Μια συνεχιζόμενη μελέτη περίπου 45 χιμπατζήδων στο Εθνικό Πάρκο Loango στη Γκαμπόν είναι η πρώτη που τεκμηριώνει μέσω βίντεο ότι συμβαίνει μια τέτοια θεραπευτική συμπεριφορά, σύμφωνα με την ομάδα από το Πανεπιστήμιο Osnabrück στη Γερμανία και το Ozouga Chimpanzee Project. Η μελέτη δημοσιεύτηκε στις 7 Φεβρουαρίου στο περιοδικό Current Biology. “Στο βίντεο, μπορείτε να δείτε ότι η [χιμπατζής] Suzee κοιτάζει πρώτα το πόδι του γιου της και μετά είναι σαν να σκέφτεται, “Τι θα μπορούσα να κάνω;” και μετά σηκώνει το βλέμμα της, βλέπει το έντομο και το πιάνει για τον γιο της”, δήλωσε σε δελτίο τύπου η Alessandra Mascaro, εθελόντρια στο Ozouga Chimpanzee Project στη Γκαμπόν.
Λεπτομέρειες για την μελέτη
“Η αυτοθεραπεία – όπου τα άτομα χρησιμοποιούν μέρη φυτών ή μη θρεπτικές ουσίες για την καταπολέμηση παθογόνων ή παρασίτων – έχει παρατηρηθεί σε πολλά είδη ζώων, συμπεριλαμβανομένων των εντόμων, των ερπετών, των πτηνών και των θηλαστικών”, δήλωσε η γνωστική βιολόγος και συν-επικεφαλής του έργου Simone Pika. “Οι άνθρωποι χρησιμοποιούν πολλά είδη εντόμων ως φάρμακα κατά της ασθένειας – έχουν γίνει μελέτες που δείχνουν ότι τα έντομα μπορούν να έχουν αντιβιοτικές, αντιικές και ανθελμινθικές λειτουργίες”, είπε η Pika. Και το σπιτικό φάρμακο της Suzee δεν είναι το μόνο φάρμακο που χρησιμοποιούν τα ανώτερα πρωτεύοντα.
“Οι δύο πιο στενοί εν ζωή συγγενείς μας, οι χιμπατζήδες και οι μπονόμπο, για παράδειγμα, καταπίνουν φύλλα φυτών με ανθελμινθικές [αντιπαρασιτικές] ιδιότητες και μασούν πικρά φύλλα που έχουν χημικές ιδιότητες για να σκοτώνουν τα παράσιτα του εντέρου”, εξήγησε η Πίκα. Ωστόσο, η νέα έρευνα είναι “η πρώτη απόδειξη ότι οι χιμπατζήδες αιχμαλωτίζουν τακτικά έντομα και τα εφαρμόζουν σε ανοιχτές πληγές”, δήλωσε ο συν-επικεφαλής του προγράμματος Tobias Deschner στο πανεπιστημιακό δελτίο τύπου. “Σκοπεύουμε τώρα να διερευνήσουμε τις πιθανές ευεργετικές συνέπειες μιας τέτοιας εκπληκτικής συμπεριφοράς”, είπε.
Ευρήματα της μελέτης
Κατά τη διάρκεια ενός έτους παρατήρησης, οι ερευνητές κατέγραψαν 22 συμβάντα όπου μέλη αυτής της ομάδας χιμπατζήδων εφάρμοσαν έντομα, κυρίως μικροσκοπικά ιπτάμενα είδη, σε ανοιχτές πληγές. Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι χιμπατζήδες χρησιμοποίησαν τα έντομα στις πληγές τους, αλλά υπήρξαν αρκετές φορές που οι χιμπατζήδες προσπάθησαν να βοηθήσουν άλλους χιμπατζήδες. Η εφαρμογή εντόμων σε πληγές μπορεί να προσφέρει αντιφλεγμονώδη ή αντισηπτικά οφέλη ή η συμπεριφορά αυτής της ομάδας χιμπατζήδων μπορεί απλώς να αποτελεί μέρος της κουλτούρας τους, με τον ίδιο τρόπο που ορισμένες θεραπείες είναι μοναδικές σε συγκεκριμένες ανθρώπινες κοινωνίες, σύμφωνα με τους ερευνητές.
Είπαν ότι τα επόμενα βήματα περιλαμβάνουν τον εντοπισμό των ειδών εντόμων που χρησιμοποιούν οι χιμπατζήδες και την ανάλυσή τους για τον προσδιορισμό τυχόν πιθανών οφελών στη θεραπεία τραυμάτων, καθώς και την εκμάθηση περισσότερων για τις κοινωνικές πτυχές αυτής της συμπεριφοράς, συμπεριλαμβανομένων των χιμπατζήδων που το διδάσκουν σε άλλους χιμπατζήδες. “Είναι απλά συναρπαστικό να βλέπουμε ότι μετά από δεκαετίες έρευνας σε άγριους χιμπατζήδες, εξακολουθούν να μας εκπλήσσουν με απροσδόκητες νέες συμπεριφορές”, είπε ο Deschner.
Σημασία των ευρημάτων
“Η μελέτη μας δείχνει ότι υπάρχουν ακόμα πολλά να εξερευνήσουμε και να ανακαλύψουμε για τους πιο κοντινούς εν ζωή συγγενείς μας και, επομένως, πρέπει να καταβάλουμε πολύ περισσότερη προσπάθεια για την προστασία τους στο φυσικό τους περιβάλλον”. Πρόσθεσε ότι η έρευνα ρίχνει νέο φως στην προέλευση των ανθρώπινων συμπεριφορών. Αλλά για να συνεχιστεί, πρέπει να γίνουν περισσότερα για τη διατήρηση των καταφυγίων και των οικοσυστημάτων των πρωτευόντων. “Η μελέτη των μεγάλων πιθήκων στο φυσικό τους περιβάλλον είναι ζωτικής σημασίας για να ρίξει φως στη δική μας γνωστική εξέλιξη”, είπε ο Deschner. “Πρέπει να καταβάλουμε πολύ περισσότερη προσπάθεια για τη μελέτη και την προστασία τους, καθώς και για την προστασία των φυσικών τους οικοτόπων”.