Η ψώρα (scabies) είναι μια έντονα κνησμώδης , μεταδοτική δερματοπάθεια. Πως προκαλείται και ποια είναι η θεραπεία; Σχετικές πληροφορίες δίνει στο www.Life2day.gr ο Σπύρος Βλαχόπουλος – Δερματολόγος Αφροδισιολόγος .
Η ψώρα προκαλείται από ένα μικροσκοπικό παράσιτο που ζει και αναπαράγεται στο δέρμα του ανθρώπου, το άκαρι της ψώρας. Το μικροσκοπικό άκαρι της ψώρας δεν είναι ορατό με το μάτι, σκάβει το δέρμα δημιουργώντας μια αλλεργική αντίδραση, με έντονη φαγούρα, μερικές φορές τόσο δυνατή κατά τη νύκτα, που προκαλεί αγρυπνία. Το θηλυκό άκαρι ελκύεται από τη θερμότητα και την οσμή του δέρματος, σκάβει μια υποδόρια σήραγγα μέσα στην οποία εναποθέτει τα αυγά του και παράγει εκκρίσεις που προκαλούν αλλεργική αντίδραση.
Από τα αυγά εκκολάπτοντα οι προνύμφες και μετά ως νύμφες προχωράνε στην επιφάνεια του δέρματος και ενηλικιώνονται μέσα σ’ αυτό. Προσβάλλει κυρίως τις μεσοδακτύλιες πτυχές, τα πλάγια δακτύλων χειρών, την επιφάνεια των καρπών, την περιοχή γύρω από τους αγκώνες , τις μασχάλες, γύρω από τη θηλή στις γυναίκες, την κοιλιακή χώρα, την περιοχή των μηρών και των γλουτών, το πέος και το όσχεο. Θα πρέπει να τονίσουμε ότι η ψώρα δεν έχει καμία σχέση με την ψωρίαση ένα αυτοάνοσο και μη μεταδοτικό νόσημα του δέρματος. Επίσης η ψώρα δεν έχει σχέση με τη φθειρίαση του τριχωτού της κεφαλής η οποία οφείλεται στη φθείρα (ψείρα), ένα άλλο παράσιτο που εμφανίζεται κυρίως στα παιδιά αλλά και ενήλικες.
Το άκαρι της ψώρας μεταδίδεται από άτομο σε άτομο με στενή επαφή του δέρματος. Γι’ αυτό στους ενήλικες η μετάδοση γίνεται συνήθως με σεξουαλική επαφή. Στα παιδιά μεταδίδεται κυρίως από το σχολείο ή την κατασκήνωση. Σπανιότερα μπορεί να μεταδοθεί με τη χρήση κοινών κλινοσκεπασμάτων και πετσετών, γι αυτό και μπορεί να προσβάλλει μέλη της ίδιας οικογένειας. Το άκαρι της ψώρας δεν μπορεί να ζήσει πάνω από 4-5 μέρες μακριά από το ανθρώπινο σώμα. Γι’ αυτό είναι δυνατόν η ασθένεια να μεταδοθεί με παρατεταμένη επαφή με μολυσμένα αντικείμενα όπως σεντόνια, έπιπλα, ενδύματα. Κάποιος που θα μολυνθεί από το άκαρι της ψώρας δεν εμφανίζει αμέσως συμπτώματα. Αν η μόλυνση γίνεται για πρώτη φορά τα συμπτώματα θα εμφανισθούν 4-6 εβδομάδες αργότερα ως αποτέλεσμα υπερευαισθησίας, χειροτερεύει τη νύχτα και διακόπτει τον ύπνο. Εφ όσον υπάρξει γρήγορη προσφυγή σε δερματολόγο για έγκυρη διάγνωση αντιμετωπίζεται σχετικά εύκολα, όμως η καθυστερημένη διάγνωση δυσχεραίνει την αντιμετώπιση της καθότι η ψώρα μοιάζει συχνότατα με διάφορες άλλες παθήσεις
Πρόσφατες μελέτες απέδειξαν ότι περίπου 300 εκατομμύρια άνθρωποι προσβάλλονται κάθε χρόνο από το άκαρι της ψώρας και νοσούν. Η ψώρα προσβάλλει όλες τις φυλές σε όλα τα γεωγραφικά μήκη και πλάτη. Εξαπλώνεται γρήγορα όπου υπάρχει συνωστισμός όπως σε στρατώνες, γηροκομεία, νοσοκομεία, νηπιαγωγεία κ.α. εξ’ ού και η λαϊκή έκφραση, «Αν ήταν η ζήλια ψώρα, θα γέμιζε όλη η χώρα».
Να σημειωθεί ότι μερικά ζώα μπορεί να μολυνθούν (ψώρα σκύλου ή γάτας) αλλά αυτά τα ζωικά παράσιτα που προκαλούν τη νόσο στα ζώα είναι διαφορετικά από αυτό που μολύνει τον άνθρωπο και δεν πολλαπλασιάζεται στο δέρμα του. Τα παράσιτα της ψώρας άλλων ζώων που μπορεί να μολύνουν τον άνθρωπο παρουσιάζουν περιορισμένης έντασης και έκτασης ερεθισμό του δέρματος σε παλάμες, χέρια και στήθος, αλλά δεν μπορούν να διαπεράσουν το δέρμα του ανθρώπου και να ανοίξουν σήραγγες.
Θεραπευτική αντιμετώπιση
Η θεραπευτική αντιμετώπιση της ψώρας είναι απλή αλλά χρειάζεται συντονισμένς κινήσεις και πρόγραμμα. Η αντιμετώπιση της ψώρας θα πρέπει να ξεκινήσει αμέσως μετά την αρχική διάγνωση, ώστε να αποτραπεί η εξάπλωση των παρασίτων. Περιλαμβάνει επάλειψη ολόκληρου του σώματος με ειδική αντιψωριακή λοσιόν. Τα περισσότερα άτομα μπορούν να κάνουν θεραπεία με κρέμα ή λοσιόν που αλείφεται στο δέρμα και σκοτώνει τα ζωντανά παράσιτα. Θα πρέπει να συμβουλευτείτε άμεσα τον δερματολόγο σας για να αποφασίσει την καταλληλότερη θεραπεία.
Τα φάρμακα που χορηγούνται τοπικά είναι καλύτερα να εφαρμόζονται μετά από μπάνιο. Η κρέμα ή η λοσιόν αλείφεται από το πηγούνι έως κάτω τα δάκτυλα των ποδιών, δίνοντας ιδιαίτερη προσοχή στα χέρια και στις πτυχές του δέρματος γύρω από τα γεννητικά όργανα. Θα πρέπει να το αφήσετε μέχρι και 12 ώρες και μετά να το ξεπλύνετε. Δυο με τέσσερις ώρες μετά τη θεραπεία το μολυσμένο άτομο σταματά να μεταδίδει το άκαρι της ψώρας. Η φαγούρα σταματά σχετικά γρήγορα, αλλά κάποοι συνεχίζουν να ξύνονται ακόμα και για βδομάδες σαν αποτέλεσμα της έντονης αλλεργικής αντίδρασης της επαφής του δέρματος με το παράσιτο.
Μία και μόνο θεραπεία μπορεί να είναι αρκετή, αλλά μπορεί να χρειαστεί να επαναληφθεί. Όλα τα μέλη της οικογένειας που έχουν στενή επαφή θα πρέπει να κάνουν θεραπεία τον ίδιο καιρό. Όλα τα κλινοσκεπάσματα που χρησιμοποιήθηκαν την νύχτα της θεραπείας και τα ρούχα που φορέθηκαν τις τελευταίες λίγες μέρες θα πρέπει να πλυθούν. Τα ρούχα, κλινοσκεπάσματα, πετσέτες θα πρέπει να πλυθούν σε θερμοκρασία 60 βαθμών Κελσίου.
Επίσης, τα προσβεβλημένα άτομα μετά την πρώτη θεραπεία, μπορεί να επιστρέψουν στο εργασιακό τους χώρο, χωρίς να κινδυνεύουν να μολυνθούν οι γύρω τους.