Μπορείτε να έχετε καλύτερο αποτέλεσμα από την προπόνησή σας εάν πιστεύετε ότι το πρόγραμμα εκπαίδευσης που ακολουθείτε έχει δημιουργηθεί ειδικά για εσάς, σύμφωνα με τον Kolbjørn Andreas Lindberg, ερευνητή στο Πανεπιστήμιο του Agder στη Νορβηγία. “Εάν πιστεύετε ότι το πρόγραμμα προπόνησης που ακολουθείτε έχει βελτιστοποιηθεί για εσάς, αυτό από μόνο του θα έχει αποτέλεσμα, ανεξάρτητα από το περιεχόμενο του προγράμματος. Είναι ακριβώς το ίδιο με το φαινόμενο εικονικού φαρμάκου που γνωρίζουμε από την ιατρική”, λέει ο Lindberg. Τα αποτελέσματα δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό Scientific Reports.
Έχετε πάρει ποτέ αναλγητικό για να ανακουφίσετε τον πονοκέφαλο που σφυροκοπάει, μόνο και μόνο για να νιώσετε καλύτερα ακόμη και πριν το χάπι έχει την ευκαιρία να δράσει; Τότε έχετε βιώσει το φαινόμενο εικονικού φαρμάκου. Το εικονικό φάρμακο είναι το όνομα για το κάπως περίεργο φαινόμενο που συμβαίνει όταν η φαρμακευτική αγωγή ή η θεραπεία λειτουργεί καλύτερα, εάν πιστεύετε ότι θα λειτουργήσει. «Το φαινόμενο του εικονικού φαρμάκου έχει μελετηθεί για περισσότερα από 70 χρόνια, αλλά η εξέταση του στο πλαίσιο της έρευνας για την άσκηση είναι νέα», λέει ο Lindberg.
Τα φάρμακα εικονικού φαρμάκου αποτελούν σημαντικό μέρος της κλινικής έρευνας. Στις λεγόμενες τυφλές δοκιμές, το ενεργό φάρμακο και το εικονικό φάρμακο χορηγούνται σε ασθενείς σύμφωνα με έναν κωδικό, επομένως ούτε οι ερευνητές ούτε τα υποκείμενα γνωρίζουν σε ποιον δόθηκε τι. Με αυτόν τον τρόπο, οι ερευνητές μπορούν να αξιολογήσουν αντικειμενικά την επίδραση του φαρμάκου. Σαράντα άτομα συμμετείχαν στη μελέτη του Lindberg και των συνεργατών του. Μετά από μια σειρά σωματικών εξετάσεων στο εργαστήριο, τους δόθηκαν σε όλους διαφορετικά προγράμματα προπόνησης.
Οι μισοί από τους συμμετέχοντες είπαν ότι το εκπαιδευτικό πρόγραμμα που έλαβαν είχε προσαρμοστεί ειδικά σε αυτούς με βάση τις δοκιμές που πραγματοποιήθηκαν. Αυτή ήταν η ομάδα παρέμβασης. Η άλλη μισή, η ομάδα ελέγχου, δεν έλαβε τέτοιο μήνυμα. Στους συμμετέχοντες δόθηκαν σε όλους προγράμματα προπόνησης που διέφεραν ως προς το βάρος και τον αριθμό των επαναλήψεων, αλλά κατά μέσο όρο τα προγράμματα των δύο ομάδων ήταν παρόμοια. Μετά την ολοκλήρωση των οκτώ έως 10 εβδομάδων εκπαίδευσης, οι συμμετέχοντες δοκιμάστηκαν ξανά στο εργαστήριο.
“Αποδείχθηκε ότι όσοι νόμιζαν ότι είχαν λάβει ένα ατομικά προσαρμοσμένο πρόγραμμα εκπαίδευσης είχαν καλύτερα αποτελέσματα κατά μέσο όρο από την ομάδα ελέγχου. Παρόλο που οι δύο ομάδες είχαν ακολουθήσει το ίδιο πρόγραμμα κατά μέσο όρο”, λέει ο Lindberg. Οι ερευνητές βρήκαν διαφορές μεταξύ των δύο ομάδων, ειδικά με την άσκηση squat και το γενικό πάχος των μυών. “Μπορεί να είναι λίγο περίεργο ότι το εικονικό φάρμακο ισχύει και για την άσκηση. Αλλά όταν το σκεφτείς, είναι λογικό”, λέει ο Lindberg.
“Υπήρχαν ενδείξεις ότι οι συμμετέχοντες που νόμιζαν ότι ακολουθούσαν ένα προσωπικό πρόγραμμα προπονήθηκαν λίγο περισσότερο και με μεγαλύτερη ένταση. Πολλοί τέτοιοι μικροί παράγοντες μπορούν να επηρεάσουν το αποτέλεσμα”. Πιστεύει επίσης ότι η ίδια η δοκιμή μπορεί να είχε αντίκτυπο στο αποτέλεσμα: Η ομάδα παρέμβασης μπορεί να ένιωθε ότι έπρεπε να εκτελέσει αφού το πρόγραμμα υποτίθεται ότι τους έδινε αποτελέσματα.
“Το φαινόμενο του εικονικού φαρμάκου παραβλέπεται σε μεγάλο βαθμό κατά την έρευνα των αποτελεσμάτων της άσκησης. Μπορεί να είναι δύσκολο να πραγματοποιηθεί μια τυφλή μελέτη όταν συγκρίνουμε την προπόνηση δύο φορές την εβδομάδα με την προπόνηση τέσσερις φορές την εβδομάδα”, λέει. Αυτό μπορεί να είναι πρόβλημα όταν οι νέες προσεγγίσεις εκπαίδευσης φαίνεται να προσφέρουν καλά αποτελέσματα.