Μια νέα μελέτη με επικεφαλής το Πανεπιστήμιο Tufts διαπίστωσε ότι η καλλιέργεια φυκιών θα μπορούσε να βοηθήσει στην άμβλυνση της πείνας και του υποσιτισμού, ενώ παράλληλα επιβραδύνει την κλιματική αλλαγή. Επιπλέον, οι ειδικοί αναφέρουν ότι η παραγωγή και η πώληση φυκιών θα μπορούσε να ενισχύσει τα εισοδήματα των αγροτών σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος, ιδιαίτερα σε παράκτιες περιοχές στην Αφρική και τη Νοτιοανατολική Ασία.
Δεδομένου ότι η καλλιέργεια φυκιών δεν απαιτεί γη, γλυκό νερό ή χημικά λιπάσματα, είναι μια πολύ πιο βιώσιμη εναλλακτική λύση για την εκτροφή ζώων και θα μπορούσε να γίνει ιδιαίτερα κερδοφόρα καθώς οι απαιτήσεις για προϊόντα φυκιών πλούσια σε θρεπτικά συστατικά αυξάνονται σε όλο τον κόσμο. Τέτοια κέρδη θα αύξαναν την αγοραστική δύναμη για τα νοικοκυριά και τις κοινότητες που το παράγουν, το επεξεργάζονται, το συσκευάζουν και το εξάγουν, κάτι που με τη σειρά του θα μπορούσε να οδηγήσει σε πιο υγιεινές δίαιτες παγκοσμίως.
«Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα της επισιτιστικής ανασφάλειας στα LMICs είναι η μη οικονομικά προσιτή υγιεινή διατροφή», δήλωσε ο επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης Patrick Webb, καθηγητής Επιστήμης Διατροφής στο Tufts. «Υπάρχουν περίπου 3,5 δισεκατομμύρια άνθρωποι στον κόσμο που δεν μπορούν να αντέξουν οικονομικά μια υγιεινή διατροφή ακόμα κι αν επιλέγουν τοπικά τρόφιμα σε τοπικές τιμές. Για πολλούς από αυτούς τους ανθρώπους, η καλλιέργεια και η πώληση φυκιών θα οδηγούσε σε υψηλότερα εισοδήματα και βελτιωμένη διατροφή μέσω αγορών στην αγορά».
Απλές τεχνικές
Ιστορικά, τα φύκια καλλιεργούνται σε μέρη της Ασίας εδώ και αιώνες, χρησιμοποιώντας απλές τεχνικές. Για παράδειγμα, οι αγρότες προσαρτούν μακριές γραμμές σχοινιού στις ρίζες των φυκιών, οι οποίες βοηθούν στη θρέψη του φυτού απορροφώντας θρεπτικά συστατικά από το νερό. Περίπου δύο μήνες μετά μαζεύουν τα φύκια με το χέρι και τα αφήνουν να στεγνώσουν στον ήλιο. «Πολλά από αυτά που εξετάζουμε από την πλευρά της γεωργίας δεν αφορούν την εύρεση νέων καλλιεργειών ή διαφορετικών ειδών καλλιεργειών. Πρόκειται για αυτό που έχει ήδη αναπτυχθεί και θα μπορούσε να κλιμακωθεί οικονομικά», εξήγησε ο Webb.
Χαμηλό αποτύπωμα άνθρακα
Εκτός από το ότι είναι σχετικά εύκολο στην καλλιέργεια, τα φύκια έχουν πολύ χαμηλό αποτύπωμα άνθρακα και θα μπορούσαν ακόμη και να βοηθήσουν στη μείωση των επιπέδων άνθρακα του ωκεανού. Αν και λίγα είναι ακόμη γνωστά για το πόσο διοξείδιο του άνθρακα απελευθερώνουν τα φύκια κατά τη συγκομιδή, τα πολυετή αγροκτήματα καφέ φυκιών βρέθηκαν να απορροφούν έως και δέκα τόνους CO2 ανά εκτάριο επιφάνειας της θάλασσας κάθε χρόνο. Επιπλέον, όταν προστίθενται στις ζωοτροφές, τα φύκια θα μπορούσαν να βοηθήσουν σημαντικά στη μείωση των εκπομπών μεθανίου.
«Εκτός και αν έχουμε σημαντική αύξηση της θερμοκρασίας των ωκεανών, η καλλιέργεια φυκιών προσφέρει έναν τρόπο που δεν είναι απλώς φιλικός προς το κλίμα, αλλά και ανθεκτικός στο κλίμα», είπε ο Webb. «Δεν ξέρουμε πόσο σύντομα ο κλάδος θα αρχίσει να βιώνει τις αρνητικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, αλλά το δυναμικό φαίνεται καλό. Με την καλλιέργεια φυκιών, δεν πρόκειται να επιταχύνει αυτές τις αρνητικές επιπτώσεις. Ενώ η κοπή δέντρων και η προσθήκη περισσότερων ζώων σίγουρα θα έκανε».
Προκλήσεις της εκτροφής φυκιών
Δυστυχώς, υπάρχουν πολλές προκλήσεις για την παραγωγή και την επεξεργασία φυκιών. Δεδομένου ότι τα νερά των ωκεανών γίνονται όλο και πιο όξινα λόγω της κλιματικής αλλαγής, η καλλιέργεια υγιών, βρώσιμων φυκιών σε τέτοιες συνθήκες δεν είναι εύκολη. Επιπλέον, η κύρια αξία των φυκιών ως εξαγωγή έγκειται σε ορισμένα από τα εκχυλίσματά τους ως συστατικά για άλλα προϊόντα, παρά ως λαχανικό που πρέπει να καταναλωθεί ολόκληρο.
Πολλά LMIC δεν έχουν ακόμη την κατάλληλη υποδομή για την αποτελεσματική επεξεργασία, δοκιμή και ρύθμιση τελικά προσγειωθεί στα πιάτα των καταναλωτών. «Τα βήματα που έγιναν μεταξύ του αγροκτήματος και του πιρουνιού, σε αυτά πρέπει να εστιάσουμε», υποστήριξε ο Webb. «Πρέπει να συνεργαστούμε πιο στενά με τις κυβερνήσεις και τον ιδιωτικό τομέα για να καταλάβουμε πού βρίσκονται τα σημεία συμφόρησης και πώς να τα ξεπεράσουμε».
Απεριόριστες ευκαιρίες
Ωστόσο, εάν αυτά τα εμπόδια αντιμετωπιστούν επιτυχώς, οι ευκαιρίες της καλλιέργειας φυκιών είναι απεριόριστες. Η βιομηχανία έχει ήδη ανθίσει σε χώρες όπως η Ινδονησία, όπου η εποχική εργασία είναι πάντα διαθέσιμη και οι εκμεταλλεύσεις έχουν καταφέρει να επιτύχουν οικονομίες κλίμακας σε βιομηχανικό επίπεδο. Η χώρα είναι πλέον βασικός εξαγωγέας δύο ειδών φυκιών από τα οποία εξάγεται η καραγενάνη –ένα πηκτικό που βρίσκεται στα κρέατα και τα γάλατα ξηρών καρπών. «Υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί τύποι φυκιών και όλα απαιτούν κάπως διαφορετικό περιβάλλον για να αναπτυχθούν. Οι τεράστιες ακτές της Αφρικής και της Ασίας, δεν θα είναι όλες πρωταρχικά ακίνητα. Αλλά πολλά από αυτά θα είναι», είπε ο Webb.
Προκειμένου η καλλιέργεια φυκιών να επεκταθεί και να ανθίσει σε αυτές τις περιοχές, η κυβέρνηση θα πρέπει να δημιουργήσει κανονισμούς για την ασφάλεια των τροφίμων και να βοηθήσει στην προσέλκυση τοπικών και διεθνών επενδύσεων. «Το Υπουργείο Γεωργίας ή ακόμα και το Υπουργείο Αλιείας σε αυτές τις χώρες πιθανότατα δεν συζητούν ποτέ τα φύκια. Κι αν έκαναν; Ίσως ανακαλύψουν ένα χρυσωρυχείο», κατέληξε ο Γουέμπ. Η μελέτη δημοσιεύεται στο περιοδικό Global Food Security.