Ένα ισχυρό ανοσοποιητικό σύστημα προστατεύει το σώμα από ασθένειες και λοιμώξεις, αλλά όταν δυσλειτουργεί, στοχεύει κατά λάθος υγιή κύτταρα, ιστούς και όργανα, τα οποία γνωστά ως αυτοάνοσα νοσήματα. Αυτές οι επιθέσεις μπορεί να βλάψουν τις σωματικές λειτουργίες και να εγκυμονούν κινδύνους για τη ζωή. Τα αυτοάνοσα νοσήματα συμβαίνουν όταν το ανοσοποιητικό σύστημα του σώματος επιτίθεται κατά λάθος στους δικούς του ιστούς, μπερδεύοντάς τους ως επιβλαβή παθογόνα. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε φλεγμονή, πόνο και βλάβη σε διάφορα όργανα και συστήματα μέσα στο σώμα. Υπάρχουν πάνω από 80 γνωστά αυτοάνοσα νοσήματα, όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα, ο λύκος, η σκλήρυνση κατά πλάκας, ο διαβήτης τύπου 1 και η κοιλιοκάκη, μεταξύ άλλων. Τα ακριβή αίτια των αυτοάνοσων νοσημάτων δεν είναι πλήρως κατανοητά, αλλά πιθανότατα περιλαμβάνουν έναν συνδυασμό γενετικής προδιάθεσης και περιβαλλοντικών παραγόντων. Παράγοντες όπως λοιμώξεις, ορισμένα φάρμακα και ορμονικές ανισορροπίες μπορεί να πυροδοτήσουν την εμφάνιση αυτοάνοσων νοσημάτων σε ευαίσθητα άτομα. Η έγκαιρη διάγνωση είναι ζωτικής σημασίας για τη μείωση των επιπτώσεων αυτής της ασθένειας. Επομένως, συνιστάται να αναζητήσετε ιατρική βοήθεια εάν παρατηρήσετε συμπτώματα.
Τύποι αυτοάνοσων νοσημάτων
Τα αυτοάνοσα νοσήματα είναι μια ομάδα διαταραχών που χαρακτηρίζονται από μια ανώμαλη ανοσοαπόκριση που στρέφεται εναντίον των ιστών του σώματος. Υπάρχουν πάνω από 80 γνωστά αυτοάνοσα νοσήματα, καθένα από τα οποία επηρεάζει διαφορετικά όργανα και ιστούς. Ακολουθεί μια επισκόπηση ορισμένων από τους κύριους τύπους:
1. Ρευματοειδής αρθρίτιδα (ΡΑ)
Η ΡΑ επηρεάζει πρωτίστως τις αρθρώσεις, προκαλώντας φλεγμονή, πόνο και τελικά βλάβη στις αρθρώσεις. Το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται στον αρθρικό υμένα (την επένδυση των μεμβρανών που περιβάλλουν τις αρθρώσεις), οδηγώντας σε πρήξιμο και ακαμψία.
2. Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος (ΣΕΛ)
Ο ΣΕΛ είναι μια χρόνια αυτοάνοση νόσος που μπορεί να επηρεάσει διάφορα μέρη του σώματος, συμπεριλαμβανομένου του δέρματος, των αρθρώσεων, των νεφρών, της καρδιάς, των πνευμόνων και του εγκεφάλου. Τα συμπτώματά του μπορεί να ποικίλλουν ευρέως και μπορεί να περιλαμβάνουν κόπωση, πόνο στις αρθρώσεις, δερματικά εξανθήματα, πυρετό και βλάβη οργάνων.
3. Σκλήρυνση κατά πλάκας (ΣΚΠ)
Η ΣΚΠ επηρεάζει το κεντρικό νευρικό σύστημα, συμπεριλαμβανομένου του εγκεφάλου και του νωτιαίου μυελού. Το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται στο προστατευτικό κάλυμμα των νευρικών ινών (μυελίνη), οδηγώντας σε διαταραχές στη νευρική σηματοδότηση και διάφορα νευρολογικά συμπτώματα όπως αδυναμία, μούδιασμα και προβλήματα συντονισμού.
4. Διαβήτης τύπου 1
Ο διαβήτης τύπου 1 χαρακτηρίζεται από την καταστροφή των β-κυττάρων που παράγουν ινσουλίνη στο πάγκρεας από το ανοσοποιητικό σύστημα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την έλλειψη παραγωγής ινσουλίνης, που οδηγεί σε υψηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα και την ανάγκη για ισόβια θεραπεία με ινσουλίνη.
5. Κολιοκάκη
Είναι μια αυτοάνοση διαταραχή που προκαλείται από την κατάποση γλουτένης, μιας πρωτεΐνης που βρίσκεται στο σιτάρι, το κριθάρι και τη σίκαλη. Το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται στο λεπτό έντερο, οδηγώντας σε φλεγμονή και βλάβη στην εντερική επένδυση, η οποία μειώνει την απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών.
6. Θυρεοειδίτιδα Hashimoto
Η θυρεοειδίτιδα Hashimoto είναι μια κατάσταση όπου το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται στον θυρεοειδή αδένα, οδηγώντας σε φλεγμονή και τελικά καταστροφή του θυρεοειδούς ιστού. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα έναν υπολειτουργικό θυρεοειδή (υποθυρεοειδισμό), που οδηγεί σε συμπτώματα όπως κόπωση, αύξηση βάρους και ευαισθησία στο κρύο.
7. Νόσος Graves
Η νόσος του Graves είναι η πιο κοινή αιτία υπερθυρεοειδισμού. Εμφανίζεται όταν το ανοσοποιητικό σύστημα παράγει αντισώματα που διεγείρουν τον θυρεοειδή αδένα να παράγει υπερβολικές ποσότητες θυρεοειδικής ορμόνης. Τα συμπτώματά του μπορεί να περιλαμβάνουν απώλεια βάρους, γρήγορο καρδιακό παλμό, άγχος και δυσανεξία στη ζέστη.
8. Φλεγμονώδης νόσος του εντέρου (IBD)
Η IBD περιλαμβάνει καταστάσεις όπως η νόσος του Crohn και η ελκώδης κολίτιδα, που περιλαμβάνουν χρόνια φλεγμονή του πεπτικού συστήματος. Η ακριβής αιτία είναι άγνωστη, αλλά πιστεύεται ότι περιλαμβάνει μια ανώμαλη ανοσοαπόκριση στα βακτήρια του εντέρου σε άτομα με γενετική προδιάθεση.
9. Ψωρίαση
Η ψωρίαση είναι μια χρόνια αυτοάνοση πάθηση που επηρεάζει κυρίως το δέρμα, προκαλώντας την ανάπτυξη κόκκινων, φολιδωτών μπαλωμάτων. Το ανοσοποιητικό σύστημα πυροδοτεί τη φλεγμονή, οδηγώντας στην ταχεία εναλλαγή των κυττάρων του δέρματος.
10. Σύνδρομο Sjogren
Το σύνδρομο Sjogren επηρεάζει κυρίως τους αδένες του σώματος που παράγουν υγρασία, οδηγώντας σε συμπτώματα όπως ξηροφθαλμία και ξηροστομία. Το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται σε αυτούς τους αδένες, με αποτέλεσμα τη μειωμένη παραγωγή δακρύων και σάλιου.
11. Λεύκη
Η λεύκη είναι μια δερματική διαταραχή που χαρακτηρίζεται από απώλεια χρωστικής σε ορισμένες περιοχές του δέρματος, με αποτέλεσμα λευκές κηλίδες. Προκαλείται από το ανοσοποιητικό σύστημα που επιτίθεται και καταστρέφει τα μελανοκύτταρα, τα κύτταρα που παράγουν χρωστική ουσία στο δέρμα.
12. Νόσος του Addison
Η νόσος του Addison εμφανίζεται όταν το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται στα επινεφρίδια, τα οποία είναι υπεύθυνα για την παραγωγή ορμονών όπως η κορτιζόλη και η αλδοστερόνη. Αυτό οδηγεί σε ανεπαρκή παραγωγή ορμονών, με αποτέλεσμα συμπτώματα όπως κόπωση, απώλεια βάρους, χαμηλή αρτηριακή πίεση και ανισορροπίες ηλεκτρολυτών.
13. Αυτοάνοση ηπατίτιδα
Η αυτοάνοση ηπατίτιδα είναι μια χρόνια φλεγμονή του ήπατος που προκαλείται από την επίθεση του ανοσοποιητικού συστήματος στα ηπατικά κύτταρα. Μπορεί να οδηγήσει σε ηπατική βλάβη, κίρρωση και σε σοβαρές περιπτώσεις ηπατική ανεπάρκεια.
14. Κακή αναιμία
Η κακοήθης αναιμία είναι μια κατάσταση όπου το σώμα δεν μπορεί να απορροφήσει αρκετή βιταμίνη Β12 από τη διατροφή. Προκαλείται από το ανοσοποιητικό σύστημα που επιτίθεται στα κύτταρα του στομάχου που παράγουν μια πρωτεΐνη που ονομάζεται ενδογενής παράγοντας, η οποία είναι απαραίτητη για την απορρόφηση της βιταμίνης Β12.
15. Μυασθένεια gravis
Η μυασθένεια gravis είναι μια νευρομυϊκή διαταραχή που χαρακτηρίζεται από μυϊκή αδυναμία και κόπωση, ιδιαίτερα στους μύες που ελέγχουν την κίνηση των ματιών και των βλεφάρων, την έκφραση του προσώπου, τη μάσηση, την κατάποση και την ομιλία. Προκαλείται από αντισώματα που μπλοκάρουν ή καταστρέφουν τους υποδοχείς για τον νευροδιαβιβαστή ακετυλοχολίνη στη νευρομυϊκή συμβολή. Αυτά είναι μερικά μόνο παραδείγματα αυτοάνοσων νοσημάτων και κάθε πάθηση έχει τα μοναδικά χαρακτηριστικά, συμπτώματα και θεραπευτικές προσεγγίσεις.