει επίσης ότι αυτά τα άκρως μεταναστευτικά κύτταρα αφαιρούνται όταν κλείσει η ρήξη, έτσι ώστε ο ιστός να αποκαθιστά την κανονική δομή του επιθηλιακού ιστού του.
Χρησιμοποιώντας ένα απλοποιημένο μοντέλο πληγής, επιθηλιακά φύλλα που ξύστηκαν in vitro για να τραυματίσουν την επιθηλιακή μονοστιβάδα, οι ερευνητές εντόπισαν το μοριακό σήμα που κάνει να αναδύονται τα κύτταρα-ηγέτες. Η μελέτη διαπίστωσε ότι, μετά από τραυματισμό, τα κύτταρα στο όριο του επιθηλιακού κενού αυξάνουν τα p53 και p21, υποδηλώνοντας ότι ο τραυματισμός ενεργοποιεί το μεταναστευτικό πρόγραμμα. Μόλις επιδιορθώθηκε το ρήγμα, τα κύτταρα-ηγέτες εξαλείφθηκαν από τον πληθυσμό από τους υγιείς επιθηλιακούς γείτονές τους. Τα κύτταρα που είχαν καταστραφεί από το τραύμα μπόρεσαν να προκαλέσουν κλείσιμο του τραύματος, αλλά στη συνέχεια θυσιάστηκαν για να διατηρηθεί ένας λειτουργικός ιστός με φυσιολογική επιθηλιακή μορφολογία.
Η Eugenia Piddini, Professorial Research Fellow in Cell Biology and Wellcome Trust Senior Research Fellow στη Σχολή Κυτταρικής και Μοριακής Ιατρικής (CMM) στο Πανεπιστήμιο του Μπρίστολ και επικεφαλής συγγραφέας αυτής της εργασίας, δήλωσε: “Τα ευρήματά μας βελτιώνουν την κατανόηση των μηχανισμών χρησιμοποιείται από τα κύτταρα για την επιδιόρθωση των ιστών και θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την ανάπτυξη συστημάτων που επιταχύνουν την επούλωση των πληγών. Η p53 παίζει δύο κρίσιμους ρόλους στην επιθηλιακή επισκευή. Ξεκινά το κλείσιμο του επιθηλίου που καθοδηγείται από τον ηγέτη και μόλις επιδιορθωθεί το επιθήλιο, η p53 προκαλεί κάθαρση των ηγετικών κυττάρων.”
Η συλλογική μετανάστευση είναι σημαντική σε άλλες περιοχές, για παράδειγμα στον καρκίνο, όπου ομάδες κυττάρων κινούνται μαζί από τον πρωτοπαθή όγκο για να δημιουργήσουν μεταστάσεις. Θα ήταν σημαντικό να γνωρίζουμε εάν οι ίδιες πρωτεΐνες που εντοπίσαμε στο μοντέλο του τραύματος παίζουν σε αυτήν την κατάσταση, έτσι ώστε οι τρέχουσες θεραπευτικές θεραπείες να μπορούν να τροποποιηθούν. Τα επόμενα βήματα για την έρευνα θα είναι να ελεγχθεί εάν οι μηχανισμοί που έχουν βρεθεί στο in vitro επιθήλιο ισχύουν και in vivo.