Μια νέα μελέτη από το Ινστιτούτο Παγκόσμιας Υγείας της Βαρκελώνης (ISGlobal), ένα κέντρο που υποστηρίζεται από το Ίδρυμα «la Caixa», παρείχε περαιτέρω επιστημονικά στοιχεία για τα οφέλη για την υγεία του καλά σχεδιασμένου αστικού σχεδιασμού. Η μελέτη δημοσιεύτηκε στο Environment International. Υποδηλώνει ότι το δομημένο περιβάλλον, οι χώροι πρασίνου και η ατμοσφαιρική ρύπανση μπορούν να επηρεάσουν τη γνωστική και κινητική λειτουργία των παιδιών. Σύμφωνα με πολυάριθμες μελέτες, το αστικό περιβάλλον μπορεί να επηρεάσει τη νευροανάπτυξη από τη σύλληψη και μετά. Αυτό επιτυγχάνεται για παράδειγμα μέσω της έκθεσης στην ατμοσφαιρική ρύπανση. Ωστόσο, προηγούμενη έρευνα δεν έχει αξιολογήσει τον αντίκτυπο πολλαπλών ομάδων έκθεσης ταυτόχρονα χρησιμοποιώντας μια προσέγγιση έκθεσης πρώιμης ζωής.
Λεπτομέρειες για την μελέτη
Μια ομάδα από το ευρωπαϊκό έργο HELIX, που συντονίζεται από το ISGlobal, ξεκίνησε να αναλύσει τον αντίκτυπο 13 αστικών εκθέσεων στη γνωστική και κινητική λειτουργία σχεδόν 5.500 παιδιών σε επτά ευρωπαϊκές αστικές περιοχές:
- Bradford, Ηνωμένο Βασίλειο
- Nancy και Poitiers, Γαλλία
- Gipuzkoa, Sabadell και Valencia, Ισπανία
- Ηράκλειο, Ελλάδα
Για να το επιτύχει αυτό χρησιμοποιήθηκαν δεδομένα από τις κοόρτες γεννήσεων Born in Bradford, EDEN, το INMA Environment and Childhood Project και RHEA, αντίστοιχα. Η νέα μελέτη ανέλυσε την έκθεση των αστικών κατοικιών από την εγκυμοσύνη μέχρι την ηλικία των τριών ετών. Οι παράγοντες που αναλύθηκαν περιλαμβάνουν το δομημένο περιβάλλον (πυκνότητα δόμησης, εγγύτητα στα μέσα μαζικής μεταφοράς, πλούτος εγκαταστάσεων κ.λπ.), φυσικούς χώρους και ατμοσφαιρική ρύπανση από διοξείδιο του αζώτου (NO2) και λεπτά σωματίδια (PM2,5). Η γνωστική λειτουργία (λεκτικές και μη λεκτικές ικανότητες) και η κινητική λειτουργία (λεπτές και αδρές κινητικές λειτουργίες) αξιολογήθηκαν χρησιμοποιώντας επικυρωμένα τεστ όταν τα παιδιά ήταν τεσσάρων έως πέντε ετών.
Τα ευρήματα έδειξαν ότι η έκθεση σε ορισμένους σχεδιαστικούς παράγοντες δομημένου περιβάλλοντος, φυσικούς χώρους και ατμοσφαιρική ρύπανση συσχετίστηκε με τη γνωστική και κινητική λειτουργία των παιδιών στην ηλικία των πέντε ετών. Συγκεκριμένα, η μεγαλύτερη έκθεση στο πράσινο σε απόσταση 300 μέτρων από το σπίτι κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης συνδέθηκε με υψηλότερες λεκτικές ικανότητες. Αντίθετα, η μεγαλύτερη συνδεσιμότητα (πυκνότητα διασταυρώσεων δρόμων) και η ποικιλομορφία χρήσης γης κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης συσχετίστηκαν με χαμηλότερες λεκτικές ικανότητες.
«Από όσο γνωρίζουμε, αυτή είναι η πρώτη μελέτη που δείχνει τον αρνητικό αντίκτυπο ορισμένων παραγόντων του δομημένου περιβάλλοντος στις λεκτικές ικανότητες των παιδιών», σχολίασε η ερευνήτρια του ISGlobal, Anne-Claire Binter, επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης. «Σε προηγούμενες μελέτες, η ποικιλομορφία της χρήσης γης έχει συσχετιστεί με θετικές επιπτώσεις στην υγεία, επομένως απαιτούνται περισσότερες μελέτες για την ερμηνεία αυτών των αποτελεσμάτων», προσθέτει.
Αποτελέσματα και η σημασία τους
Όσον αφορά την ατμοσφαιρική ρύπανση, σύμφωνα με προηγούμενες έρευνες, η μεγαλύτερη έκθεση σε λεπτά σωματίδια κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης συσχετίστηκε με χαμηλότερες βαθμολογίες σε τεστ λεπτής κινητικής λειτουργίας. «Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, ο πλακούντας και ο αιματοεγκεφαλικός φραγμός, που προστατεύει τον εγκέφαλο και το νωτιαίο μυελό, είναι ακόμα ανώριμα αμυντικά συστήματα και παρέχουν μόνο μερική προστασία στο έμβρυο από περιβαλλοντικούς ρύπους», εξήγησε ο Binter. Η μελέτη επιβεβαίωσε επίσης τη μεσολαβητική επίδραση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στη συσχέτιση μεταξύ πρασίνου και λεκτικών δεξιοτήτων.
Με άλλα λόγια, τα φυσικά περιβάλλοντα θα μπορούσαν να έχουν ευεργετική επίδραση στη γνωστική ανάπτυξη μειώνοντας τις βλαβερές επιπτώσεις της ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Πέρα από τον αστικό χώρο πρασίνου – τα οφέλη για την υγεία του οποίου έχουν ήδη αποδειχθεί από προηγούμενες έρευνες, τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι πρέπει να λαμβάνονται υπόψη και άλλα αστικά χαρακτηριστικά κατά τη μελέτη περιβαλλοντικών εκθέσεων που μπορεί να επηρεάσουν τη γνωστική λειτουργία των παιδιών. Η υγεία του πληθυσμού–ιδιαίτερα των πιο ευάλωτων ομάδων, όπως τα παιδιά– πρέπει να αποτελεί τη βάση του πολεοδομικού σχεδιασμού.