Αντώνης Μανιτάκης Συνταγματολόγος: «Το κύριο και βασικό αυτής της πρότασης της κυβέρνησης είναι η εγκατάσταση παραρτημάτων αλλοδαπών πανεπιστημίων, κυρίως της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά και των χωρών που είναι στη Γενική Συμφωνία για το Εμπόριο Υπηρεσιών GATS. Αυτό δεν πιστεύω ότι θίγει ή παραβιάζει το άρθρο 16 με αυτή τη διατύπωση, διότι δεν μπορώ να δεχθώ ότι ερμηνεύοντας τη λέξη ίδρυση θα πρέπει να την ερμηνεύσω έτσι ώστε να απαγορεύει και τα παραρτήματα».
Με τη διατύπωση της παραπάνω νομικής άποψης, ο Αντώνης Μανιτάκης, ομότιμος καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου, μιλώντας στο Πρώτο Πρόγραμμα 91,6 και 105,8 και στην εκπομπή «Το GPS της Επικαιρότητας» με τον Θάνο Σιαφάκα, υποστήριξε πως έτσι ακριβώς όπως έχει παρουσιαστεί η διάταξη για την ίδρυση μη κρατικών πανεπιστημίων και με αυτή τη μορφή, σέβεται το Σύνταγμα. «Το Σύνταγμα λέει ρητά ότι απαγορεύεται η ίδρυση ιδιωτικών σχολών, δηλαδή η ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων. Από την ανακοίνωση της κυβέρνησης βγαίνει το συμπέρασμα ότι δεν επιτρέπεται η νέα ίδρυση, εξ υπαρχής νέων πανεπιστημίων» σημείωσε. Ο κ. Μανιτάκης επισήμανε πως υπάρχει ένα κενό το οποίο χρειάζεται διευκρίνιση και αυτό είναι το εξής. «Όταν λέει απαγορεύεται η ίδρυση, σημαίνει ότι απαγορεύονται και τα παραρτήματα; Επειδή λοιπόν ούτως ή άλλως υπάρχει μια ερμηνευτική απορία πάνω σε αυτό το θέμα, πρέπει να προσφύγω στις ερμηνείες του άρθρου αυτού. Εάν προσέξουν, θα δουν ότι η διάταξη αυτή του Συντάγματος είναι μια διάταξη περιοριστική της ακαδημαϊκής ελευθερίας που διακηρύσσεται ρητά στην πρώτη παράγραφο του ίδιου άρθρου, του άρθρου 16, ότι η ακαδημαϊκή ελευθερία είναι ελεύθερη. Δεύτερον, είμαστε στην Ευρωπαϊκή Ένωση τώρα και χρόνια. Οφείλουμε να σεβόμαστε το δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το οποίο ναι μεν δεν έχει υπέρτερη ισχύ και δεν καταργεί το Σύνταγμα, απλώς, όταν ερμηνεύουμε το Σύνταγμα για τις αρμοδιότητες που έχουν εκχωρηθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση, όπως είναι και αυτή, δηλαδή και η ακαδημαϊκή ελευθερία, όταν δεν υπάρχει επιφύλαξη του άρθρου – είπαμε προηγουμένως ότι το άρθρο αυτή τη στιγμή δεν έχει ρητή επιφύλαξη- τότε οφείλουμε να εφαρμόζουμε κατά προτεραιότητα το Σύνταγμα. Διότι, μπαίνοντας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, εκχωρήσαμε σαφείς αρμοδιότητες και γι’ αυτές τις αρμοδιότητες έχει προτεραιότητα, υπερισχύει το ευρωπαϊκό δίκαιο και οφείλουμε να το σεβόμαστε. Και πρόσφατα, πριν από μερικά χρόνια, υιοθετήθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση μια Χάρτα Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, στην οποία ρητά ορίζει ότι στην ακαδημαϊκή ελευθερία συμπεριλαμβάνεται και η ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων» ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Μανιτάκης. «Οφείλω, λοιπόν, αυτή τη διάταξη με τα εσωτερικά δεδομένα, επειδή είναι περιοριστική μιας γενικής ελευθερίας την οποία αναγνωρίζει το Σύνταγμα και το ευρωπαϊκό δίκαιο, να την ερμηνεύω συστατικά. Όταν λοιπόν έχω ένα κενό, όπως στην προκειμένη περίπτωση, προφανώς μπορώ να το ερμηνεύσω σε συμφωνία με το δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, χωρίς να θεωρήσω ότι παραβιάζω το άρθρο 16, το οποίο σε ό,τι αφορά την απαγορευτική του εντολή, που λέει ότι απαγορεύεται η ίδρυση πανεπιστημίων, εξακολουθεί να ισχύει και να παράγει τα έννομα αποτελέσματα» συμπλήρωσε ο καθηγητής.
Ο κ. Μανιτάκης εμφανίστηκε βέβαιος ότι η διάταξη θα προσβληθεί. «Στο Συμβούλιο της Επικρατείας θα γίνει προσφυγή και από οργανώσεις και από ιδιωτικά κολέγια, γιατί και αυτά έχουν ένα έννομο συμφέρον να το κάνουν αυτό το πράγμα» σημειώνοντας, ωστόσο, ότι το υπάρχον καθεστώς για τα ιδρύματα αυτά, δεν θίγεται. «Από το Συμβούλιο της Επικρατείας θα ζητήσουν αυτοί που θα προσφύγουν να αναστείλει προσωρινά την απόφαση. Με όλα τα δεδομένα που έχουμε, επειδή έχει συζητηθεί, επειδή έχει ωριμάσει, επειδή έχουν αναγνωριστεί τα κολέγια και η ισοτιμία των επαγγελματικών δικαιωμάτων, το πιο πιθανό θεωρώ εγώ και σε αυτό μάλλον αισιοδοξεί και η κυβέρνηση ότι το Συμβούλιο της Επικρατείας δεν θα τολμήσει να αναστείλει την εκτέλεση της σχετικής διάταξης του νόμου και θα ζητήσει να προσφύγει στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο που είναι αρμόδιο διότι προκύπτει θέμα ερμηνείας ή σχέσης του Συντάγματος με το ευρωπαϊκό δίκαιο. Εφόσον ανακύψει τέτοιο θέμα που θα ανακύψει οπωσδήποτε ,είναι υποχρεωμένο το Δικαστήριο να κάνει προδικαστικό ερώτημα στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, αλλά μπορούν και οι διάδικοι να προσφύγουν. Άρα, θα γίνει προσφυγή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο και θα αποφανθεί το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Αλλά να πω και κάτι ακόμα. Όταν υπάρχει η γνωμοδότηση του Βασίλη Σκουρή, που ήταν για δώδεκα χρόνια, έσπασε κάθε ρεκόρ, Πρόεδρος του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και μάλιστα υπερασπίστηκε την προτεραιότητα εφαρμογής του κοινοτικού δικαίου έναντι και του Συντάγματος, διότι είχαμε και το προηγούμενο με τον βασικό μέτοχο, δύσκολα μπορώ να φανταστώ ότι το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα θεωρήσει ότι δεν παραβιάζεται το ευρωπαϊκό δίκαιο με την απαγόρευση που προβλέπει το Σύνταγμα» ανέφερε ακόμ ο κ. Μανιτάκης. Σύμφωνα με όσα ανέφερε ο καθηγητής, κατά πάσα πιθανότητα το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο θα θεωρήσει ότι το ευρωπαϊκό δίκαιο υπερισχύει. «Όταν προκύψει θέμα συμβατότητας με το ευρωπαϊκό δίκαιο, προέχει να απαντήσει στο ερώτημα αν είναι συμβατή αυτή η ρύθμιση του νόμου που θα’ ρθει με το ευρωπαϊκό δίκαιο. Θα προσφύγει στο δικαστήριο και το Δικαστήριο θεωρώ πολύ πιθανό ότι θα πει, είναι συμβατή αυτή η πρόβλεψη του νόμου» εξήγησε.
Έχει παραβιαστεί ήδη το άρθρο 16 με τα 33 κολέγια
Ερωτηθείς πού οφείλεται η αντίδραση που προβάλλεται για το συγκεκριμένο ζήτημα στη χώρα μας, ο κ. Μανιτάκης δήλωσε πως υπάρχουν ακόμη ιδεοληψίες. «Δεν καταλαβαίνω, αυτή τη συζήτηση τη θεωρώ εξαντλημένη. Είναι δυνατόν τόσα χρόνια να συζητάμε αυτή τη διάταξη, για συγκεκριμένους ιστορικούς λόγους, που έχει παραβιαστεί από τα κολέγια; Τα 33 κολέγια που έχουμε, με την πλήρη αναγνώριση κι ισοτιμία των επαγγελματικών δικαιωμάτων, ουσιαστικά έρχεται σε σύγκρουση με το άρθρο 16. Έχει, θα έλεγα, παραβιαστεί το άρθρο 16 με τη νομολογία για τα κολέγια. Και το έχει αποδεχθεί αυτό το Συμβούλιο της Επικρατείας, ακριβώς γιατί εφάρμοσε το ευρωπαϊκό δίκαιο. Είμαστε στην Ευρωπαϊκή Ένωση και πρέπει να το σεβόμαστε».