Σε μια νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε στις 15/6 στο Nature, μια διεθνής ομάδα επιστημόνων προτείνει ότι η απάντηση βρίσκεται εν μέρει στις δράσεις ενός μόνο μορίου που παράγεται μετά την άσκηση και αμβλύνει την πείνα. Το μόριο – που βρίσκεται στην κυκλοφορία του αίματος ποντικών, ανθρώπων και αλόγων κούρσας – εμφανίστηκε σε πολύ μεγαλύτερη αφθονία μετά από έντονες προπονήσεις, υποδηλώνοντας ότι η σκληρή άσκηση θα μπορούσε να είναι το κλειδί για τον έλεγχο του πόσο τρώμε μετά την προπόνηση. Μελέτες έχουν δείξει ότι οι άνθρωποι που αρχίζουν να γυμνάζονται χωρίς να διαχειρίζονται επίσης τη θερμιδική τους πρόσληψη συνήθως χάνουν λίγα έως καθόλου κιλά με την πάροδο του χρόνου και μπορεί ακόμη και να πάρουν βάρος. Πολλοί παράγοντες καθορίζουν αυτό το αποτέλεσμα, όπως η τρέχουσα φυσική κατάσταση κάποιου, η μάζα σώματος, η διατροφή, το φύλο, η γενετική, ο μεταβολικός ρυθμός και ακόμη και ο χρόνος άσκησης. Ορισμένα πειράματα – αν και όχι όλα – υποδηλώνουν ότι οι πρωινές συνεδρίες μπορεί να κάψουν περισσότερο λίπος συγκριτικά με την άσκηση αργότερα μέσα στην ημέρα.
Σημασία έχει και η όρεξη
Εάν νιώθετε πείνα τις ώρες μετά την προπόνηση, μπορείτε εύκολα να καταναλώσετε περισσότερες θερμίδες από όσες κάψατε. Αλλά αυτό που μας κάνει να νιώθουμε πείνα μετά την άσκηση ήταν ως τώρα ένα μυστήριο. Εδώ και δεκαετίες, οι επιστήμονες γνωρίζουν διάφορες ουσίες, όπως οι ορμόνες λεπτίνη και γκρελίνη, που ταξιδεύουν στον εγκέφαλο και μας παρακινούν να πεινάμε περισσότερο ή λιγότερο. Μελέτες δείχνουν ότι η άσκηση γερνάει τα επίπεδα αυτών των ουσιών, αλλά το ίδιο συμβαίνει και με τη διατροφή και τις συνήθειες ύπνου. Μερικοί ερευνητές άρχισαν να αναρωτιούνται εάν μπορεί να υπάρχει κάποιο είδος αντίδρασης ειδικά για την άσκηση που επηρεάζει την όρεξη. Έτσι, επιστήμονες από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Stanford, το Baylor College of Medicine, το Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης και άλλα ιδρύματα χρησιμοποίησαν νέες τεχνικές για να διερευνήσουν μόρια που εμφανίζονταν σε μεγαλύτερους αριθμούς στην κυκλοφορία του αίματος μετά την άσκηση. Ξεκίνησαν με ποντίκια, τοποθετώντας τα σε μικροσκοπικούς διαδρόμους για να τρέχουν με αυξανόμενες ταχύτητες μέχρι να εξαντληθούν. Πήραν αίμα πριν και μετά και στη συνέχεια συνέκριναν τα επίπεδα χιλιάδων μορίων στο αίμα των τρωκτικών. Ένα ξεχώρισε, καθώς ήταν πιο αυξημένο από άλλα μόρια. Είχε σημειωθεί στο παρελθόν σε μερικές μελέτες για το μεταβολισμό και την άσκηση, αλλά η χημεία και ο βιολογικός του ρόλος παρέμειναν άγνωστοι. Οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι αυτό το νέο μόριο – ένα μείγμα γαλακτικού και αμινοξέος φαινυλαλανίνη – δημιουργήθηκε προφανώς ως απάντηση στα υψηλά επίπεδα γαλακτικού που απελευθερώνεται κατά τη διάρκεια της άσκησης. Οι επιστήμονες το ονόμασαν lac-phe.
Υπέθεσαν ότι η lac-ph μπορεί να έχει κάποια σχέση με την ενεργειακή ισορροπία μετά την άσκηση, καθώς τα κύτταρα στο αίμα και αλλού που τη δημιουργούν εμπλέκονται ευρέως στην ενεργειακή πρόσληψη και στη μάζα σώματος. Ίσως, σκέφτηκαν, να επηρεάζει την όρεξη. Για να το ανακαλύψουν, έδωσαν μια μορφή lac-phe σε παχύσαρκα ποντίκια, τα οποία συνήθως τρώνε με όρεξη. Αλλά η πρόσληψη τροφής μειώθηκε περισσότερο από 30 τοις εκατό. Ήταν προφανώς λιγότερο πεινασμένοι με το επιπλέον lac-phe. Οι ερευνητές στη συνέχεια επέστρεψαν στην άσκηση. Ανέθρεψαν ποντίκια που παρήγαγαν ελάχιστη έως καθόλου lac-phe και τα έβαλαν να τρέχουν σε διαδρόμους πέντε φορές την εβδομάδα για αρκετές εβδομάδες. Μετά από κάθε τρέξιμο, επιτρεπόταν στα ζώα να τρώνε όσες κροκέτες ήθελαν, με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά. Κανονικά, το τρέξιμο βοηθά τα ποντίκια να μην αυξήσουν το σωματικό τους βάρος, ακόμη και σε δίαιτα με πολλές θερμίδες. Αλλά τα ζώα που δεν μπορούσαν να παράγουν πολλή lac-phe, έτρωγαν περισσότερες κροκέτες και κέρδισαν περισσότερο βάρος από την ομάδα ελέγχου.
Το Lac-phe, φαίνεται, ήταν το κλειδί για το πώς η έντονη άσκηση βοήθησε τα ποντίκια να αποφύγουν την αύξηση βάρους. Χωρίς αυτό, η ίδια άσκηση είχε ως αποτέλεσμα την υπερκατανάλωση τροφής. Τέλος, οι ερευνητές έλεγξαν το μόριο lac-phe σε άλλα πλάσματα που ασκούνταν. Το βρήκαν για πρώτη φορά στην κυκλοφορία του αίματος των αλόγων κούρσας σε πολύ υψηλότερα επίπεδα μετά από ένα σκληρό τρέξιμο από πριν. Στη συνέχεια ζήτησαν από οκτώ υγιείς νεαρούς άνδρες να ασκηθούν τρεις φορές: μια φορά κάνοντας ποδήλατο με χαλαρό ρυθμό για 90 λεπτά, μια άλλη φορά σηκώνοντας βάρη και μια τρίτη με πολλά σπριντ 30 δευτερολέπτων σε στατικό ποδήλατο. Τα επίπεδα της lac-phe στο αίμα κορυφώθηκαν μετά από κάθε τύπο άσκησης, αλλά περισσότερο μετά τα σπριντ. Με άλλα λόγια, όσο πιο έντονη ήταν η άσκηση, τόσο περισσότερη lac-phe παρήχθη και, τουλάχιστον στα ποντίκια, τόσο περισσότερο φαινόταν να μειώνεται η όρεξη.
Aκολουθεί βίντεο: