Η πρωινή άσκηση έχει πολύ διαφορετικά αποτελέσματα στον μεταβολισμό από την ίδια προπόνηση αργότερα μέσα στην ημέρα, σύμφωνα με μια νέα μελέτη σε ζώα. Η μελέτη, η οποία εξέτασε ποντίκια που έκαναν τζόκινγκ σε μικροσκοπικούς διαδρόμουςστο εργαστήριο, χαρτογράφησε εκατοντάδες διαφορές στους αριθμούς και τις δραστηριότητες των μορίων και των γονιδίων σε όλο το σώμα των τρωκτικών, ανάλογα με το αν έτρεχαν νωρίς το πρωί ή αργά το βράδυ.
Πολλές από αυτές τις αλλαγές σχετίζονται με την καύση λίπους και άλλες πτυχές του μεταβολισμού των ζώων. Με την πάροδο του χρόνου, τέτοιες αλλαγές θα μπορούσαν να επηρεάσουν σημαντικά τους κινδύνους νόσου και την ευημερία τους. Και παρόλο που η μελέτη περιελάμβανε τρωκτικά, τα ευρήματά της πιθανότατα έχουν σχέση με τους ανθρώπους.
Οι εσωτερικές λειτουργίες μας και σχεδόν όλων των ζωντανών πλασμάτων ακολουθούν έναν καλά ενορχηστρωμένο 24ωρο κιρκάδιο ρυθμό. Πρόσφατες μελέτες σε ζώα και ανθρώπους δείχνουν ότι σχεδόν κάθε κύτταρο στο σώμα μας περιέχει μια εκδοχή ενός μοριακού ρολογιού που συντονίζεται με ένα ευρύτερο σύστημα χρονικότητας ολόκληρου του σώματος για να κατευθύνει τις περισσότερες βιολογικές λειτουργίες. Χάρη σε αυτά τα εσωτερικά ρολόγια, η θερμοκρασία του σώματός μας, το σάκχαρο του αίματος, η αρτηριακή πίεση, η πείνα, ο καρδιακός ρυθμός, τα επίπεδα ορμονών, η υπνηλία, η κυτταρική διαίρεση, η ενεργειακή δαπάνη και πολλές άλλες διαδικασίες αυξάνονται και επιβραδύνονται με επαναλαμβανόμενα μοτίβα όλη την ημέρα.
Αυτοί οι εσωτερικοί ρυθμοί, ενώ είναι προβλέψιμοι, είναι επίσης εύπλαστοι. Τα εσωτερικά μας ρολόγια μπορούν να βαθμονομηθούν εκ νέου, δείχνει η έρευνα. Συγκεκριμένα, ανταποκρίνονται στο φως και στο σκοτάδι, αλλά επηρεάζονται επίσης από τις συνήθειες ύπνου και διατροφής μας.
Πρόσφατη έρευνα δείχνει ότι η ώρα της ημέρας που ασκούμαστε συντονίζει και τα εσωτερικά μας ρολόγια. Σε προηγούμενες μελέτες σε ποντίκια, το τρέξιμο σε διαφορετικές ώρες επηρέασε τη θερμοκρασία του σώματος, την καρδιακή λειτουργία και την ενεργειακή δαπάνη των ζώων κατά τη διάρκεια της ημέρας και άλλαξε τη δραστηριότητα των γονιδίων που σχετίζονται με τον κιρκάδιο ρυθμό και τη γήρανση. Οι ερευνητές έβαλαν ποντίκια να τρέξουν μέτρια με ρόδες για μια ώρα νωρίς την ημέρα και άλλα να τρέξουν για τον ίδιο χρόνο το βράδυ. Ωστόσο, τα αποτελέσματα στους ανθρώπους ήταν ασυνεπή. Σε μια μικρή μελέτη του 2019 σε άνδρες που συμμετείχαν σε ένα πρόγραμμα άσκησης για να χάσουν βάρος, για παράδειγμα, όσοι ασκούνταν το πρωί έχασαν περισσότερα κιλά από αυτούς που ασκούνταν αργότερα μέσα στην ημέρα, παρόλο που όλοι ολοκλήρωσαν την ίδια ρουτίνα άσκησης.
Η νέα μελέτη, που δημοσιεύτηκε αυτόν τον μήνα ως εξώφυλλο στο Cell Metabolism, δοκίμασε να ποσοτικοποιήσει σχεδόν κάθε μοριακή αλλαγή που σχετίζεται με το μεταβολισμό που συμβαίνει κατά τη διάρκεια της άσκησης σε διαφορετικές ώρες της ημέρας. Η μελέτη εξέτασε υγιή, αρσενικά ποντίκια, που έκαναν λίγο τρέξιμο σε ρόδες για μια ώρα νωρίς την ημέρα και άλλα που έτρεξαν, επίσης μία ώρα, το βράδυ. Μια επιπλέον ομάδα ποντικών χρησίμευσε ως καθιστική ομάδα ελέγχου.
Ξεκινώντας περίπου μία ώρα μετά τις προπονήσεις, οι ερευνητές έλαβαν επαναλαμβανόμενα δείγματα από τους μύες, το συκώτι, την καρδιά, τον υποθάλαμο, το λευκό λίπος, το καφέ λίπος και το αίμα κάθε ζώου και χρησιμοποίησαν εξελιγμένα μηχανήματα για να αναγνωρίσουν και να απαριθμήσουν σχεδόν κάθε μόριο σε αυτά. Έλεγξαν επίσης δείκτες δραστηριότητας από γονίδια που σχετίζονται με το μεταβολισμό. Προέκυψαν ενδιαφέροντα μοτίβα. Σημειώνουμε ότι τα ποντίκια είναι νυκτόβια, ξυπνούν και είναι ενεργητικά το βράδυ και προετοιμάζονται για ύπνο το πρωί, ένα πρόγραμμα αντίθετο από το δικό μας. Πίσω στα ευρήματα της μελέτης: Όταν τα ποντίκια έκαναν τζόκινγκ στην αρχή του ενεργητικού τους χρόνου – που ισοδυναμεί με το πρωί για εμάς – οι ερευνητές μέτρησαν εκατοντάδες μόρια που αυξήθηκαν ή μειώθηκαν σε αριθμό μετά την άσκηση και που διέφεραν από τα επίπεδα που παρατηρήθηκαν σε ποντίκια που έτρεχαν πιο κοντά στην ώρα του ύπνου τους ή δεν ασκούνταν καθόλου.
Επιπλέον, ορισμένες από αυτές τις αλλαγές συνέβησαν σχεδόν πανομοιότυπα σε διαφορετικά μέρη του σώματος, υποδηλώνοντας στους ερευνητές ότι στην πραγματικότητα διάφορα όργανα και ιστοί επικοινωνούσαν μεταξύ τους. Οι μύες και το συκώτι των τρωκτικών, για παράδειγμα, είχαν πολλές μοριακές αλλαγές όταν τα ζώα έτρεχαν το πρωί, αλλά λιγότερες όταν έκαναν τζόκινγκ λίγο πριν τον ύπνο. «Ήταν πολύ αξιοσημείωτο» να δούμε πόσο εκτενώς ο χρόνος άσκησης επηρέαζε τα επίπεδα και τις δραστηριότητες τόσων πολλών μορίων σε όλο το σώμα των ζώων, δήλωσε η Juleen Zierath, καθηγήτρια κλινικής φυσιολογίας στο Ινστιτούτο Karolinska στη Στοκχόλμη της Σουηδίας και εκτελεστική διευθύντρια του Novo Nordisk Foundation Center for Basic Metabolic Research στο Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης, που επέβλεψε τη μελέτη.
Συνολικά, οι διαφορές στα μοριακά προφίλ μεταξύ των ποντικών που έτρεχαν νωρίς στην ενεργητική τους φάση – αυτό θα σήμενε μια πρωινή προπόνηση για μας – και εκείνων που ασκούνταν αργότερα μέσα στη μέρα έτειναν να σηματοδοτούν μεγαλύτερη εξάρτηση από το λίπος για να τροφοδοτήσουν την πρώιμη άσκηση παρά από το σάκχαρο στο αίμα. Το αντίθετο συνέβη όταν τα ποντίκια έτρεχαν αργά μέσα στη μέρα τους. Εάν αυτά τα μοτίβα ισχύουν στους ανθρώπους, μπορεί να υποδηλώνουν ότι η πρωινή άσκηση συμβάλλει περισσότερο στην απώλεια λίπους, ενώ οι προπονήσεις αργά την ημέρα μπορεί να είναι καλύτερες για τον έλεγχο του σακχάρου στο αίμα.
Οι μελέτες παρακολούθησης πιθανότατα θα μας πουν εάν μια βραδινή βόλτα με ποδήλατο ή τρέξιμο θα μπορούσε να αποτρέψει τον διαβήτη πιο αποτελεσματικά από ένα πρωινό γρήγορο περπάτημα ή κολύμπι. Αλλά τα ποντίκια δεν είναι άνθρωποι και δεν ξέρουμε ακόμη αν τα μοριακά μοτίβα ισχύουν σε μας. Οι ερευνητές της μελέτης εργάζονται σε ένα πείραμα που περιλαμβάνει ανθρώπους για να εξετάσουν τα ευρήματα, είπε η Δρ Zierath.
Ακολουθεί βίντεο: