Το 20% των περιπτώσεων ημικρανίας οφείλονται σε δυσανοχή σε ορισμένα τρόφιμα, σύμφωνα με ερευνές . Υπολογίζεται ότι σήμερα 28 εκατομμύρια γυναίκες και 6 εκατομμύρια άνδρες στις Ηνωμένες Πολιτείες υποφέρουν από ημικρανίες και αυτός ο αριθμός ολοένα και αυξάνεται. Η μεγαλύτερη συχνότητα ημικρανιών παρατηρείται μεταξύ των ηλικιών 20 και 35 και συχνά σχετίζεται με θετικό οικογενειακό ιστορικό.
Οι ημικρανίες είναι ένα σύνδρομο αγγειακής προέλευσης που παρουσιάζεται ως επαναλαμβανόμενος σφυγμικός, παλμικός πόνος, συνήθως στο ένα ημισφαίριο της κεφαλής. Συναντώνται σε όλες τις εθνικότητες, φυλές και γεωγραφικές τοποθεσίες του κόσμού. Επίσης, μπορεί να εμφανιστούν για πρώτη φορά κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή με την έναρξη χρήσης αντισυλληπτικών. Επηρεάζουν συνήθως τα άτομα για μεγάλο χρονικό διάστημα της ζωής τους με αποτέλεσμα να έχουν σημαντικό κόστος υγείας.
Μορφές ημικρανίας:
Α) Ημικρανία χωρίς αύρα (κοινή ημικρανία): μονόπλευρη κεφαλαλγία που διαρκεί από 2 έως 72 ώρες. Επιδεινώνεται από τη φυσική δραστηριότητα και συνοδεύεται από ναυτία, εμετό, φωτοφοβία (υπερευαισθησία στο φως). Εντοπίζεται σε ποσοστό περίπου 85%.
Β) Κλασσική ημικρανία: συμπτώματα οπτικά που παρουσιάζονται 20 με 40 λεπτά προτού αρχίσει η κεφαλαλγία. Αφορά περίπου το 15% των ατόμων που πάσχουν από ημικρανία.
Γενικά, οι γυναίκες έχουν τρεις φορές μεγαλύτερες πιθανότητες να υποφέρουν από κάποιο τύπο ημικρανίας σε σχέση με τους άνδρες. Οι ημικρανίες αποτελούν ολοένα και πιο συχνό πρόβλημα και χαρακτηρίζονται από μεγάλο εύρος πιθανών αιτιολογικών παραγόντων (πολυπαραγοντικό σύνδρομο).
ΔΙΑΤΡΟΦΗ & ΗΜΙΚΡΑΝΙΕΣ :
Η δυσανοχή σε ορισμένα τρόφιμα (τροφικές ευαισθησίες), η ανεπάρκεια συγκεκριμένων θρεπτικών συστατικών, νευροενδοκρινικές διαταραχές και το στρες μπορούν να προκαλέσουν κρίσεις ημικρανίας. Υπολογίζεται ότι το 20% των περιπτώσεων ημικρανίας οφείλονται σε δυσανοχή σε ορισμένα τρόφιμα.
Τρόφιμα που περιέχουν ουσίες με αγγειοσυσπαστικές ιδιότητες, όπως τυραμίνη και φαινυλαλανίνη (μονοαμίνες), αλκοόλ, φαινολικά φλαβονοειδή μπορούν να δημιουργήσουν ημικρανίες όταν καταναλώνονται σε μεγάλες ποσότητες. Τέτοια τρόφιμα είναι το κόκκινο κρασί, η μπύρα, το τυρί, το γιαούρτι, το γάλα, η σοκολάτα και τα πρόσθετα τροφίμων όπως το γλουταμινικό μονονάτριο (συντηρητικό). Έχει βρεθεί ότι πολλά άτομα που πάσχουν από ημικρανίες έχουν σημαντικά χαμηλά επίπεδα ενός ενζύμου, της φαινυλσουλφοτρανσφεράσης αιμοπεταλίων, το οποίο φυσιολογικά απενεργοποιεί τις μονοαμίνες. Αποτέλεσμα είναι να υπάρχουν στους ασθενείς αυτούς υψηλές ποσότητες μονοαμινών, που αποτελούν τοξικά παραπροϊόντα για τον οργανισμό. Κατά συνέπεια, τα άτομα που είναι επιρρεπή στην εμφάνιση ημικρανιών οφείλουν να αποφεύγουν προληπτικά τα παραπάνω τρόφιμα.
Επιπλέον, η ανεπάρκεια ριβοφλαβίνης (βιταμίνη Β2) και του μαγνησίου (Mg) φαίνεται να σχετίζεται με την εμφάνιση ημικρανίας. Φυσιολογικά, η ριβοφλαβίνη ρυθμίζει αποτελεσματικά τον ενεργειακό μεταβολισμό των μιτοχονδρίων (κυτταρικά οργανίδια υπεύθυνα για την παραγωγή ενέργειας του κυττάρου), ο οποίος έχει διαταραχθεί σε άτομα που πάσχουν από ημικρανία. Συνεπώς, αν και υποστηρίζεται από λίγες μέχρι σήμερα κλινικές μελέτες, συστήνεται η προληπτική χορήγηση υψηλών δόσεων ριβοφλαβίνης (400 mg/ημέρα). Όσον αφορά στο μαγνήσιο, η δράση του μεταξύ άλλων, περιλαμβάνει την εξουδετέρωση αγγειοσπασμού, την αναστολή συσσώρευσης αιμοπεταλίων και τον περιορισμό σχηματισμού φλεγμονωδών ουσιών, φαινόμενα που σχετίζονται με την παθογένεια της ημικρανίας. Έτσι, συνίσταται η προληπτική χορήγηση μαγνησίου (600 mg/ημέρα) σε άτομα που εμφανίζουν ημικρανίες, με σκοπό την αποτροπή των παραπάνω φαινομένων.
Ορισμένα βότανα, όπως το πύρεθρο, το ζιγγίβερι και το ginkgo, πολλοί υποστηρίζουν ότι είναι αποτελεσματικά για την πρόληψη και θεραπεία της ημικρανίας. Ωστόσο, θα πρέπει να λαμβάνονται με επιφύλαξη διότι μεγάλες κλινικές έρευνες δεν έχουν αποδείξει ότι είναι ασφαλή. Μάλιστα, η χρήση τους από παιδιά, έγκυες και θηλάζουσες πρέπει να θεωρείται απαγορευμένη.
Είναι χαρακτηριστικό ότι τρόφιμα που προκαλούν κρίσεις ημικρανίας σε ένα άτομο μπορεί να μην επιφέρουν κρίσεις σε κάποιο άλλο, ενώ τα όρια δυσανοχής τροφίμων μπορεί να ποικίλλουν από καιρό σε καιρό, ακόμη και στο ίδιο το άτομο. Γι’ αυτό το λόγο δεν ενδείκνυνται γενικές συστάσεις, όσον αφορά την καθολική αποφυγή τροφίμων. Αντίθετα, πρέπει να γίνεται αξιολόγηση και να καθορίζονται τα τρόφιμα που σχετίζονται με τις κρίσεις ημικρανίας στον κάθε άτομο ξεχωριστά, έτσι ώστε να αποφεύγεται η κατανάλωσή τους, ως μέσο προφύλαξης από τις κρίσεις αυτές. Σε αυτό το σημείο είναι σημαντικό ο διαιτολόγος – διατροφολόγος μπορεί να προσφέρει εναλλακτικές επιλογές τροφίμων, παρόμοιας διατροφικής αξίας με αυτά που αποφεύγονται, έτσι ώστε να διασφαλίζεται η επαρκής θερμιδική πρόσληψη και διατροφική κατάσταση του ασθενούς.
Με την συνεργασία του Δημήτρη Γρηγοράκη, Κλινικού Διαιτολόγου- Διατροφολόγου, ΜSc Επιστημονικός Διευθυντής Κέντρου Διαιτολογικής Υποστήριξης & Μεταβολικού Ελέγχου ΛΟΓΩ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ, Πρόεδρος Ελληνικής Διατροφολογικής Εταιρείας, www.logodiatrofis.gr.