Οι βηματοδότες είναι συσκευές που εμφυτεύονται για να βοηθήσουν στον έλεγχο ορισμένων μη φυσιολογικών καρδιακών ρυθμών, στέλνοντας ηλεκτρικούς παλμούς στον καρδιακό μυ. Συνήθως είναι μόνιμοι, αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις οι ασθενείς χρειάζονται μόνο προσωρινή καρδιακή βηματοδότηση για λίγες μέρες. Πέρυσι, ερευνητές στο Πανεπιστήμιο Northwestern εργάστηκαν επιτυχώς στην ανάπτυξη μιας εναλλακτικής λύσης στους προσωρινούς βηματοδότες που χρησιμοποιούνται σήμερα: έναν ασύρματο, “αυτο-διαλυόμενο” βηματοδότη κατασκευασμένο από υλικά που βιοδιασπώνται σε λίγες εβδομάδες. Σε εκείνο το σημείο, η εστίαση ήταν στον ίδιο τον βηματοδότη, είπε ο ερευνητής John Rogers, ο οποίος ηγείται της ανάπτυξης της νέας τεχνολογίας.
Ο βηματοδότης είναι μια λεπτή, εύκαμπτη συσκευή που αποτελείται από ένα στρώμα ενθυλάκωσης που περιέχει ηλεκτρόδια. Το κάτω μέρος κάθε ηλεκτροδίου είναι εκτεθειμένο και προσκολλάται στην επιφάνεια της καρδιάς. Τώρα οι ερευνητές έχουν προσθέσει εξαρτήματα που επιτρέπουν στον βηματοδότη να είναι αυτόνομος: ένα δίκτυο λεπτών, ασύρματων αισθητήρων και μια μονάδα ελέγχου που φοριέται στο δέρμα. Συνεργάζονται για να παρακολουθούν την ηλεκτρική δραστηριότητα της καρδιάς και άλλες διαδικασίες του σώματος, όπως ο ρυθμός της αναπνοής, και να ελέγχουν τον καρδιακό ρυθμό. Το σύστημα είναι επίσης σχεδιασμένο να εντοπίζει προβλήματα όπως δυσλειτουργία του βηματοδότη και να ειδοποιεί τον ασθενή. Εν τω μεταξύ, όλες αυτές οι ζωτικής σημασίας πληροφορίες μπορούν να μεταδοθούν σε μια έξυπνη συσκευή, επιτρέποντας στους γιατρούς να ελέγχουν τους ασθενείς εξ αποστάσεως.
Οι παραδοσιακοί μόνιμοι βηματοδότες αποτελούνται από μια γεννήτρια παλμών που λειτουργεί με μπαταρία, η οποία εμφυτεύεται κάτω από το δέρμα του θώρακα και συνδέεται με την καρδιά μέσω καλωδίων που ονομάζονται απαγωγές. Όταν οι ασθενείς χρειάζονται καρδιακή βηματοδότηση μόνο για μικρό χρονικό διάστημα, οι γιατροί χρησιμοποιούν μια εξωτερική γεννήτρια παλμών, αντί να την εμφυτεύουν. Αλλά οι ασθενείς εξακολουθούν να χρειάζονται ηλεκτρόδια ραμμένα στην καρδιά, εξοπλισμένα με αγωγούς που εξέρχονται από το στήθος και συνδέονται με τη γεννήτρια. Αυτό το σύστημα λειτουργεί καλά, σημειώνει ο Rogers, αλλά υπάρχουν μικροί κίνδυνοι — όπως η απομάκρυνση ενός ηλεκτροδίου ή η πρόκληση μόλυνσης. Επιπλέον, κρατά τους ασθενείς δεμένους στον νοσοκομειακό εξοπλισμό.
Το ασύρματο σύστημα θα μπορούσε να τους επιτρέψει να μετακινηθούν και ίσως να αναρρώσουν στο σπίτι, σύμφωνα με τον Rogers. «Οραματιζόμαστε ένα μέλλον όπου οι ασθενείς θα βγαίνουν νωρίτερα από το νοσοκομείο», σημειώνει. Επισημαίνεται ότι η νέα τεχνολογία έχει μέχρι στιγμής δοκιμαστεί μόνο σε ζώα και σε ανθρώπινο καρδιακό ιστό στο εργαστήριο και όχι ακόμη σε ασθενείς. Αυτό είναι και το επόμενο βήμα των ερευνητών.
