Ανθρώπινα “έμβρυα”: Οι επιστήμονες ανέπτυξαν ανθρώπινες δομές που μοιάζουν με έμβρυα χωρίς να χρησιμοποιούν σπέρμα, ωάριο ή γονιμοποίηση, προσφέροντας ελπίδες για την έρευνα σχετικά με τις αποβολές και τις γενετικές ανωμαλίες, αλλά εγείροντας, επίσης, νέες ηθικές ανησυχίες. Νωρίτερα φέτος, διάφορα εργαστήρια σε όλον τον κόσμο δημοσίευσαν προ-τυπωμένες μελέτες που δεν είχαν αξιολογηθεί από ομοτίμους, περιγράφοντας την ανάπτυξη πρώιμων ανθρώπινων δομών που μοιάζουν με έμβρυα.
Αλλά τώρα η έρευνα μιας ομάδας δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature, το οποίο έχει αξιολογηθεί από ομοτίμους, περιγράφοντας πώς έπεισαν ανθρώπινα εμβρυϊκά βλαστικά κύτταρα να αυτοοργανωθούν σε ένα μοντέλο που μοιάζει με ένα πρώιμο έμβρυο. Η έρευνα χαιρετίστηκε από ορισμένους επιστήμονες ως μια “εντυπωσιακή” πρόοδος που θα μπορούσε να βοηθήσει να ξεκλειδώσουν μυστικά σχετικά με τα επισφαλή πρώιμα στάδια της εγκυμοσύνης, όταν η αποτυχία είναι πιο συχνή. Το έργο θα ανανεώσει, ωστόσο, τη συζήτηση σχετικά με την ανάγκη για σαφέστερους ηθικούς κανόνες σχετικά με την ανάπτυξη εργαστηριακών μοντέλων ανθρώπινων εμβρύων. Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον Παλαιστίνιο επιστήμονα Jacob Hanna στο Ινστιτούτο Weizmann στο Ισραήλ, αξιοποίησαν τη δύναμη των εμβρυϊκών βλαστικών κυττάρων, τα οποία μπορούν να γίνουν οποιοδήποτε είδος κυττάρου. Δημιούργησαν μοντέλα εμβρύων ηλικίας έως και 14 ημερών, που είναι το νόμιμο όριο για την εργαστηριακή έρευνα σε ανθρώπινα έμβρυα σε πολλές χώρες, και το σημείο στο οποίο αρχίζουν να αναπτύσσονται όργανα όπως ο εγκέφαλος. Οι ερευνητές λένε ότι το έργο τους διαφέρει από εκείνο άλλων ομάδων επειδή χρησιμοποιεί χημικά και όχι γενετικά τροποποιημένα εμβρυϊκά βλαστικά κύτταρα και παράγει μοντέλα που μοιάζουν περισσότερο με πραγματικά ανθρώπινα έμβρυα, με πλήρη κρόκο και αμνιακή κοιλότητα. Αυτές οι ομοιότητες θα μπορούσαν να καταστήσουν τα μοντέλα πιο χρήσιμα για την έρευνα σε καταστάσεις όπως η αποβολή, οι γενετικές ανωμαλίες και η υπογονιμότητα, δήλωσε ο James Briscoe του βρετανικού Ινστιτούτου Francis Crick. Το μοντέλο “φαίνεται να παράγει όλους τους διαφορετικούς τύπους κυττάρων που σχηματίζουν ιστούς σε αυτό το πρώιμο στάδιο της ανάπτυξης”, δήλωσε ο Briscoe, επικεφαλής της κύριας ομάδας και αναπληρωτής διευθυντής έρευνας στο φιλανθρωπικό ίδρυμα βιοϊατρικής έρευνας. Η έρευνα “είναι ένα βήμα προς το άνοιγμα ενός παραθύρου στην περίοδο της ανθρώπινης ανάπτυξης όπου πολλές εγκυμοσύνες αποτυγχάνουν και η οποία ήταν πραγματικά δύσκολο να μελετηθεί μέχρι τώρα”.
Τόσο οι ερευνητές όσο και οι επιστήμονες που δεν συμμετείχαν στο έργο τόνισαν ότι τα μοντέλα δεν πρέπει να θεωρούνται ανθρώπινα έμβρυα. Η δομή τους “μοιάζει σε μεγάλο βαθμό, αλλά (δεν) είναι πανομοιότυπη με την κατάσταση εντός της μήτρας”, σημειώνεται στην έρευνα. Το ποσοστό επιτυχίας στη δημιουργία των μοντέλων ήταν επίσης χαμηλό, με τα βλαστικά κύτταρα να οργανώνονται σωστά μόνο σε ένα μικρό ποσοστό των περιπτώσεων. Παρόλα αυτά, “σε αντίθεση με παρόμοιες μελέτες που δημοσιεύθηκαν νωρίτερα φέτος, αυτές οι δομές που μοιάζουν με έμβρυα περιείχαν τους περισσότερους από τους τύπους κυττάρων που βρίσκονται στα αναπτυσσόμενα έμβρυα”, δήλωσε ο Darius Widera, ειδικός στη βιολογία των βλαστικών κυττάρων στο βρετανικό Πανεπιστήμιο του Ρέντινγκ. Η έρευνα και άλλες πρόσφατες εργασίες δείχνουν “ότι τα μοντέλα των ανθρώπινων εμβρύων γίνονται όλο και πιο εξελιγμένα και πιο κοντά στα γεγονότα που συμβαίνουν κατά τη διάρκεια της φυσιολογικής ανάπτυξης”. Αυτό αναδεικνύει “ότι ένα ισχυρό ρυθμιστικό πλαίσιο είναι περισσότερο αναγκαίο από ποτέ”, πρόσθεσε. Στη Βρετανία, το Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ έχει αρχίσει να αναπτύσσει το πρώτο πλαίσιο διακυβέρνησης της χώρας για μοντέλα ανθρώπινων εμβρύων που βασίζονται σε βλαστικά κύτταρα. Η βρετανική νομοθεσία απαγορεύει την καλλιέργεια ανθρώπινων εμβρύων σε εργαστήρια πέραν των 14 ημερών, αλλά επειδή οι δομές που προέρχονται από βλαστικά κύτταρα διαμορφώνονται τεχνητά, δεν καλύπτονται ρητά από τους υφιστάμενους κανονισμούς. Παρόλα αυτά, οι περισσότεροι ερευνητές έχουν υιοθετήσει εθελοντικά όρια για τις εργασίες τους σε αυτό το στάδιο. Η έρευνα του Ινστιτούτου Weizmann δεν ανέπτυξε τα μοντέλα της πέραν των 14 ημερών και δεν περιλαμβάνει τη μεταφορά των μοντέλων σε ανθρώπινη ή ζωική μήτρα.
