Κλιματική Αλλαγή: Το Διεθνές Κέντρο Πατάτας προβλέπει πτώση 32 % στις συγκομιδές πατάτας και γλυκοπατάτας έως το 2060 λόγω της κλιματικής αλλαγής. Από ένα μπολ με ρύζι μέχρι ένα φλιτζάνι καφέ, οι ειδικοί λένε ότι τα τρόφιμα που θεωρούμε δεδομένα θα μπορούσαν να γίνουν πολύ πιο σπάνια, αν δεν τα κάνουμε ανθεκτικά στην κλιματική αλλαγή. Για περισσότερα από 10.000 χρόνια, οι άνθρωποι χρησιμοποιούν εκλεκτική αναπαραγωγή για να προσαρμόσουν τα φρούτα και τα λαχανικά σε συγκεκριμένες συνθήκες ανάπτυξης που σήμερα αλλάζουν με ανησυχητικό ρυθμό.
Η επιστήμη αναζητά αρχαία φυτά για να σώσει αγαπημένα τρόφιμα
Για την επανεισαγωγή της γενετικής ποικιλότητας των φυτών οι επιστήμονες αναζητούν τους αρχαίους προγόνους των εξημερωμένων καλλιεργειών – Και η ίδια εκτροφή που έχει κάνει τις καλλιέργειες κερδοφόρες τις έχει κάνει επίσης ευάλωτες στην άνοδο της θερμοκρασίας, την ξηρασία, τις έντονες βροχοπτώσεις, τις νέες πληγές ή τις πληγές των εντόμων. “Όταν επιλέγετε” για τα καλύτερα “χαρακτηριστικά (όπως υψηλότερες αποδόσεις), χάνετε ορισμένους τύπους γονιδίων”, δήλωσε στο AFP ο Benjamin Kilian, επικεφαλής του έργου για το Crop Wild Relatives Project στο Crop Trust.
«Χάσαμε τη γενετική ποικιλομορφία κατά την ιστορία της εξημέρωσης … επομένως η δυνατότητα των ελίτ καλλιεργειών να προσαρμοστούν περαιτέρω στο μέλλον – στην κλιματική αλλαγή και άλλες προκλήσεις – είναι περιορισμένη».
Το ρύζι, η σημαντικότερη βασική καλλιέργεια στον κόσμο, συμβάλλει μαζικά στην υπερθέρμανση του πλανήτη απελευθερώνοντας μεθάνιο καθώς καλλιεργείται. –
Η απάντηση, λένε οι επιστήμονες, μπορεί να είναι η επανεισαγωγή αυτής της γενετικής ποικιλομορφίας επιστρέφοντας στους άγριους προγόνους των εξημερωμένων καλλιεργειών. – αγροτικές εκτάσεις που εξαφανίζονται – Σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύθηκε τον Μάιο, η υπερθέρμανση του πλανήτη κινδυνεύει να μετατοπίσει σχεδόν το ένα τρίτο της αγροτικής παραγωγής εκτός του ιδανικού κλίματος για καλλιέργεια.
Το Διεθνές Κέντρο Πατάτας προβλέπει πτώση 32 % στις συγκομιδές πατάτας και γλυκοπατάτας έως το 2060 λόγω της κλιματικής αλλαγής, ενώ ορισμένες εκτιμήσεις λένε ότι οι καλλιεργητές καφέ θα χάσουν τα μισά από τα προσαρμοσμένα εδάφη πριν από το 2050.
Το ρύζι, η σημαντικότερη βασική καλλιέργεια στον κόσμο, συμβάλλει μαζικά στην υπερθέρμανση του πλανήτη απελευθερώνοντας μεθάνιο καθώς καλλιεργείται. Απειλείται επίσης από την άνοδο της θάλασσας που θα μπορούσε να βάλει πολύ αλάτι στο νερό που πλημμυρίζει ορυζώνες.
Οι παλαιότερες μορφές αυτών των καλλιεργειών μπορεί να είχαν αντίσταση στο αλμυρό νερό ή σε υψηλές θερμοκρασίες που είχαν κωδικοποιηθεί στα γονίδιά τους – και για να τα πάρουν πίσω, οι ειδικοί αναζητούν τους προγόνους τους στη φύση. “Θα χρειαστεί να χρησιμοποιήσουμε όσο περισσότερη βιοποικιλότητα μπορούμε … γιατί μειώνει τους κινδύνους, παρέχει επιλογές”, λέει η ειδικός στη γεωργία Marleni Ramirez της Biodiversity International.
Ένας πιθανός πόρος είναι οι τράπεζες γονιδίων, όπως η τράπεζα σπόρων Kew Millennium Seed, η οποία έχει σχεδόν 40.000 είδη άγριων φυτών. “Αλλά δεν είναι όλοι οι άγριοι συγγενείς στις τράπεζες γονιδίων”, λέει ο Kilian.
Αντ ‘αυτού, λέει ότι εξαρτάται από ειδικούς βοτανολόγους να αναλάβουν μια χρονοβόρα αναζήτηση σε όλη την άγρια φύση, η επιτυχία των οποίων μπορεί μερικές φορές να βασιστεί στην τύχη.
Αγώνας ενάντια στον χρόνο
Μεταξύ 2013 και 2018, το Global Crop Diversity Trust συγκέντρωσε περισσότερα από 4.600 δείγματα από 371 άγρια ξαδέρφια 28 καλλιεργειών προτεραιότητας, όπως σιτάρι, ρύζι, γλυκοπατάτες, μπανάνες και μήλα. Ο βοτανολόγος Aaron Davis εργάζεται στο Kew Royal Botanic Gardens που συνεργάζεται με την Crop Trust. Με τους συναδέλφους του ανακάλυψε ένα άγριο είδος καφέ στη Σιέρα Λεόνε που είναι πιο ανθεκτικό στην κλιματική αλλαγή από την ευρέως συγκομισμένη αραβική. Και λέει ότι το βρήκαν στην ώρα τους. “Αν είχαμε πάει στη Σιέρα Λεόνε σε 10 χρόνια, πιθανότατα θα είχε εξαφανιστεί”, λέει ο Davis.
«Από τα 124 είδη καφέ, το 60 % απειλείται με εξαφάνιση, συμπεριλαμβανομένων αυτών που θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε για την αναπαραγωγή νέων ανθεκτικών καφέδων». Ορισμένες εκτιμήσεις λένε ότι οι καλλιεργητές καφέ θα χάσουν τα μισά προσαρμοσμένα εδάφη πριν από το 2050 λόγω της κλιματικής αλλαγής που θα κάνει ένα φλιτζάνι καφέ πολύ πιο σπάνιο.
Σε μια έρευνα σε τέσσερις χώρες της Κεντρικής Αμερικής, ένα στα τέσσερα φυτά που αναλύθηκαν απειλήθηκε με εξαφάνιση, συμπεριλαμβανομένων 70 άγριων ειδών που συνδέονται με μεγάλες καλλιεργούμενες καλλιέργειες όπως το καλαμπόκι και η κολοκύθα.
Και ο αγώνας δεν τελειώνει μόλις συγκομιστούν. Τα άγρια φυτά μπορεί να μην είναι προσαρμοσμένα στη γεωργία μεγάλης κλίμακας και η δημιουργία νέων ποικιλιών μπορεί να διαρκέσει χρόνια ή και δεκαετίες-ίσως πολύ καιρό για να δώσει μια απάντηση σε μια επικείμενη τροφική κρίση. Αντ΄ αυτού, λένε οι ειδικοί, ίσως χρειαστεί να βρούμε έναν τρόπο να ζούμε χωρίς ορισμένα βασικά.
Σύμφωνα με τον Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕ, ενώ ο πλανήτης φιλοξενεί περίπου 50.000 βρώσιμα φυτά, μόνο τρία από αυτά – ρύζι, καλαμπόκι και σιτάρι – παρέχουν το 60 % της παγκόσμιας ενεργειακής πρόσληψης τροφής. Η εξαφάνισή τους θα μπορούσε να αφήσει δισεκατομμύρια να αναρωτιούνται τι να φάνε και εκατομμύρια αγρότες να αναζητούν έναν νέο τρόπο επιβίωσης.