Covid-19: Ένα άρθρο που δημοσιεύθηκε στο Science Advances υποδηλώνει ότι ένας τύπος θεραπείας για τον καρκίνο, γνωστός ως αποκλεισμός των σημείων ελέγχου του ανοσοποιητικού συστήματος, μπορεί να είναι ευεργετικός σε ορισμένες περιπτώσεις σοβαρής COVID-19. Οι δημιουργοί αυτής της θεραπείας, η οποία μπορεί να ενεργοποιήσει με επιτυχία το ανοσοποιητικό σύστημα για την καταπολέμηση του καρκίνου, κέρδισαν το βραβείο Νόμπελ Φυσιολογίας ή Ιατρικής 2018. Τα ευρήματα που ανέφεραν οι συγγραφείς βασίστηκαν σε πειράματα που αφορούσαν κύτταρα από ασθενείς που νοσηλεύονταν σε μονάδες εντατικής θεραπείας (ΜΕΘ) μετά από μόλυνση από SARS-CoV-2 και ποντίκια που είχαν μολυνθεί από τον ιό MHV-A59 (ιός της ηπατίτιδας του ποντικού Α59), έναν άλλο βητακορωνοϊό.
“Ο αποκλεισμός του PD-1 είναι μία από τις γνωστές θεραπείες σημείου ελέγχου του ανοσοποιητικού συστήματος και μία από τις θεραπείες που αναλύσαμε στη μελέτη. Λέει στα Τ λεμφοκύτταρα [ένας τύπος λευκών αιμοσφαιρίων] να σταματήσουν να ανταποκρίνονται στη μόλυνση μετά από ένα χρονικό διάστημα, ώστε η απόκριση να μην είναι υπερβολική. Σε περιπτώσεις καρκίνου, σήψης και σοβαρής COVID-19, ωστόσο, το PD-1 κάνει τα Τ-λεμφοκύτταρα να σταματήσουν να λειτουργούν ακόμη και πριν από την επίλυση της νόσου και επομένως πρέπει να μπλοκαριστεί”, δήλωσε ο Pedro Moraes-Vieira, ένας από τους επικεφαλής της μελέτης. Ο Moraes-Vieira είναι καθηγητής στο Ινστιτούτο Βιολογίας του Κρατικού Πανεπιστημίου της Campinas (IB-UNICAMP).
“Πρόκειται για πολύ ακριβές θεραπείες, αλλά πιστεύουμε ότι θα μπορούσε να είναι μια βιώσιμη επιλογή, επειδή δεν υπάρχουν τόσοι πολλοί κρίσιμοι ασθενείς όσο υπήρχαν στην αρχή της πανδημίας, υπό την προϋπόθεση ότι περαιτέρω έρευνα θα επιβεβαιώσει ότι είναι ασφαλής για τους ασθενείς με COVID-19”, δήλωσε ο Moraes-Vieira.
Κορωνοϊός του ποντικού
Η υπόθεση που εξετάστηκε στη μελέτη προέκυψε όταν ερευνητές από την Ουρουγουάη (συν-συγγραφείς του άρθρου) παρατήρησαν ότι ποντίκια που δεν εξέφραζαν την πρωτεΐνη TMEM176D ανταποκρίνονταν πιο έντονα στη μόλυνση από τον MHV-A59. Η πρωτεΐνη αυτή ρυθμίζει τα φλεγμονοσώματα, πρωτεϊνικά σύμπλοκα που αναπτύσσονται από το έμφυτο ανοσοποιητικό σύστημα για την πρόκληση φλεγμονής ως όπλο κατά των όγκων, των ιών και των βακτηρίων. Η ενεργοποίηση των φλεγμονοσωμάτων είναι πιο έντονη χωρίς την TMEM176D. Απελευθερώνονται περισσότερες φλεγμονώδεις κυτταροκίνες, συμπεριλαμβανομένης της ιντερλευκίνης-1 βήτα (IL-1β), η οποία είναι γνωστό ότι παίζει ρόλο στη σοβαρή COVID-19.
“Η υπερβολική απελευθέρωση της IL-1β οδηγεί σε δυσλειτουργία των Τ λεμφοκυττάρων, την οποία αποκαλούμε εξάντληση των Τ κυττάρων”, δήλωσε ο Moraes-Vieira. “Τα κύτταρα αυτά ενεργοποιούνται τόσο έντονα που δεν μπορούν πλέον να ανταποκριθούν επαρκώς. Αυτό είναι σύνηθες σε χρόνιες ιογενείς ασθένειες όπως η σοβαρή COVID-19, όπως διαπιστώσαμε σε μια μελέτη που διεξήχθη στις αρχές της πανδημίας”. Ένα άρθρο σχετικά με την εν λόγω μελέτη, το οποίο δημοσιεύθηκε το 2020 στο Journal of Experimental Medicine, είναι ένα από τα άρθρα με τις περισσότερες παραπομπές που έχουν δημοσιευθεί στο εν λόγω περιοδικό τα τελευταία τρία χρόνια και παρακίνησε την ομάδα της Ουρουγουάης να προτείνει μια συνεργασία.
Στις δοκιμές που αφορούσαν ποντίκια, η θεραπεία με έναν αναστολέα PD-1 αποκατέστησε τη λειτουργικότητα των Τ-κυττάρων. Επιπλέον, οι ερευνητές είχαν πρόσβαση σε αίμα από υγιείς δότες και ασθενείς με COVID-19 που νοσηλεύονταν σε δύο ιδρύματα στο Μοντεβιδέο, την πρωτεύουσα της Ουρουγουάης. Τα πειράματα που αφορούσαν υγιή κύτταρα μολυσμένα με SARS-CoV-2 διεξήχθησαν στο Εργαστήριο Μελετών Αναδυόμενων Ιών (LEVE) του UNICAMP με επικεφαλής τον καθηγητή José Luiz Proença Módena, συν-συγγραφέα του άρθρου Στις δοκιμές που αφορούσαν δείγματα ανθρώπινου αίματος, μόνο τα κύτταρα που προέρχονταν από ασθενείς σε εντατική θεραπεία επωφελήθηκαν από τη χορήγηση ατεζολιζουμάμπης, ενός αναστολέα του PD-1 που χρησιμοποιήθηκε στη μελέτη. Αυτό οφειλόταν στην υπερενεργοποίηση του φλεγμονώματος που οδηγούσε σε εξάντληση και δυσλειτουργία της προσαρμοστικής ανοσίας σε αυτούς τους ασθενείς.
Τα ευρήματα θα πρέπει να εξετάζονται με προσοχή, προειδοποιούν οι ερευνητές. Μελέτες που αφορούσαν καρκινοπαθείς οι οποίοι έλαβαν θεραπεία με αυτόν τον τρόπο πριν από τη σύμβαση COVID-19 δεν έδειξαν οφέλη ή έδειξαν αρνητικά αποτελέσματα. Σε μία μελέτη, η χορήγηση της θεραπείας πριν από την ιογενή λοίμωξη δεν οδήγησε σε βελτίωση της COVID-19. Σε μια άλλη μελέτη, στην οποία συμμετείχαν 423 ασθενείς, υπήρχαν περισσότερες περιπτώσεις νοσηλείας και σοβαρής νόσου μεταξύ εκείνων στους οποίους είχε χορηγηθεί ο αναστολέας. Από την άλλη πλευρά, μια κλινική δοκιμή των αναστολέων PD-1 σε ασθενείς με σήψη έδειξε ότι η θεραπεία είναι ασφαλής. Επομένως, θα χρειαστούν περισσότερες έρευνες για τη βαθύτερη κατανόηση των αποτελεσμάτων της θεραπείας στο πλαίσιο της COVID-19