Tροφική δηλητηρίαση είναι τα λοιμώδη νοσήματα που μεταδίδονται διαμέσου της τροφής και αποτελούν μια από τις πιο κοινές παθολογικές καταστάσεις σε όλο τον κόσμο. Προκαλούνται από ποικίλα βακτηρίδια, ιούς και παράσιτα που είτε υπάρχουν ήδη στα τρόφιμα κατά την παραγωγή τους, είτε τα μολύνουν κατά την παρασκευή ή τη συντήρησή τους. Μεταξύ των συνηθισμένων παθογόνων περιλαμβάνονται τo κολοβακτηρίδιο, η σαλμονέλα, ο σταφυλόκοκκος η λιστέρια, η σιγγέλλα διάφορα είδη κλωστριδίων και βίμπριο. Από παράσιτα, συνήθεις ύποπτοι είναι η γκάρντια και το κρυπτοσορίδιο. Οι μικροοργανισμοί μπορούν να μολύνουν μια μεγάλη ποικιλία τροφίμων: κρέας και πουλερικά, γάλα και γαλακτομικά, αυγά, σοκολάτες, ψάρια, νερό, χυμούς και άλλα. Τα θαλασσινά μπορούν να προσβληθούν από κάποια λιστέρια, βίμπριο ή σαλμονέλα. Ειδικά τα μύδια και άλλα οστρακοειδή μπορούν να μολυνθούν και από τον ιό της ηπατίτιδας Α.
Συμπτώματα και αντιμετώπιση
Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν ναυτία, έμετος, διάρροια και κοιλιακά άλγη ενώ επιπλέον μπορεί να εμφανιστούν αιμορραγικές προσμίξεις στις διαρροϊκές κενώσεις, πονοκέφαλος, πυρετός, αίσθημα αδυναμίας και αρθραλγίες. Τα παραπάνω συμπτώματα μπορούν να εμφανιστούν εντός 30 λεπτών από τη κατανάλωση της επιμολυσμένης τροφής αλλά συνήθως απαιτούνται μερικές ημέρες ή και εβδομάδες. Τα ενοχλήματα διαρκούν μία ή δύο ημέρες αλλά μπορούν να φτάσουν και τις 10.
Ποια είναι η πρόληψη;
Η πλειονότητα των τροφικών δηλητηριάσεων μπορεί να προληφθεί λαμβάνοντας κάποια απλά μέτρα:
Κατά την αγορά
Όταν ψωνίζετε στο σούπερ μάρκετ, βάλτε στο καλάθι σας πρώτα τα προϊόντα που δεν αλλοιώνονται (καλλυντικά, κονσέρβες, ζυμαρικά κλπ.) και στο τέλος τα ευπαθή όπως γάλα, κρέατα, κατεψυγμένα κλπ. Ελέγχετε πάντοτε τις ημερομηνίες παραγωγής και λήξεως και αν έχετε οποιαδήποτε αμφιβολία για το προϊόν λόγω εμφάνισης ή οσμής αποφύγετέ το.
Ειδικά για τα κατεψυγμένα τρόφιμα προσέξτε αν έχουν σχηματιστεί κρύσταλλοι πάγου καθώς ίσως έχουν προηγουμένως αποψυχθεί ενώ αν είναι αφυδατωμένα δεν είναι φρέσκα. Αποφεύγετε τα νωπά τυριά από μη παστεριωμένο γάλα – κινδυνεύετε μεταξύ των άλλων και από μελιταίο πυρετό. Τέλος, βεβαιωθείτε ότι τα κονσερβοποιημένα τρόφιμα δεν φέρουν παραμορφώσεις στο κυτίο.
Στην κουζίνα
Πρώτο και βασικότερο μέλημα στην κουζίνα είναι η καθαριότητα. Πρέπει να πλένουμε συχνά τα χέρια μας, ιδίως αφού χειριστούμε νωπά κρέατα. Το ίδιο ισχύει και για τα σκεύη, τα πιάτα και το ξύλο κοπής που χρησιμοποιούμε, καθώς διαμέσου αυτών μπορούν να μολυνθούν άλλα τρόφιμα που θα καταναλωθούν νωπά (πχ φρούτα και λαχανικά) ή και το ίδιο το κρέας αφού ψηθεί. Ο δε πάγκος μπορεί να απολυμαίνεται με αραιό διάλυμα χλωρίου. Κρέατα και αυγά θα πρέπει να ψήνονται καλά, ιδίως ο κιμάς. Φρούτα και λαχανικά πρέπει να πλένονται προσεκτικά κάτω από τρεχούμενο νερό αλλά δεν απαιτείται η χρήση σαπουνιού ή απορρυπαντικού.
Ως γενικό κανόνα, να θυμάστε ότι τα παγωμένα τρόφιμα πρέπει να διατηρούνται παγωμένα και τα ζεστά πάντοτε ζεστά. Με άλλα λόγια, τα είδη του ψυγείου πρέπει γρήγορα να μπαίνουν κατάλληλα συσκευασμένα στο ψυγείο που έχει ρυθμιστεί στους 5 βαθμούς Κελσίου ή στην κατάψυξη στους -18. Τα ψημένα τρόφιμα πρέπει να καταναλώνονται εντός δύο ωρών ή να μπαίνουν στο ψυγείο, ιδίως κατά το θερμό ελληνικό καλοκαίρι.