Της Νικολέτας Ντάμπου
Μια «γροθιά» κατά του καπνίσματος έγιναν η Ελληνική Καρδιολογική Εταιρεία αλλά και η Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία καθώς και o Ιατρικός Σύλλογος Αθηνών στέλνoντας ένα ισχυρό μήνυμα για τον έλεγχο του καπνίσματος στην Ελλάδα , με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καπνίσματος σήμερα στις 31 Μαϊου.
Όλες οι πλευρές επισημαίνουν την ανάγκη παρέμβασης της Πολιτείας για τον έλεγχο του καπνίσματος στην Ελλάδα και την επιτακτική ανάγκη της εφαρμογής του αντικαπνιστικού νόμου ενώ υπερτονίζουν την σπουδαιότητα στο να μην υπάρχει καμία χαλάρωση και εφησυχασμός για την αντιμετώπιση του τεράστιου αυτού, παγκόσμιου ιατροκοινωνικού προβλήματος. Ενός προβλήματος που όπως διευκρινίζει η Ελληνική Καρδιολογική Εταιρεία κάθε χρόνο «δρέπει», άμεσα ή έμμεσα, δεκάδες εκατομμύρια ζωές διεθνώς, καθώς και χιλιάδες στη χώρα μας, και το οποίο, μάλιστα, αποδεικνύεται ιδιαίτερα κοστοβόρο ως προς την καταπολέμησή του στη σημερινή δύσκολη οικονομική συγκυρία. Ειδικότερα, από την πλευρά της η ΕΚΕ στο πλαίσιο της συνέντευξης Τύπου που παραχώρησε με αφορμή την Παγκόσμια Μέρα κατά του Καπνίσματος υπογραμμίζει «οι καπνιστές παθαίνουν 4-5 φορές συχνότερα οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου σε σχέση με τους μη καπνιστές. Σε προοπτική δεκαετίας, ο αντίστοιχος κίνδυνος είναι διπλάσιος στους καπνιστές άνω των 50 ετών και πενταπλάσιος στις ηλικίες κάτω των πενήντα. Οι καπνιστές έχουν τριπλάσιες πιθανότητες να μη φτάσουν τα 70 χρόνια σε σχέση με τους μη καπνιστές, η νικοτίνη προκαλεί εθισμό ίσο με εκείνο της ηρωίνης.
Παράλληλα, βαρύτατες είναι και οι επιπτώσεις του παθητικού καπνίσματος, καθώς η έκθεση στον καπνό του περιβάλλοντος έχει ως αποτέλεσμα ο παθητικός καπνιστής να εισπνέει πάνω από 4.000 χημικές ουσίες, από τις οποίες τουλάχιστον οι 250 είναι επιβλαβείς και οι περισσότερες από 50 καρκινογόνες». Σύμφωνα με τα στοιχεία που αφορούν στη χώρα μας η ΕΚΕ τονίζει ότι «το πρόβλημα είναι εξαιρετικά σημαντικό και στην Ελλάδα, καθώς έχουμε τα «πρωτεία» στην κατανάλωση τσιγάρων, ενώ η συχνότητά του εξακολουθεί να αυξάνεται, σε αντίθεση με τις άλλες Δυτικοευρωπαϊκές χώρες, στις οποίες βαίνει συνεχώς μειούμενη (μείωση σχεδόν κατά 50% τα τελευταία χρόνια). Στην πατρίδα μας το 51.2% των ανδρών, το 25.7% των γυναικών και το 38.2% του γενικού πληθυσμού είναι καπνιστές και, μάλιστα, στις πιο παραγωγικές ηλικίες (25- 44 ετών) το ποσοστό τους φθάνει το 64.2% στους άντρες, το 37.0% στις γυναίκες και το 50.7% στο γενικό πληθυσμό». Σύμφωνα με τον Συντονιστή Διευθυντή του Καρδιολογικού Τμήματος του Γ.Ν. Πειραιά «Τζάνειο» κ. Στέφανο Φούσα η Ελληνική Καρδιολογική Εταιρεία εδώ και αρκετά χρόνια αναλαμβάνει σε ετήσια βάση σημαντικές πρωτοβουλίες για τη μείωση της νοσηρότητας και θνητότητας από τα καρδιαγγειακά νοσήματα στον Ελληνικό πληθυσμό, καθώς και για την ευρύτερη πρόληψή τους και σημειώνει ότι οι πρωτοβουλίες αυτές το τελευταίο διάστημα έχουν ενταθεί με την Εταιρεία να έχει αποφασίσει να σταθεί έμπρακτα στο πλευρό της κοινωνίας και των πολιτών και να συμβάλλει με όλες της τις δυνάμεις στην πρόληψη υγείας. Μάλιστα στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων επισημάνθηκε η σπουδαιότητα της συνεργασίας των ιατρών, της πολιτείας, των ασθενών και του κοινού και γι’ αυτό η Ε.Κ.Ε. συμμετέχει στο Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα “STENT FOR LIFE”, το οποίο έχει στόχο να αυξήσει την πρόσβαση των ασθενών με οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου σε επεμβατικές θεραπείες που σώζουν ζωές και ελαττώνουν την καρδιακή ανεπάρκεια. Το Πρόγραμμα έχει θέσει τις παρακάτω προτεραιότητες: Συνέχιση της εκστρατείας ενημέρωσης του κοινού για τα συμπτώματα του οξέος εμφράγματος του μυοκαρδίου (ΟΕΜ) και τον τρόπο αντίδρασης των ασθενών μετά την αναγνώρισή τους καθώς και δημιουργία δικτύων αντιμετώπισης του εμφράγματος του μυοκαρδίου, με τη συνεργασία των νοσοκομείων με Επεμβατικό Τμήμα ή χωρίς, καθώς και της επείγουσας βοήθειας (ΕΚΑΒ). Επιπλέον, οργάνωση της προνοσοκομειακής διαχείρισης των ασθενών με οξύ στεφανιαίο σύνδρομο αφού στόχος αυτής της πρωτοβουλίας είναι η προνοσοκομειακή διάγνωση του εμφράγματος με ηλεκτροκαρδιογράφημα και η τηλεμεταφορά του στο νοσοκομείο που εφημερεύει. Με τον τρόπο αυτόν σημειώνουν στην ΕΚΕ θα παρακάμψουμε τις διάφορες καθυστερήσεις του συστήματος υγείας (κέντρα υγείας, ιατρεία, νοσοκομεία χωρίς δυνατότητα αγγειοπλαστικής), με σκοπό την έγκαιρη αντιμετώπιση αυτών των ασθενών.
Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία
Από την πλευρά της η Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία ζητά την παρέμβαση της Πολιτείας και ο επιστημονικός σχεδιασμός προγραμμάτων πρόληψης και διακοπής καπνίσματος. Παράλληλα, σε συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε παρουσιάστηκαν στοιχεία που καταδεικνύουν ότι η εφαρμογή βασικών πολιτικών κατά του καπνίσματος σε συνδυασμό με τον επιστημονικό σχεδιασμό και την υλοποίηση προγραμμάτων πρόληψης και διακοπής του καπνίσματος μπορούν, όχι μόνο να μειώσουν στη χώρα μας το υψηλό φορτίο νοσηρότητας και θνησιμότητας εξαιτίας του καπνίσματος, αλλά να αποτελέσουν και πυλώνα στήριξης της εθνικής οικονομίας. Όπως επισημαίνει η ΕΠΕ σύμφωνα με στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (Π.Ο.Υ.), το 12% των θανάτων των ενηλίκων ηλικίας άνω των 30 ετών συνδέεται με το κάπνισμα, ενώ οι θάνατοι που σχετίζονται με αυτό στο σύνολό τους, υπερβαίνουν τα 6 εκατ. ετησίως. Για το λόγο αυτό ετοιμάζεται νέα Ευρωπαϊκή Οδηγία για τη «μάχη» κατά του καπνίσματος
Με το ρυθμό αυτό, κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα, το κάπνισμα οδήγησε σε περίπου 100 εκατ. θανάτους, ενώ εάν η υφιστάμενη τάση συνεχιστεί, σύμφωνα με τις προβλέψεις του Π.Ο.Υ. ο αριθμός αυτός ενδέχεται να εκτοξευτεί σε 1 δισεκατομμύριο θανάτους για τον 21ο αιώνα. Το υψηλό φορτίο νοσηρότητας/θνησιμότητας του καπνίσματος, όπως αναμένεται, επιβαρύνει με σοβαρό κόστος τα συστήματα των χωρών αλλά και την κοινωνία εν γένει. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι στην Ευρωπαϊκή Ένωση οι οικονομικές συνέπειες (δαπάνες αιτιολογικώς σχετιζομένων νοσημάτων αλλά και απώλειες παραγωγικότητας λόγω νοσηρότητας) από το κάπνισμα εκτιμάται ότι ανέρχονται σε ποσοστό 1-1,5% του ΑΕΠ των χωρών – μελών της. Στο σημείο αυτό η Εταιρεία υποστηρίζει ότι στη χώρα μας, παρά τη σχετική βελτίωση τα τελευταία χρόνια όσον αφορά τον έλεγχο του καπνίσματος, η ανάληψη δραστικών πρωτοβουλιών και μέτρων με τη στήριξη της Πολιτείας παραμένει κομβικής σημασίας. Σύμφωνα με τα όσα έγιναν γνωστά «η Ε.Π.Ε., βάσει της διεθνούς αλλά και της εγχώριας εμπειρίας – η οποία διαθέτει πληθώρα λύσεων που μπορούν να προσαρμοστούν και να τεθούν σε εφαρμογή-, προτείνει βασικούς άξονες δράσης, προκειμένου η χώρα μας να πάψει να αποτελεί αρνητικό παράδειγμα στον τομέα της δραστηριοποίησης για τον έλεγχο του καπνίσματος. Συγκεκριμένα: Εφαρμογή του νόμου για την απαγόρευση του καπνίσματος χωρίς καμία εξαίρεση, Ενίσχυση της λειτουργίας των Ιατρείων Διακοπής Καπνίσματος, Ενημέρωση του κοινού για την ύπαρξη Ιατρείων Διακοπής Καπνίσματος, Πρόληψη καπνίσματος με εφαρμογή ενημερωτικών προγραμμάτων, Αποζημίωση των φαρμάκων για τη διακοπή του καπνίσματος, Νέα Ευρωπαϊκή Ντιρεκτίβα.
Τέλος, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ψήφισε νέες οδηγίες, οι οποίες τα επόμενα χρόνια θα πρέπει να ψηφιστούν από τα επιμέρους κοινοβούλια των Ευρωπαϊκών κρατών . Ο ΠΟΥ επίσης, πρότεινε στα κράτη μέλη να ψηφίσουν πρωτόκολλο για λαθρεμπόριο καπνού.