Η έκθεση του δέρματος μας στο ήλιο το καλοκαίρι αυξάνει πολύ τον κίνδυνο εμφάνισης μελανώματος ειδικά αν έχει προκληθεί έγκαυμα.
Τα τελευταία χρόνια αυξάνονται ανησυχητικά τα κρούσματα μελανώματος στην Ελλάδα. Ο καρκίνος του δέρματος και ιδιαίτερα το μελάνωμα είναι μια μορφή καρκίνου που εύκολα αντιμετωπίζεται αν ανιχνευθεί έγκαιρα αλλά είναι θανατηφόρος αν αφεθεί να εξελιχθεί κάνοντας μεταστάσεις σε άλλα μέρη του σώματος.
Είκοσι χιλιάδες περιπτώσεις καρκίνων του δέρματος υπολογίζεται ότι εμφανίζονται κάθε χρόνο στην Ελλάδα. Στη χώρα μας υπολογίζεται ότι έχουμε γύρω στα 500 περιστατικά μελανώματος τον χρόνο, συνυπολογίζοντας όμως και εκείνα που δεν καταγράφονται στα εθνικά στατιστικά στοιχεία, τα περιστατικά φτάνουν τα 2.000. Στις γυναίκες, παρουσιάζεται συνήθως στις γάμπες, ενώ στους άνδρες στη ράχη τους. Μπορεί όμως να αναπτυχθεί σε οποιοδήποτε σημείο του σώματος. Κακόηθες μελάνωμα εμφανίζεται συνήθως σε ασθενείς ηλικίας μεταξύ 40 και 60 ετών αν και μπορεί να εμφανιστεί και στην ηλικία των 30 έως 40 χρόνων, αλλά και σπανιότερα και στην παιδική και εφηβική ηλικία.
Παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο για μελάνωμα:
Οι άνθρωποι που ζουν στις πόλεις εκτίθενται απότομα στον ήλιο για συγκεκριμένες περιόδους (κυρίως το καλοκαίρι) και δέχονται συσσωρευμένη ηλιακή ακτινοβολία μέσα σε λίγες ημέρες ή εβδομάδες κινδυνεύοντας περισσότερο από μελάνωμα απ’ ότι οι ναυτικοί και οι αγρότες. Επίσης σε υψηλό κίνδυνο βρίσκονται όσοι έχουν πολύ λευκή επιδερμίδα. Υψηλή προδιάθεση για μελάνωμα έχουν επίσης όσοι διαθέτουν βεβαρημένο οικογενειακό ή ατομικό ιστορικό και κυρίως τα παιδιά που μέχρι την ηλικία των δέκα ετών κάηκαν άσχημα αρκετές φορές από τον ήλιο. Αυτά τα άτομα, μεγαλώνοντας έχουν 5πλάσιες πιθανότητες να πάθουν μελάνωμα. Τέλος, κινδυνεύουν περισσότερο όσοι κάνουν σολάριουμ που απογειώνει τον κίνδυνο μελανώματος.
Προειδοποιητικά σημάδια για μελάνωμα:
Πρέπει να ανησυχήσουμε αν διαπιστώσουμε αλλαγή στο σχήμα των σπίλων (από συμμετρικό σε ασύμμετρο), αλλαγή στο χρώμα (διχρωμία, τριχρωμία, συνδυασμούς με μαύρο, καφέ, ακόμα και γκρι ή ροζ), αν τα όρια του σπίλου γίνουν ακανόνιστα και αν ο σπίλος μεγαλώσει ή αν η διάμετρός του ξεπεράσει τα 6 χιλιοστά. Ένας σπίλος που αιμορραγεί επανειλημμένα ή που έχει επίμονο κνησμό (φαγούρα) χρειάζεται άμεση εξέταση.
Επείγουσα εξέταση από γιατρό:
Οποιαδήποτε αλλαγή ωστόσο, ενός παλιού σπίλου ή εµφάνιση ενός νέου σπίλου θα πρέπει να σας οδηγήσει στο γιατρό, ακόµη κι αν δεν έχει παρέλθει το 12µηνο για την επανάληψη της εξέτασης. Η διαπίστωση ότι ένας σπίλος αλλάζει µορφολογία, µατώνει ή εµφανίζει κνησµό είναι λόγοι για να οδηγήσουν κάποιον στο γιατρό του χωρίς καθυστέρηση. Ωστόσο, το µελάνωµα δεν δίνει πάντα σηµάδια. Στις περιπτώσεις του µεταστατικού µελανώµατος, η εξέλιξη είναι συχνά ασυµπτωµατική και ο ασθενής µπορεί να µην έχει αντιληφθεί καµία αλλαγή στο σώµα του.
Διάγνωση και θεραπεία:
Το μελάνωμα είναι ουσιαστικά θεραπεύσιμο εάν διαγνωστεί και αντιμετωπιστεί όσο ο όγκος είναι επιφανειακός (λεπτού «πάχους» σε ιστολογική εξέταση) και δεν έχει εισβάλει βαθιά στο δέρμα. Η έγκαιρη ανίχνευση του μελανώματος έχει, επομένως, τεράστια σημασία για την πρόγνωση και επιτυγχάνεται με μια απλή εξέταση του δέρματος από εξειδικευμένο γιατρό.
Ο έλεγχος του δέρματος από δερματολόγο γίνεται:
• Με την απλή κλινική εξέταση (επισκόπηση).
• Με τη δερματοσκόπηση (εξέταση με ειδικό φακό που «φωτίζει» τις μικροσκοπικές λεπτομέρειες των σπίλων).
• Η σύγχρονη τεχνολογία έδωσε ένα ακόμα σημαντικό όπλο στην ιατρική. Είναι το ψηφιακό δερματοσκόπιο. Με αυτό το μηχάνημα ο γιατρός μπορεί να δει στην οθόνη του υπολογιστή μια ελιά μεγεθυμένη κατά 20, 30, 60 ή 80 φορές, έτσι ώστε η παραμικρή λεπτομέρεια να είναι ορατή. Πρόκειται για ένα σύστημα ηλεκτρονικής φωτογράφησης και αρχειοθέτησης των σπίλων, με ταυτόχρονη «χαρτογράφηση» ολόκληρου του σώματος, αν αυτό κριθεί απαραίτητο. Aξιοποιώντας την πιο σύγχρονη τεχνολογία, το μηχάνημα ανιχνεύει στοιχεία στον σπίλο που δεν μπορεί να δει το ανθρώπινο μάτι, ενώ μεγεθύνει τόσο όσο είναι απαραίτητο για τον ιατρό για να διαγνώσει κάποια κακοήθεια. Oι εικόνες από κάθε ελιά του σώματος καταγράφονται, χαρτογραφούνται και αποθηκεύονται σε ατομικό αρχείο. Mε ειδικό πρόγραμμα τέλος αναλύεται κάθε σπίλος και εξάγεται το ποσοστό κινδύνου ανάπτυξης μελανώματος που βοηθά τον ιατρό στην απόφασή του να αφαιρέσει ή να παρακολουθήσει τον όποιο σπίλο.
Ο καλύτερος τρόπος ωστόσο για να καταπολεμήσει κανείς το μελάνωμα είναι να το αποφύγει, λαμβάνοντας όλα τα προληπτικά μέτρα, όπως ο περιορισμός της έκθεσης στον ήλιο. Τώρα πια, η καλύτερη πρόληψη για τον καρκίνο του δέρματος είναι η απλή και ανώδυνη εξέταση της ψηφιακής δερματοσκόπησης που γίνεται με ειδικά μηχανήματα. Με την ψηφιακή δερματοσκόπηση γίνεται έλεγχος όλων των ελιών του σώματος, αυτόματη εκτίμηση του ΑBCD κριτηρίου και βέβαια καταγραφή του κάθε σπίλου προκειμένου να είναι εφικτή η σύγκριση με μελλοντικές εξετάσεις.