Σε μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Oncotarget, ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Ουψάλα δείχνουν πώς η πρωτεΐνη ΕΖΗ2 επηρεάζει την ανάπτυξη του πολλαπλού μυελώματος, και ότι η αναστολή της ΕΖΗ2 θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως μια νέα στρατηγική για την θεραπεία της νόσου. Προς το παρόν δεν υπάρχουν διαθέσιμες θεραπείες για το πολλαπλούν μυέλωμα και αυτό αποτελεί πρόκληση.
Το πολλαπλούν μυέλωμα είναι ένας τύπος αιματολογικού καρκίνου όπου τα κύτταρα του ανοσοποιητικού αναπτύσσονται ανεξέλεγκτα στο μυελό των οστών. Οι τρέχουσες θεραπείες μπορεί να παρατείνουν την επιβίωση των ασθενών με πολλαπλούν μυέλωμα, αλλά η νόσος παραμένει ανίατη. Προκειμένου να αναπτυχθούν νέες στρατηγικές θεραπείας είναι απαραίτητη η αύξησης της γνώση για τις γενετικές αλλοιώσεις που προκαλούν το πολλαπλούν μυέλωμα.
Ερευνητές στο Πανεπιστήμιο της Ουψάλα έχουν δείξει ότι ανώμαλες χημικές τροποποιήσεις των πρωτεϊνών (ιστόνες) που σχετίζονται με το DNA και που ρυθμίζουν τα πρότυπα έκφρασης των γονιδίων μπορεί να αποτελούν τον ενωτικό υποκείμενο μηχανισμό για την ανάπτυξη του πολλαπλού μυελώματος. Οι ερευνητές μελέτησαν την πρωτεΐνη-ένζυμο των ιστόνών ΕΖΗ2, η οποία εμπλέκεται στη χημική τροποποίηση των ιστονών, και αν με αναστολή ειδικά της ΕΖΗ2 θα μπορούσαν να μειώσουν την επιβίωση των νεοπλασματικών κυττάρων. Η ερευνητική ομάδα, με επικεφαλής την καθηγήτρια Helena Jernberg Wiklund στο Τμήμα Ανοσολογίας, Γενετικής και Παθολογίας, έχει εντοπίσει ένα νέο μηχανισμό που θα μπορούσε να εξηγήσει την προώθηση του ρόλο της ΕΖΗ2 στο πολλαπλούν μυέλωμα. Οι ερευνητές ανέλυσαν τη δραστηριότητα ενός μεγάλου αριθμού γονιδίων σε νεοπλασματικά κύτταρα τα οποία είχαν υποβληθεί σε θεραπεία με έναν αναστολέα ΕΖΗ2 (τον UNC1999) και βρήκαν τέσσερα σημαντικά ογκογονίδια με χαμηλότερη δραστηριότητα (τα IRF-4, XBP-1, BLIMP-1 και c-MYC).
«Ο ρόλος των ογκογονιδίων στην ανάπτυξη του καρκίνου είναι να ενισχύουν την επιβίωση των καρκινικών κυττάρου, τα οποία αντί να υποβάλλονται σε κυτταρικό θάνατο, όπως γίνεται συνήθως όταν ένα κύτταρο δεν λειτουργεί σωστά, συνεχίζουν να διαιρούνται και να πολλαπλασιάζονται. Στη μελέτη μας προσδιορίσαμε τέσσερα ογκογονίδια που έδειξαν χαμηλότερη δραστικότητα σε κύτταρα επεξεργασμένα με τον αναστολέα ΕΖΗ2 σε σύγκριση με κύτταρα ομάδας ελέγχου. Και τα τέσσερα γονίδια είχαν προηγουμένως αποδειχθεί ότι σχετίζονται με την ανάπτυξη του πολλαπλού μυελώματος. Αυτό επιβεβαιώνει προηγούμενα ευρήματα μας, ότι η αναστολή της ΕΖΗ2 θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως μέσο για τη θεραπεία του πολλαπλού μυελώματος », λέει η Έλενα Jernberg Wiklund. Αλλά οι ερευνητές προβληματίζονται από το γεγονός ότι η αναστολή της ΕΖΗ2 θα μπορούσε να μειώσει τη δράση των ογκογονιδίων.
Η χημική τροποποίηση των ιστονών που επιτελείται από την ΕΖΗ2 οδηγεί σε χαμηλότερη δραστικότητα των επηρεασμένων γονιδίων. «Η απάντηση είναι ότι υπάρχουν και άλλοι γενετικοί παράγοντες που εμπλέκονται, που ονομάζεται microRNAs. Στα κύτταρα που χορηγήθηκε αναστολέας ΕΖΗ2 βρήκαμε δύο γονίδια microRNA με αυξημένη δραστηριότητα και πιστεύουμε ότι τα ογκογονίδια ρυθμίζονται από αυτά τα microRNAs. Αυτό που συμβαίνει τότε είναι ότι όταν αναστέλλεται η ΕΖΗ2 υπάρχει μειωμένη τροποποίηση ιστόνης στα γονίδια microRNA. Αυτό οδηγεί σε αυξημένη σύνθεση των microRNAs, τα οποία με τη σειρά τους μειώνουν τη δραστηριότητα των ογκογονιδίων. Αυτός είναι ένας εντελώς νέος μηχανισμός δράσης της ΕΖΗ2 », αναφέρει η Helena Jernberg Wiklund.